განმარტება - სიკეთის, ბოროტებისა და ციდან გადმოგდების შესახებ... (გამოცხ. 12) - აპოკალიფსისი

სწორედ ზემოთ აღწერილ წარმართული საზოგადოებას, რომელსაც განეკუთვნებოდა ისრაელის ხალხიც, ღმერთმა შესთავაზა ძველი აღთქმა, რომელსაც მცნებათა (აღთქმის ფიქალები) რჯულის სახე ჰქონდა, რომელიც სინას მთაზე მიიღო მოსე წინასწარმეტყველმა. თანაც ეს მოვლენა, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, უპრეცედენტო იყო კაცობრიობისთვის, რადგან აქამდე ყველა შესაძლო "ღვთაება" ასახავდა თვით ადამიანთ შინაგან შინაარსს, მიდრეკილებასა და მოსურვებას, და ადამიანებს არ ელაპარაკებოდა კატეგორიული განკარგულებებით "შეიყვარე", "არ აკეთო", "არ ისურვო", თანაც სიკვდილის მუქარით (ჩანს, ამგვარი "უხერხული" და მომთხოვნი ღმერთების გამოგონება საკმაოდ ალოგიკური იყო, ამიტომაც წარმართებს ის არც გამოუგონიათ).

რჯულთან ერთად შემოქმედმა და ყოვლისმპყრობელმა ღმერთმა გარკვეულწილად საკუთარი თავის წარმოუსახა ადამიანებს, და სამყაროს მოწყობის გლობალური პრინციპებიც აჩვენა, ასწავლა კოსმოსის გაჩენის მიზეზები დამიზნები, და მასში ადამიანის დანიშნულება, და ა. შ. (ანუ ღმერთმა ერთგვარი გამოცხადება მისცა ადამიანს საკუთარ თავსა და ჩანაფიქრზე).

მეტიც, რჯულთან ერთად ისრაელის ხალხმა მიიღო თავისთვის პირველი გარეგანი განსაზღვრება "სიკეთისა" და "ბოროტებისა" (ეს ცნებები უკვე დაბადების წიგნის პირველივე თავებშია ნახსენები, მაგრამ გარკვეულ დრომდე არ განიმარტება), თანაც ამ ცნებათა განსაზღვრება ეფუძნებოდა სწორედ მცნებათა რჯულს (მოსეს სიტყვები: "აჰა, დღეს გადმოვეცი შენს წინაშე სიცოცხლე და სიკეთე, სიკვდილი და ბოროტება" (მეორე რჯლ. 30:15).

მოკლედ, წარმართული პრინციპების: "ჩვენ თვითონ ვართ საკუთარი თავის რჯულის" და "სიკეთე არის ის, რაც ჩემთვის კარგია", ისრაელის ხალხს მიეცა არამატერიალური ღირებულებების ახალი სისტემა, რომელშიც რჯული ამაღლდა ადამიანის მოსურვებებზე, - ხოლო "სიკეთის" ცნება მკაცრად დაუკავშირდა რჯულის მოთხოვნილებების შესრულებას (ანუ "ჩემთვის კარგია" შეიძლებოდა დამდგარიყო მხოლოდ რჯულის შესრულების პირობებში, წინააღმდეგ შემთხვევაში ყველაფერს ეძლეოდა "ცუდის" შეფასება).

ამასთან ქრისტიანები, რომლებისთვისაც მაცხოვრის მიერ უკვე მისაწვდომი გახდა არა შეზღუდული, არამედ სრულყოფილი საღმრთო გამოცხადება (ანუ არა მარტო წიგნი ამგვარი სახელწოდებით, არამედ თვით ახალი აღთქმის არსი), გულისხმაყოფენ, რომ მცნებათა რჯულმა ყოფილი წარმართები ვერ გარდაქმნა "ახალ ქმნილებად". უბრალოდ ძველაღთქმისეული რჯულის ფიცის ქვეშ მყოფ წარმართებს მცნებათა ზეწოლით მოუწიათ თავიანთი "მინდას" გადასინჯვა, და იძულებულნი იყვნენ საკუთარი მოსურვებები და ქმედებები მათთვის გარეგანი განწესებებისა და აკრძალვებისთვის დაექვემდებარებნათ (შეად.: "ამრიგად, რჯული წმიდაა, მცნებაც წმიდაა, მართალი და კეთილი. ... რჯული სულიერია, მე კი — ხორციელი, ცოდვას მიყიდული" (რომ. 7:12-14).

მაგრამ სწორედ ამ (ანუ რჯულს ქვეშ მყოფ) გარემოში გამოჩნდნენ ადამიანები, რომლებიც ვაჭრობის დონიდან (ანუ პოზიციიდან: "მე იძულებული ვარ ეს ვაკეთო, რათა კარგად ვიყო, მაგრამ რჯულისგან თავისუფალი რომ ვყოფილიყავი, კარგად ვიქნებოდი არა ამის გამო...") გადასულიყო დონეზე: "გიყვარდეს ღმერთი და მოყვასი" (ანუ ვაკეთებ იმიტომ, რომ თვითონვე ველტვი ამას, თუნდაც ეს არანაირ მოგებას არ მაძლევდეს). და თუმც ასეთი ადამიანები ისრაელში არასოდეს იყვნენ მრავალრიცხოვანნი, - სწორედ ისინი გახდნენ წინასწარმეტყველნი და ძველი აღთქმის პერიოდის მართლები, შემდეგ კი ქრისტეს ეკლესიის საწყისებიც.

ხოლო ყველა სხვა დანარჩენი იუდეველი "რჯულ ქვეშ" რჩებოდა, ანუ სურდათ ერთი, მაგრამ რჯულის ზეწოლით და სასჯელის შიშით იძულებულნი იყვნენ სხვა რამე ეკეთებინათ (ეს იშვიათად თუ მუშაობდა, ამიტომაც ძველაღთქმისეულ ისტორიას თან ახლავს მხილებები და სასჯელები... თანაც თუკი სასჯელი არ იქნებოდა, მაშინ რჯულის მცნებები დაკარგავდნენ თავიანთ ძალას და "გამომასწორებელ" მნიშვნელობას).

შედეგად, იუდეველთა უმეტესობისთვის სიკეთე და ბოროტება ნაწილობრივ გაიყო, ანუ "მცნებების მიხედვით", მაგრამ არა პრინციპულად. ასე რომ თანამედროვე იუდაიზმის მიმდევრები (თუნდაც ეს უკვე აღარ არის ის იუდაიზმი, რომელიც იყო 2000-3000 წლის წინათ) ვერ უპასუხებენ კითხვას, მომდინარეობს თუ არა ყოვლისმპყრობელისგან არა მარტო "სიკეთე", არამედ "ბოროტებაც" (უფრო ზუსტად, ნაკითხი იუდეველები უპასუხებენ, რომ ეს ადამიანური ცნებაა, ყოვლისმპყრობელი კი ამ ცნებათა მაღლაა).

ამის შემდეგ დადგა მადლის ხარების დრო, ანუ დრო, როდესაც ქვეყნიერებას მოევლინა ყოვლისმპყრობელის სრულყოფილი გამოცხადება საკუთარ თვზე - და ეს გამოცხადება შეიმოსა არა მარტო სიტყვებით, არამედ ხორცითაც, და გამოხატულ იქნა ღმრთის ძის ღვწალში, რომელმაც თავი შეწირა ჯვარზე, რათა კაცობრიობისთვის მიენიჭებინა წვდომა ყველა იმ აღთქმისადმი, რაც ძველ და ახალ აღთქმებში გამოიხატა, მაშასადამე, თვით შემოქმედისა და ყოვლისმპყრობელის თვისებათა ახლებურ გულისხმისსაყოფად, შეად.:

"უცილობლად დიდია ღეთისმოსაობის საიდუმლო: ღმერთი გამოჩნდა ხორცით, გამართლდა სულით, ეჩვენა ანგელოზებს, ქადაგებულ იქნა წარმართთა შორის, სარწმუნო იქნა საწუთროსათვის და ამაღლდა დიდებით" (1 ტიმ. 3:16).

"ეს არის აღთქმა, რომელიც ვისმინეთ მისგან, და გაუწყებთ თქვენ, რომ ღმერთი არის ნათელი და არ არის მასში არავითარი ბნელი" (1 ინ. 1:5).

"ნურავინ იტყვის განსაცდელში: ღვთისაგან გამოვიცდებიო; ვინაიდან ღმერთი არ ცდუნდება ბოროტით და არც თვითონ აცდუნებს ვინმეს. არამედ ყველა საკუთარი გულისთქმით ცდუნდება და წარიტაცება" (იაკ. 1:13-14).

მეტიც, საღმრთო აღთქმების შესაბამისად სწორედ სიკეთის რჯული ადამიანის შობის მიერ "წყლისაგან და სულისა" ხდება ყოველი ქრისტიანის შინაგანი რჯული (შეად.: "ეს არის აღთქმა, რომელსაც აღვუთქვამ მათ იმ დღეთა შემდეგ, - ამბობს უფალი, - ჩავდებ ჩემს რჯულს მათ გულებში და მათ გონებაში ჩავწერ" (ებრ. 10:16)). სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ქრისტიანთათვის სიკეთე და ბოროტება შეფარდებითი ცნებები კი არ არის, არამედ აბსოლუტურია, - ხოლო ამ აბსოლუტის ერთადერთი საზომი არის სიკეთე (ანუ თუკი რაიმე არ არის სიკეთე - ის არის ბოროტება.... თუნდაც ეს ბოროტება სხვადასხვა ხარისხის "მავნეობა" იყოს).

თანაც, ამ აზრით, თვით "ქრისტიანობის" ცნებაც კი შეიძლება განსაზღვრულ იქნას, როგორც მეთოდი და კაცობრიობისთვის ბოძებული უნარი ობიექტურად განასხვავოს სიკეთე ბოროტებისგან (მაგრამ მხოლოდ პირადი არჩევანის პირობით სიკეთის სასარგებლოდ).

რაც შეეხება "ბოროტებას", - ქრისტიანებმა იციან და გულისხმაყოფენ, რომ ბოროტებას არა აქვს არსი და წარმოადგენს "ხვრელს ფუნთუშაში", ანუ სიკეთის ბანალურ არარსებობას. თვით ცხადი ანალოგია ამგვარი არაკუთვნილებისა მოცემულია ბიბლიურ ტექსტებში, სადაც სიკეთე და ბოროტება შედარებულია ნათელსა და ბნელს, სადაც ბნელი ეს მხოლოდ ნათლის არარსებობაა, - თანაც ნათლის გამოჩენისთანავე სიბნელე ქრება, ასე რომ მათი აღრევა უბრალოდ გამორიცხულია.

გარდა ამისა, შეიძლება აღვნიშნოთ, რომ განსხვავება "სიკეთისა" და "ბოროტების" ქრისტიანულ და ყველა სხვა გულისხმაყოფას შორის, პირდაპირ განსაზღვრავს კიდევ ერთ ცნებას, ფრიად მნიშვნელოვანს ადამიანისა და ადამიანთა საზოგადოებისთვის, რომელიც აღინიშნება სიტყვით "თავისუფლება".

რადგან ურწმუნოები არ აფასებენ ნებისა და მოქმედების თავისუფლებას სიკეთისა და ბოროტების კატეგორიებში, ისინი ცნებას "თავისუფლება" აღიქვამენ, როგორც უფლებას და შესაძლებლობას აკეთონ ის, რაც მათ სურთ. ხოლო თუკი ასეთი შესაძლებლობა რაიმე მიზეზთა გამო არ არსებობს, ან ის შეზღუდულია, მაშინ წარმართთათვის არ არსებობს თვით თავისუფლებაც კი დამოუკიდებლად იმისა, თუ რა სურდათ მათ, სიკეთე თუ ბოროტება (იმ შენიშვნით, რომ მრავალ თანამედროვე წარმართთა შინაგან რჯულში ჯერაც ბჟუტავს ქრისტიანობის ნათელი, ასე რომ ურწმუნოები ჯერ კიდევ შემძლენი არიან ქმნან არა მარტო ბოროტება, არამედ სიკეთეც).

ქრისტიანობა თავისუფალ ნებას ხედავს შინაგან უნარში გსურდეს მხოლოდ სიკეთე, და, ამგვარად, გამორიცხავს ბოროტების გამოვლინებასაც კი. შესაბამისად, ქრისტიანული თვალსაზრისით ნამდვილი თავისუფლების არ არსებობს მხოლოდ იქ, სადაც არ არის სიკეთის ქმნის შესაძლებლობა.

ამასთან ბოროტების ჩადენის შესაძლებლობის არარსებობა, თუნდაც ვინმეს რაიმე უკეთურებიც ჩადენა მოესურვოს, ქრისტიანი განიხილავს არა როგორც თავისუფლების არარსებობას, - არამედ როგორც სიკეთეს, როგორც დროულ გარეშე შეწევნას საკუთარ შინაგან ბრძოლაში ჭეშმარიტი თავისუფლებისთვის.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თავისუფლების სრულყოფილი გულისხმისყოფა ეს არის თავისუფლება გსურდეს მხოლოდ სიკეთე (ასეთი თავისუფლება კი ქრისტიანობის მიღმა ადამიანებს არ აქვთ), სწორად განსაზღვრო სიკეთის რაობა (ასეთი გულისხმისყოფა კი ქრისტიანობის მიღმა ადამიანებს არ აქვთ) და ქმნა სიკეთე (ხოლო სურვილი, ნება და სულიერი ძალა მუდმივად მსურველი იყო სიკეთის ქმნისა, ქრისტიანობის მიღმა ადამიანებს არ აქვთ).

ასე რომ, ჭეშმარიტი თავისუფლება, რომლის დროსაც ადამიანის მისწრაფება, გონება, ნება და "ფიზიკური" შესაძლებლობა არ შედიან კონფლიქტში და არ ზღუდავენ ერთურთს, შესაძლებელია მხოლოდ ქრისტიანობაში.

რა თქმა უნდა, მრავალი კრიტიკოსი იმწამსვე აღშფოთდება და იტყვიან, რომ ისინი ქრისტიანებში ვერ ხედავენ ამგვარი უნარების რეალიზაციასა და განხორციელებას... და, რომ ბოროტებას ქრისტიანებიც ჩადიან. და სიმართლეც იქნება... მაგრამ ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი კომენტარით: ნამდვილი ქრისტიანები ასევე ვერ ხედავენ საკუთარ თავში უნარს ქმნან სიკეთე არა შემთხვევიდან შემთხვევამდე, არამედ მუდმივად და უცვალებლად, ანუ სრულყოფილი აზრით. მაგრამ ქრისტიანები ასეთ უნარს ხედავენ თავიანთ უფალში, ეკლესიის წმინდანებში, და სხვა ადამიანებში, და ისწრაფვიან ნებისმიერი ძალისხმევით ოდნავ მაინც ისწავლონ, ოდნავ მაინც სრულყონ თავიანთი თავი, წინ წაიწიონ, მიხოხდნენ თუნდაც ერთი ნაბიჯით წინ თითქოსდა მიუღწეველ სრულყოფილებასთან. თანაც, პრინციპულად მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ქრისტიანები ასეთ ძალისხმევას გარეგანი აღიარებისთვის კი არ მიმართავენ, საკუთარი შინაგანი ქება-დიდებისთვის კი არ იქმან, არამედ იმიტომ, რომ ამაში ხედავენ ადამიანისა და კაცობრიობის განვითარების ერთადერთ ბუნებრივ გზას.

ყოველგვარ საკუთარ უკანდახევას ამ გზიდან ისინი აფასებენ, როგორც დროებით დამარცხებას, როგორც შეცდომას, როგორც უძლურებას და მცირედმორწმუნეობას... ანუ, უწოდებენ ნებისმიერ რამეს, ოღონდ არა ქრისტიანობას.

ამავე მიზეზით ნამდვილი ქრისტიანი, რომელიც გააკეთებს თუნდაც ერთ, ან ათასობით კეთილ საქმეს, საკუთარ თავს არ შეაქებს, რადგან შეფასებათა ქრისტიანულ სისტემაში რაც ადამიანისთვის ბუნებრივია ის, საკუთარ შინაგან ქებას არ იმსახურებს (ლკ. 17:10; 1 კორ. 4:4 და ა. შ.).

რაც შეეხება იოანეს გამოცხადების 12-ე თავის მოწმობას და გარეშეთა მსჯელობას "ძველი აღთქმის ბოროტ ღმერთზე", - ქრისტეს ეკლესია ემყარება გულისხმისყოფას, რომ საღმრთო გამოცხადების სისავსე გამოცხადებულია მხოლოდ ახალ აღთქმაში, ასე რომ ძველი აღთქმის შესახებ განსჯა შესაძლებელია მხოლოდ ახალი აღთქმის შუქზე, და არა პირიქით.

სხვანაირად რომ ვთქვათ, ქრისტიანული გულისხმისყოფის გარეშე შეუძლებელია "ავწონოთ" ის მნიშვნელობები და ჭეშმარიტებები, რომელთაც თვით ეს "სასწორი" ყველა წარმოსადგენი თუ წარმოუდგენელი პარამეტრებით აღემატება, - ქრისტიანული გულისხმისყოფა კი მდგომარეობს იმაში, რომ ძველი აღთქმის პერიოდში შემოქმედი და ყოვლისმპყრობელი სამყაროს ჯერაც არ მოვლენოდა, ხოლო ადამიანებისადმი მიმართული სიტყვა და ვიღაცისკენ მიმართული მოქმედება ყოვლისმპყრობელის სახელით ზეციერ ანგელოზთა მეშვეობით (ანუ "შუამავლის ხელით", შეად. გალატ. 3:19) აღსრულდებოდა.

ამასთან, ანგელოზები, ისევე როგორც ადამიანები, ფლობენ თავისუფალ ნებას, - და ასევე ექვემდებარებოდნენ გამოცდას, იღებდნენ შესაძლებლობას თვითონ შემოეთავაზებინათ სცენარი, რომელიც მათი პიროვნული მიდრეკილების შესაბამისი იქნებოდა, შეად.:

ეს კი ნიშნავს, რომ, როგორც ბრალმდებელთა და ჯალათთა, ასევე, დამცველთა და მხსნელთა როლებს, ანგელოზებს თავს არავინ ახვევდა. ყოველი მისია ცალკეულ ადამიანთან და მთელ ერებთან მიმართებაში განისაზღვრებოდა და აირჩეოდა თვით ზეციერ ანგელოზთა მიერ, რომელთა შორის დრომდე იმყოფებოდნენ ისინიც, ვინც მაცხოვრის გამარჯვების შემდეგ მხილებულ იქნენ ურჯულოებაში და გადმოყრილ იქნენ ციდან (რის შესახებაც საუბარი შესაბამის პუბლიკაციაში გვქონდა).

თანაც "ბოროტებისგან ზეცის განწმენდის" ამგვარი მოვლენა მოხდა იმწამსვე, რაც კი ყველა შესაძლო "ორაზროვანი" საქმე გამოაშკარავებულ იქნა ღვთაებრივი გამოცხადების ქრისტეში გამობრწყინვებული და სრულყოფილი უკომპრომისო ნათლით, რომელმაც სრულიად და საბოლოოდ განჰყო არა მარტო სიკეთისა და ბოროტების ცნებები, არამედ ისინიც, ვინც დამკვიდრდა სიკეთის მხარეს ან მიემხრო ბოროტებას.