საუბრები ბიბლიაზე - რომელმაც ქრისტე შეიყვარა. იობის წიგნის წმიდა მამებისეული განმარტება. 2_1 - აპოკალიფსისი

მოდი, ახლა მივმართოთ ამ ბიბლიური ტექსტის პირველი ორი თავის სიუჟეტისა და სულიერი აზრის ძველ საეკლესიო მწერალთა განმარტებებს.

მოცემული ფრაგმენტი ესოდენ დეტალურ კომენტირებას ითხოვს სწორედ იმიტომ, რომ წმიდა მამებისეული ტრადიციისთვის წარმოადგენს ერთგვარ ფუნდამენტს იობის წიგნის მთელი ზნეობრივი სწავლების გასაგებად (პლიუს ამ ძველაღთქმისეული მართლის პიროვნების დასახასიათებლად); ამავდროულად ის არის უმნიშვნელოვანესი ელემენტი ბიბლიური სწავლებისა ბოროტების ბუნების წარმომავლობის შესახებ.

როგორც ცნობილია, იობის ბიბლიური ისტორია ამ ძველაღთქმისეული მართლის პიროვნების "გაცნობით" იწყება:

"იყო ერთი კაცი ყუცის ქვეყანაში, სახელად იობი. ალალი, წრფელი, ღვთისმოშიში და ბოროტებას განრიდებული იყო ეს კაცი" (იობი 1:1).

იობის წიგნის უკვე ამ პირველ ფრაგმენტში, ძველი მამების აზრით, მოცემულია საკმაოდ მნიშვნელოვანი და მრავალრიცხოვანი ცნობები, რომლებიც აუცილებელია სიუჟეტური თავისებურებებისა და ბიბლიის მოცემული განყოფილების სულიერი მნიშვნელობის აღსაქმელად.

არ გავმეორდები, არამედ მხოლოდ მოკლედ შეგახსენებთ, რომ, წმიდა მამებისეული განმარტებით, სახელი იობი ტრადიციულად ითარგმნება, როგორც "ტანჯული" (იხ. მაგ.: ნეტ. იერონიმე სტრიდონელი. Liber de Nominibus Hebraicis. PL. 23. Col. 839-840); ასევე კვლავ არ ვილაპარაკებ ძველ საეკლესიო მწერალთა სხვადასხვა შეხედულებაზე ყუცის მიწა-წყლის ადგილსამყოფელთან დაკავშირებით (სეპტუაგინტის ვერსიით ეს არის - ავსიტიის ქვეყანა).

ახლა აღვნიშნავ სხვა რამეს: წმ. იოანე ოქროპირი განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევს ამ ბიბლიური წიგნის პირველ მუხლში იობის სახელდებას "კაცად". წმიდა იოანეს აზრით, ეს შემთხვევითად არ გაკეთებულა: ამით წმიდა წერილი გვიჩვენებს, რომ ყველაფერი დიადი და წმიდა, რაც იობში იქნება წარმოჩენილი მთელი მისი ტანჯვის პერიოდში, მთელი ის უზარმაზარი საზომი მოთმინებისა და უბედურებისა, რომელსაც ის იტვირთავს, ყველაზე ჩვეულებრივ, ჩვენნაირ კაცობრივ ბუნებაში განხორციელდება.

მაგრამ, ამასთან, იობის ტანჯვა აღემატება კიდეც ამ ბუნებას, რადგან მას "სიმტკიცის" შეზღუდული მარაგი და ტკივილისა და ტანჯვის თავისი საკუთარი ზღვრული ზომა გააჩნია: იობი გაუძლებს იმაზე მეტს, რისი გაძლება შეუძლია ნებისმიერ ადამიანს.

ამრიგად, ოქროპირის მიხედვით, ამ ბიბლიურ მუხლში ლაპარაკია "კაცობრივი ბუნების საზოგადო თვისებაზე იმისთვის, რათა აჩვენოს მისი გამოვლენის განსაკუთრებულობა, რადგან, ჰქონდა რა ყველასთან საზოგადო ბუნება, იობმა ბუნებაზე აღმატებული რამ იტვირთა, იმაზე მეტი, რასაც ადამიანები აკეთებენ" (წმ. იოანე ოქროპირი. Fragmenta in Beatum Job. 1. PG. 64. Col. 509В // Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 1 // Творения. Т. 12. Кн. 3. С. 1007).

ყურადღება მივაპყროთ იმასაც, რომ წმიდა მამები მოცემულ ბიბლიურ მუხლთან დაკავშირებით, ლაპარაკობენ რა იობის ცხოვრების ადგილზე, დროსა და ვითარებაზე, თავიანთ განმარტებებში განსაკუთრებულად ხაზს უსვამენ იმ გარემოებას, რომ იობი წარმომავლობით იყო წარმართი ხალხისგან. ის წარმოადგენდა (იობის გვარტომობის ბერძნული ტრადიციის შესაბამისად) ცოდვილი ესავის ან (ლათინური ვერსიით) - მრავალღმერთობის ამღიარებელი ნაჰორის შთამომავლობას; მაგრამ ამასთანავე იობი, თავისი წინაპრებისგან განსხვავებით, ერთი ღმერთისადმი რწმენით გამოირჩეოდა.

წმ. იოანე ოქროპირის თქმით, "ეს ქვეყანა - არაბეთი - მოსახლეობის ბნელი და გარყვნილი ზნით გამოირჩეოდა. ყველა ისინი ურჯულოები და ღვთის წინააღმდეგ მებრძოლები იყვნენ, უვარგისები და ამპარტავნები, მათი მამის ესავის მსგავსად, ყველანი ცოდვას მისცემოდნენ. მაგრამ უწმინდურობის ამ ზღვამ ვერ შეძლო ღვთისმოსაობის ამ შუქურის ჩაქრობა; ესოდენ ბოროტმა ქვეყანამ ვერ შეძლო მისი სიწმინდის მშვენიერების დაბნელება. ამიტომაც მეტისმეტად იყო მონდომებული ეშმაკი ამგვარ მართალს რომ დასხმოდა თავს" (წმ. იოანე ოქროპირი. In Justum et Beatum Job. 1. 1. PG. 56. Col. 565. // Святитель Иоанн Златоуст. О праведном и блаженном Иове. 1. 1 // Творения. Т. 6. Кн. 2. С. 913 // წმ. იოანე ოქროპირი. შრომები. X ტომი. ოთხი სიტყვა იობის შესახებ. თბილისი 2016 წ. გვ. 381).

"ვინ იყო ესავი? მეძავი და შემბილწველი. ვინ იყო იობი? გარყვნილისა და მრუშის შთამომავალი ეს კაცი, მართლაც ღვთისმოსავი და გაკვირვების ღირსი..." (წმ. იოანე ოქროპირი. In Justum et Beatum Job. 2. 1. PG. 56. Col. 568. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. О праведном и блаженном Иове. 2. 1 // Творения. Т. 6. Кн. 2. С. 918. // წმ. იოანე ოქროპირი. შრომები. X ტომი. ოთხი სიტყვა იობის შესახებ. თბილისი 2016 წ. გვ. 388).

იგივეს ბრძანებს წმ. გრიგოლ დიალოგოსი: "ეს წმიდა კაცი ცხოვრობდა იქ, რათა წარმოეჩინა მისი სათნოების მნიშვნელობა. ვინ არ იცის, რომ ყუცი - წარმართთა მიწაა? ხოლო ყოველგვარი ბიწიერებით მოცული წარმართობა გაჩნდა იმის შემდეგ, რაც ადამიანებმა თავიანთი შემოქმედი უარყვეს. შედეგად, ის წარმართთა შორის მცხოვრებად მოიხსენიება, რათა ქებულ იქნას იმისთვის, რომ კეთილი იყო ბოროტთა შორის. რადგან არც ისე საქებარია იყო კეთილი მართალთა შორის, რამდენადაც იყო კეთილი უკეთურთა შორის. ისევე, როგორც უმძიმესი დანაშაულია ცხოვრობდე კეთილთა შორის და არ იყო კეთილი, ასევე უდიდესი დამსახურებაა ცხოვრობდე ბოროტთა შორის და იყო კეთილი. ამიტომაც მოწმობს იობი ასე საკუთარ თავზე, როდესაც ამბობს: "ტურებს ძმად გავუხდი და მეგობრად - სირაქლემებს" (იობი 30:29; ვულგატა) (წმ. გრიგოლ დიალოგოსი. Moralia in Job. I. 1. PL. 75. Col. 528D-529A).

ყურადღება მივაპყროთ იმას, რომ წმ. გრიგოლი თავისი აზრის ილუსტრაციისთვის, თუ რაოდენ დიდი იყო იობის ღვაწლი, რომელმაც ზნეობრივ სრულყოფილებას წარმართულ გარემოშიც კი მიაღწია, მეგობრებთან გამართული იობის მომავალი დიალოგიდან იმოწმებს იობის სიტყვებს "ურჩხულებზე" (სინოდალურ თარგმანში - "ქვეწარმავლებზე") და "სირაქლემებზე". დიალოგოსის აზრით, იობი ასე უწოდებს მის გარემომცველ წარმართულ საზოგადოებას. მართლის გვერდით მცხოვრები მისი თანატომელები აღვსილნი არიან ურჩხულთა მსგავსი მზაკვარებით; გარდა ამისა, ისინი, თუმც ფლობენ ღვთისგან ბოძებულ ბუნებით სჯულს და ბუნებრივ ადამიანურ ნიჭებს, ვერ არიან შემძლენი მათი დახმარებით ამაღლდნენ ღმრთისკენ - სირაქლემათა მსგავსად, რომლებსაც ფრთები კი გააჩნიათ, მაგრამ ფრენა არ იციან" (წმ. გრიგოლ დიდი. Moralia in Job. XX. 75. PL. 76. Col. 183BC. შეად.: წმ. გრიგოლ დიდი. Moralia in Job. VII. 36. PL. 75. Col. 786AB).

ხატოვნად და მკაფიოდ წერს იობის გარემოცვაზე იოანე ოქროპირიც: "იყო ერთი კაცი ყუცის (ავსიტისის - ძვ. ქართ. – "აპოკ." რედ.) ქვეყანაში. მტრედი - შევარდენთა შორის, ცხვარი მგლებს შორის, ვარსკვლავი - ღრუბელთა შორის, შროშანი - ეკალთა შორის, სიმართლის ნერგი - უსამართლობის ველზე. "და იყო ეს კაცი ჭეშმარიტად უბიწო" (Святитель Иоанн Златоуст. In Justum et Beatum Job. 2. 1. PG. 56. Col. 569. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. О праведном и блаженном Иове. 2. 1 // Творения. Т. 6. Кн. 2. С. 919).

აღვნიშნავთ, რომ ოქროპირის მიერ მოტანილ სიტყვებში მოტანილია ერთი მნიშვნელოვანი სიმბოლო ბიბლიური ქება ქებათაგან - სულიერი პოემიდან, რომელიც წმიდა მამათა არსებული განმარტებების თანახმად სიმბოლურად აღწერს ღმერთ-სიძის სასიყვარულო მისწრაფებას მისი სატრფოს - მისდამი ერთგული სულის მიმართ, ან კიდევ, - უფრო ვრცლად რომ ვთქვათ - მისი ეკლესიის მიმართ. ეს სიმბოლო გამოიხატება სატრფოს სახელწოდებაში " "შროშანი ეკალთა შორის" (იხ. ქება 2:2). ქებათა ქების ამ სიტყვებს ოქროპირი იყენებს იობთან მიმართებაში და გულისხმობს, რომ ის თავისი სიმართლით ბევრად აღზევდა წარმართობის "ეკალთა" შორის, როგორც სუფთა "შროშანი", და გვიხატავს მისდამი ღმრთის იმ განსაკუთრებულ სიყვარულს, რაც თან ახლდა იობს ზნეობრივი სიწმიდისკენ აღსვლის მთელ მის გზაზე.

აზრი ღმრთის ასეთი "შეყვარებულობის" შესახებ მისდამი უერთგულესი იობის სულისადმი - წმიდა იოანე ოქროპირის სიტყვების პარალელურად - ნათლად არის გამოხატული წმიდა გრიგოლ დიდის განმარტებაში იობის წიგნის პირველ მუხლზე. წმ. გრიგოლსაც იგივე სიტყვები მოჰყავს ქებათა ქებიდან სადაც, ამავდროულად, იობის პიროვნული სიმართლის ამ ბიბლიურ მტკიცებულებას მის ტიპოლოგიურ გაგებას უკავშირებს, ანუ: იდეას იმის შესახებ, რომ იობი - სხვა დანარჩენთან ერთად არის ახალაღთქმისეული ეკლესიის წინასახეც, რომელიც შეიყვარა მისმა ზეციერმა სიძემ - იესუ ქრისტემ: "წმიდა ეკლესია სიყვარულის საგალობელში სიძის ხმით იდიდება: "როგორც შროშანი ეკალთა შორის, ასეა სატრფო ჩემი ასულთა შორის!" (ქება 2:2) (ამ თემას ჩვენ კიდევ არაერთხელ შევეხებით). მაშასადამე, ნეტარი იობი, სიძის სამართლიანი გამოთქმით, ზემოთხსენებულ წარმართულ ქვეყანაში, უკეთურთა გარემოცვაში, ბინადრობს როგორც "შროშანი ეკალთა შორის" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 1. PL. 75. Col. 529B).

საზოგადოდ თუ ვიტყვით, და ამას გულმოდგინებით ხაზს უსვამს იოანე ოქროპირი, ბიბლიური ავტორი თავისი წიგნის პირველივე სტროფებიდან იობს განსაკუთრებული, მკითხველისთვის შესამჩნევი სიყვარულით აღწერს. ახასიათებს რა ბიბლიის გამოთქმებს იობთან დაკავშირებით - უბიწო, მართალი, ღვთისმოშიში (იობი 1:1), ოქროპირი წერს: "როგორც შეყვარებული აღწერს დეტალურად თავისი საყვარელის სილამაზეს, ასეა აქაც" (Святитель Иоанн Златоуст. Commentaire sur Job. T. I. SC. 346. 1. 1. S. 84. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 1). და თუ გავიხსენებთ, რომ, მოციქულ პავლეს თქმით, მთელი წერილი ღმრთივსულიერია (2 ტიმ. 3:16) (ეს ნიშნავს, რომ ბიბლიის მთავარი ავტორი - რა თქმა უნდა, ადამიანის სინერგიული აქტიურობით, ანუ "თანა-ავტორობით" - არის თვით ღმერთი), გავიგებთ, თუ ვინ არის სინამდვილეში, წმ. იოანე ოქროპირის გამოთქმით, "შეყვარებული": ეს არის ღმერთი. სწორედ ის, ღმრთითგამოცხადებული ბიბლიური წიგნის მეშვეობით, წარგვიდგენს იობის ზნეობრივ ნიჭებსა და სრულყოფილებებს. ამგვარად, ჩვენ კვლავ და კვლავ ვუბრუნდებით იმავე აზრს საღმრთო სიყვარულის განსაკუთრებულ ზომაზე, რომლის ღირსიც იქნა, - შემოქმედისადმი საპასუხო სიყვარულის წყალობით, - ღმერთზე "დაწინდული" იობი.

წმიდა მამები ხაზს უსვამენ, რომ იობი დედამიწაზე ცხოვრობდა მანამ, სანამ უფალი თავის რჩეულ ერს უბოძებდა ძველაღთქმისეულ რჯულს და მაინც წმიდა და მართალი იყო იმდენად, რომ მრავალში - თავისი ცხოვრების სახით - არა თუ ასრულებდა ამ რჯულს, არამედ აღემატა კიდევაც მას, რადგან საკუთარ თავში აღასრულა ადამიანის ბუნებაში ჩადებული ბუნებითი რჯულის მთელი პოტენციალი: როგორც ღმერთთან ურთიერთობის წყურვილი და სრულყოფილებისადმი ლტოლვა. როგორც ოქროპირი ბრძანებს იობზე, "აი კაცი, ვინც დაწერილი რჯულის მორჩილების ქვეშ არ არის და გულით აღასრულებს დაუწერელ, ბუნებით რჯულს" (Святитель Иоанн Златоуст. In Justum et Beatum Job. 1. 1. PG. 56. Col. 564. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. О праведном и блаженном Иове. 1. 1 // Творения. Т. 6. Кн. 2. С. 912).

იობმა ჭეშმარიტად მოახდინა საკუთარ თავში ადამიანთა ყველა ის საუკეთესო ზნეობრივი თვისებები, რომლის განხორციელებისკენ არის მოწოდებული თითოეული ჩვენთაგანი. მან ამას მიაღწია არა მარტო ქრისტეს მოსვლამდე, არამედ მოსემდეც, და უკვე იმ წლებში, - იმ ეპოქაში, როდესაც ადამიანი თითქოსდა სრულიად მოშორებული იყო ღმერთთან კავშირს - თავისი არსით სახარებისეულ ზნეობრივ მცნებებამდე ამაღლდა. ასე, მაგალითად, წმიდა იოანე ოქროპირის თქმით, "ღვთისმოსავი იყო რჯულისა და მადლის გამოჩენამდე... არათანაბარი საქმეა: ღვთისმოსაობა, როდესაც უკვე ქრისტე მოვიდა, აჩვენა საკუთარი თავი, ასწავლიდა და არიგებდა, და ამავდროულად ღვთისმოსავი იყო მის მოსვლამდე, ვიდრე მოიცემოდა რჯული და წინასწარმეტყველება" (Святитель Иоанн Златоуст. Homilia hortatoria IV. 3. PG. 63. Col. 481. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Беседа 4 увещательная, сказанная в храме Святой Анастасии в отношении отсутствующих. 3 // Творения. Т. 12. Кн. 1. С. 306). "ასეთი ღვთისმოსაობა ჰქონდა მას (იობს), ჯერაც მადლის მოსვლამდე, ვიდრე რჯული გამოჩნდებოდა, არ უსარგებლია სწავლებით, არ იცოდა წერილი და წიგნები, თავის მსგავსს ვერავის ხედავდა, არ ჰქონდა შესაძლებლობა მიემართა წინარე დროისთვის და სხვა კაცთა სათნო მაგალითებით ესარგბლა, რადგან მაშინ ჯერაც არ იყო წერილი და ისტორია, რომელიც წარსულს გადმოგვცემდა. გაუვალი გზით, უკვალავი ზღვით, უბედურებების წკვარამში ერთადერთი და პირველი ვიდოდა მაშინ ღვთისმოსაობის გზით, და ჭარბად მიაღწია უმაღლეს საფეხურს მასში, რაშიც მდგომარეობს მთავარი სათნოება" (Святитель Иоанн Златоуст, Fragmenta in Beatum Job. 2. PG. 64. Col. 573C. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 2 // Творения. Т. 12. Кн. 3. С. 1042).

ამრიგად, იობი ფლობდა უკიდურეს ზნეობრივ სრულყოფილებას, სიწმიდეს. იობს, წმ. იოანე ოქროპირის რწმენით, არ ჩაუდენია არათუ რაიმე პირადი ცოდვა, არამედ მისი ქცევები ოდნავ შენიშვნებსაც კი არ იმსახურებდა. წმიდა მამა სვამს კითხვას: რატომ არის ბიბლიის ტექსტში იობზე ნათქვამი არა "უდანაშაულო", არამედ სწორედ "უბიწო"? - და რატომ იქვე არ არის მოცემული ამისი პასუხი? ის წერს: "იმიტომ, რომ "დანაშაული" უკავშირდება მძიმე ცოდვებს, ხოლო "მანკიერება" მსუბუქს და ყველაზე უმნიშვნელოს.

ასე რომ, მას (იობს) არ ჩაუდენია, როგორც ნათქვამია, არა თუ მძიმე დანაშაულები, არამედ ცდილობდა არ დაქვემდებარებოდა ყველაზე მცირე, იოლ შეცდომებსაც კი, რომლებიც უფრო ნაკლად ჩაითვლება, ვიდრე დანაშაულად, და უფრო კიცხევას იმსახურებს, ვიდრე დასჯას" (Святитель Иоанн Златоуст. Fragmenta in Beatum Job. 1. PG. 64. Col. 512В. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 1 // Творения. Т. 12. Кн. 3. С. 1008–1009). ხოლო ბრმა დიდიმეს თქმით, "იობი სრულყოფილი კაცი იყო, რომელიც ყოველივეში განეშორებოდა ბოროტს და ეკვროდა სიკეთეს, რადგან უსრულყოფილესი კაცის თვისებაა განეშოროს არა მარტო ბოროტებას, არამედ მიაღწიოს სათნოებათა მწვერვალს, თავისუფლად და შეგნებულად გასცილდეს საწინააღმდეგო განწყობას" (Διδύμου Τυφλού. Υπόμνημα εις Ιώβ. ΒΕΠΕΣ. Т. 47. Σ. 12). ამასთან, როგორც ოქროპირი ბრძანებს, "იობი იყო მართალი, რომელიც სათნოებათა ნაწილს კი არ ფლობდა, არამედ მთელ ადამიანურ სათნოებას, მთლიანს და ყოვლისმომცველს; არ იყო ისე, რომ თავი შეეკავებინა ერთი მავნე საქმიანობისგან, და სხვა - ეკეთებინა" (Святитель Иоанн Златоуст. Fragmenta in Beatum Job. 1. PG. 64. Col. 516В. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 1 // Творения. Т. 12. Кн. 3. С. 1011).

ამრიგად, როგორც წმ. გრიგოლ დიდი წერს, და გვაძლევს ერთგვარ შეჯამებას იმ სიტყვებისა, რაც იობის წიგნის დასაწყისში ამ მართლის შესახებ ითქვა: "ნეტარი იობი, როგორც აქ არის ნათქვამი, იმდენად წმიდა იყო სიკეთეში, და იმდენად სრულყოფილად წარმოჩინდება, რამდენადაც გაუცხოვებული იყო ბოროტებისგან" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 3. PL. 75. Col. 530B).

ბიბლიური მონათხრობიდან ვიცით, რომ იობს დიდი ოჯახი ჰყავდა - "შვიდი ვაჟი და სამი ასული" (იხ. იობი 1:2); ის ფლობდა უზარმაზარ ქონებას: "ჰყავდა საქონელი - შვიდიათასი სული ცხვარი, სამიათასი აქლემი, ხუთასი უღელი ხარი, ხუთასი დედალი ვირი, უამრავი მსახური" (იობი 1:3). "აღმოსავლელთა შორის ყველაზე სახელოვანი იყო ეს კაცი" (იობი 1:3). წმიდა გრიგოლ დიდის აზრით, ეს უკანასკნელი ნიშნავს, რომ "იობი ფლობდა უჩვეულო სიმდიდრეს. ხოლო ვინ არ იცის, აღმოსავლელი კაცები საკმაოდ მდიდრები რომ არიან? მაშასადამე, იობი მდიდრად იწოდება, რადგან მათზე უმდიდრესი იყო" (Там же. I. 8. PL. 75. Col. 531C).

როდესაც იობის სიმდიდრეზე ლაპარაკობს, წმიდა მამებისეული ტრადიცია ამავდროულად გულმოდგინედ ხაზს უსვამს მისი სულიერი სიმდიდრის უპირატესობას მატერიალურზე. ღირ. ევსუქი იერუსალიმელის თქმით, "იობის ხილული სიმდიდრენი აღმაფრთოვანებელი იყო, მაგრამ კიდევ უფრო აღმაფრთოვანებელია მისი შინაგანი სიმდიდრე..." (Преподобный Исихий Иерусалимский. Homelies sur Job: version armenienne. 1.1.2–3. PO. 42. 1. 190. S. 70. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 2).

ამასთანავე, წმიდა მამები დაჟინებით იმეორებენ იმას, რომ იობის პირადი სიწმიდის მიზეზი, ისევე, როგორც მისი მატერიალური კეთილდღეობის საფუძველი, - მასში როდია. ღირ. ეფრემ ასურელის აზრით, დაუშვებელია, რათა ვინმემ იფიქროს, თითქოსდა "ეს ყველაფერი, - ღვთისმოსაობა, უმანკოება, დიდი პატივი - იობს გააჩნდა მხოლოდ მისი ადამიანური უნარების წყალობით" (Преподобный Ефрем Сирин. Commentarius in Job. 1. 1. Opera omnia. Т. 2. Col. 2BC. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 1). ამ ყველაფრის საფუძველი - საღმრთო ნიჭებია, ყოველგვარი სიკეთის ჭეშმარიტ პირველწყაროში - სამყაროს შემოქმედსა და გამგებელში. ეს ყველაფერი იობს მიენიჭა ღმრთისგან.

იობის სულიერი, ყოფა-ცხოვრებითი და მატერიალური კეთილდღეობის მოკლე საწყისი აღწერის შემდეგ ბიბლიური ტექსტი ხატავს მისი საოჯახო ცხოვრების იდეალურთან მიახლოვებულ სურათს:

"სტუმრობდნენ ერთმანეთთან მისი ვაჟები და მორიგეობით მართავდნენ ლხინს, იწვევდნენ თავიანთ სამ დას, რომ ერთად ეჭამათ და ესვათ. როცა ჩამოთავდებოდა ლხინის დღეები, გაგზავნიდა იობი და განწმედდა მათ; ადგებოდა დილაადრიანად, აღავლენდა აღსავლენ მსხვერპლს მათი რიცხვისდა მიხედვით, რადგან ფიქრობდა იობი, ვაითუ რამე შესცოდესო ჩემმა ვაჟებმა და დაჰგმესო ღმერთი თავიანთ გულში. მუდამ ასე იქცეოდა იობი" (იობი 1:4-5).

ამგვარად, იობი, კომენტატორების თქმით, თავის შვილებს ზრდიდა ერთსულოვნებაში, მშვიდობაში, სიყვარულში, იცავდა მათ პაექრობისა და კამათისგან. ოქროპირის აზრით, "დიდი ერთსულოვნება - სათნოებათაგან უდიადესი! ისინი განსწავლულნი იყვნენ ერთად ეჭამათ, ერთი საზოგადო ტრაპეზი ჰქონოდათ. ხედავ, საყვარელო, უსაფრთხო სიხარულს? ხედავ ძმურ ტრაპეზს? ხედავ ერთსულოვანთა კრებულს? რადგან ეს ხდებოდა უდიდესი სიყვარულით" (Святитель Иоанн Златоуст. Commentaire sur Job. Т. I. SC. 346. 1. 5. S. 94. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 3). როგორც წმ. იოანე ოქროპირი აღნიშნავს, მართალი იობი "ყოველდღე აწყობდა მათთვის ერთობლივ ტრაპეზს, რადგან გულში ფიქრობდა, რომ თუკი რაიმე უკმაყოფილება ექნებოდათ ერთმანეთის მიმართ, ტრაპეზი და საზიარო პური აღადგენდა მათ მეგობრობას და განდევნიდა შემოპარულ ბოღმას, და ამგვარად მუდმივი საერთო ტრაპეზობა ყველაზე საიმედო საშუალება იქნებოდა მათ შორის აღმოცენებული რაიმე უსიამოვნების აღმოსაფხვრელად" (Святитель Иоанн Златоуст. In Justum et Beatum Job. 1. 2. PG. 56. Col. 566. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. О праведном и блаженном Иове. 1. 2 // Творения. Т. 6. Кн. 2. С. 915).

იგივეს, ოღონდ სხვანაირად, წერს წმ. გრიგოლ დიალოგოსი: "ძმათა შორის ხშირად ხდება დავა დიდი მემკვიდრეობის გამო. შეუძლებელია არ შევაქოთ განსაკუთრებულად ბრძნული მამობრივი მზრუნველობა (იობისა)! მამა იწოდება მდიდრად, შვილები კი ერთმანეთში ამყარებენ ერთობას. თუმც ადგილ-მამული უნდა გაყოფილიყო მათ შორის, სიყვარული, რომელიც არ ექვემდებარება გაყოფას, მათ გულებს აღავსებდა " (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 9. PL. 75. Col. 53ID).

ძველი კომენტატორები ხაზს უსვამენ იობის მიერ გამართული ამ ტრაპეზობების უბიწო ხასიათს. ამაოდ როდი უწოდებს ოქროპირი მათ ოჯახურ მხიარულებას "უსაფრთხოს" (Святитель Иоанн Златоуст. Commentaire sur Job. T. I. SC. 346. 1. 5. S. 94. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 3). ამით უარყოფილია ორიგენეს ცდომილი აზრი, რომელმაც ჩვენამდე იობის წიგნზე მის ჰომილიათაგან ერთ-ერთის ნაწყვეტმა შემოგვინახა. ის წერს, რომ იობის შვილების დაღუპვის მომენტში სატანას შეეძლო მათზე თავდასხმა სწორედ იმიტომ განეხორციელებინა, რომ ტრაპეზობისას, რომლის დროსაც ისინი შენობის ნანგრევებქვეშ მოჰყვნენ, სიმთვრალეს ეძლეოდნენ. ორიგენე წერს: "ეშმაკი ეძებდა დროს მათ დასაღუპად. წმიდა წერილის კითხვისას რომ წაესწრო მათთვის, ვერ შეეხებოდა სახლს და მათი მოკვდინების შესაძლებლობა არ ექნებოდა. ლოცვის ჟამს რომ წაესწრო, ვერაფერს უზამდა. მაგრამ შეძლო მაშინ, როდესაც მოხერხებული დრო იპოვა. რა დროა ეს? ეს იყო ლოთობა, ეს იყო ღრეობა" (Ориген. Фрагменты Комментария на Иова. PG 17. Col. 60B).

ბრმა დიდიმე, პირიქით, მიიჩნევს, რომ იობის შვილები მსგავსნი იყვნენ თავიანთი მამისა და ყოვლითურთ ბაძავდნენ მის ზნეობრივ სიწმიდეს: მითუმეტეს, რომ მათი მამა - იობი მუდმივად სწირავდა მსხვერპლს ღმერთს თავისი შვილებისთვის. დიდიმეს თქმით, ისინი ფლობდნენ "უდიდეს სიწმიდეს" და შემდეგში "მიეცნენ" სიკვდილს... მაგრამ "არა ცოდვათა გამო" (Дидим Слепец. Commentarius in Job (1–4). РТА. 1. S. 56–58. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 3).

მაშ, რა მიზეზის გამო სწირავდა იობი ღმერთს მსხვერპლს შვილების გამო, თუკი ისინი არც სულიერად იყვნენ სამკურნალონი და არც თავიანთი ცოდვების გამო? დიდიმეს აზრით, იობი ამ მსხვერპლს მათი რაიმე ბოროტი საქმის გამო როდი სწირავდა, არამედ მათ გულებში ბიწიერი აზრების შესაძლებლობის გამო: "იმისთვის, რაც შეიძლებოდა მათ გულში ეფიქრათ" (Там же. РТА. 1. S. 56. Русский перевод: Библейские комментарии. Книга Иова. С. 3).

დიდიმეს თანხმიერად წერს ამის შესახებ ნეტ. იერონიმეც, რომელიც დასაშვებად მიიჩნევს, რომ იობის შვილები, მათდა უნებლიედ, შესაძლოა აზრებში სცოდავდნენ და, სწორედ ამიტომაც, მათი მამა შვიდეულის მიწურულს, მათ სახლში გამართული წვეულების შემდეგ, ყოველ მერვე დღეს, მათთვის აღავლენდა ყოვლადდასაწველ მსხვერპლს: "წერილი ითხოვს ცოდვად ჩაითვალოს უმეცრებაც, რის გამოც იობი მსხვერპლს სწირავს თავისი შვილებისთვის, რათა მათ უნებლიედ აზრშიც არ შეეცოდათ" (Блаженный Иероним Стридонский. Dialogue Ad versus Pelagianos. I. 33. PL. 23. Col. 526D-527A. Русский перевод: Библейские комментарии Отцов Церкви и других авторов I-VIII веков. Ветхий Завет III. Книги Исход, Левит, Числа, Второзаконие. С. 436).

იობის მიერ შვილების სახელზე შეწირული ასეთი მსხვერპლი, ისევე როგორც გვიანდელი - უკვე ტანჯვის დასრულების შემდეგ - ღმერთის განმარისხებელ მეგობართათვის (იხ. იობი. 42:8-9), წმიდა მამების მიერ გაგებულია როგორც იობის განსაკუთრებული ძველაღთქმისეული ნიჭს, რომელიც მას ჰქონდა - ჯერ კიდევ თვით ამ აღთქმის დამკვიდრებამდე - ჭეშმარიტი ღვთისმსახურების დაწესებამდე. აქ იობი, ოქროპირის თქმით, ნამდვილად "მღვდელმსახურობს": ის სწირავს "მსხვერპლს შვილთათვის, და მეგობართათვის" (Святитель Иоанн Златоуст. Fragmenta in Beatum Job. 42. PG. 64. Col. 653D. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 42 // Творения. Т. 12. Кн. 3. С. 1087). როგორც ოქროპირი ვარაუდობს, შესაძლოა, "ძველად იყვნენ მელქისედეკის მსგავსი ხელდაუსხმელი (ἀχειροτόνητοι) მღვდლები" (Святитель Иоанн Златоуст. Fragmenta in Beatum Job. 1. PG. 64. Col. 52IB. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 1 // Творения. Т. 12. Кн. З.С. 1015); ერთ-ერთი მათგანი იყო სწორედ იობიც. თუმცა, წმ. იოანე ხაზს უსვამს, რომ იობის მსხვერპლი ძველაღთქმისეულ განმწმენდელ მსხვერპლს კი არ წააგავდა, არამედ მასზე აღმატებულ ახალაღთქმისეულ მსხვრპლს - რომელიც ქრისტიანს ცოდვისგან შინაგანი განწმენდის უნიკალურ ნიჭს აძლევს. ის წერს: "იხილე (აქ) განწმენდა (უკვე) არა მოსესეულია, არამედ მოციქულთასებრი: ლოცვებით ის (იობი) განწმენდდა მათ აზრებს, და არა სხეულს" (Святитель Иоанн Златоуст. Fragmenta in Beatum Job. 1. PG. 64. Col. 52 IB. Русский перевод: Святитель Иоанн Златоуст. Отрывки на книгу блаженного Иова. 1 // Творения. Т. 12. Кн. 3. С. 1015).

წმ. გრიგოლ დიდი აუცილებლად მიიჩნევს ხაზი გაუსვას იობის მიერ საკუთრ შვილთათვის შეწირული ამ მსხვერპლის წინასახეობრივ მნიშვნელობას. ის ყურადღებას აქცევს იმას, რომ იობი ასეთ მსხვერპლს სწორედ სატრაპეზო დღეების დასრულებისას აღასრულებდა (იობი 1:5), ანუ ყოველთვის - მერვე დღეს. დიალოგოსის აზრით, ეს "ნათლად აჩვენებს, რომ ის (იობი), მსხვერპლს სწირავდა მერვე დღეს, და ამით საიდუმლოდ პატივს მიაგებდა აღდგომის დღეს. დღეს მერვე დღე უფლის დღედ იწოდება. ეს არის მაცხოვრის სიკვდილიდან მესამე დღე, მაგრამ თავისი რიგის მიხედვით მერვე, ის ასევე პირველია შვიდეულის წრეში" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 12. PL. 75. Col. 532CD).

აქ, ჩემი აზრით (უკვე დაიწყო მსჯელობა იობის წიგნის წინასახეობრივ მნიშვნელობაზე), მოვიდა დრო ორიოდ სიტყვით - ჯერ მხოლოდ წინასწარ ვილაპარაკოთ ამის შესახებ, რადგან შემდგომი სერიოზული მსჯელობა ამ საგანზე ჯერაც წინაა; ვისაუბროთ იობის, როგორც ტიპაჟის და ქრისტეს, ერთდროულად კი მისი ეკლესიის წინასახის მხოლოდ წმიდა მამებისეულ აღქმაზე. ამაში დაგვეხმარება წმ. გრიგოლის "მორალიების" ის ტიპოლოგიური ხაზი, რაც არსებობს იობის წიგნის პირველი მუხლების მისეულ განმარტებებში.

წმ. გრიგოლ დიდი თავისი "მორალიების" ყველა, 35-ივე წიგნში კვლავ და კვლავ იმეორებს: ბიბლიურ თხრობაში "ნეტარი იობის სახე წარმოადგენს უფლის სიმბოლოს, რათა მისი (იობის) მეშვეობით მიეთითოს თავზე და სხეულზე, ანუ ქრისტსა და ეკლესიაზე" (Там же. I. 33. PL. 75. Col. 542BC).

ასეთი წინასახეობრივი კავშირი იობის ძველაღთქმისეულ სახესა და ქრისტეს ახალაღთქმისეულ მოვლენას შორის აშკარაა ბიბლიის ძალიან მრავალი ძველი კომენტატორისთვის თუნდაც იმიტომ, რომ ძველ აღთქმაში, არ არის იობის მსგავსი მართლის სხვა ფიგურა, ვისი უდანაშაულო ტანჯვა ესოდენ მოგვაგონებდეს მაცხოვრის უდანაშაულო ვნებებს.

რა თქმა უნდა ცოდვისგან უფლის თავისუფლების ზომა და, შესაბამისად, მისი სიწმიდის ზომა უსასრულოდ აღემატება იობის ზნეობრივ უბიწოებას, რომელიც, როგორც ადამის შეცოდების შემდეგ ყველა მიწიერი, მაინც, მიუხედავად თავისი პირადი ღვთისმოსაობისა, ადრინდელივით იმყოფება პირველშობილი ცოდვის ძალაუფლების ქვეშ.

მიუხედავად ამისა იობის სიწმიდე და სიმართლე, რომელმაც უდანაშაულოდ გადაიტანა საშინელი ფიზიკური და სულიერი ტანჯვა, ძველი ეკლესიის წმიდა მამათა მიერ უდავოდ ინტერპრეტირებული იყო, როგორც ქვეყნიერების მაცხოვრის ჯვარზე ტანჯვის ტიპი. ასე, მაგალითად, წმ. გრიგოლ დიდის თქმით, რომელიც ამ აზრის დადასტურებას პოულობს იობის წიგნის პირველივე მუხლში - "იყო ერთი კაცი ყუცის ქვეყანაში, სახელად იობი" (იობი. 1:1) – ""იობი", შეიძლება გადაითარგმნოს, როგორც "ტანჯვა". და ვინ უნდა იქნას გამოხატული ამ ტანჯვებში, თუ არა ის მაცხოვარი, რომლის შესახებაც წერილ არს: "მან იკისრა ჩვენი სნებები და იტვირთა ჩვენი სატანჯველი" (ეს. 53:4) და, რომელთან დაკავშირებითაც კვლავ ნათქვამია: "მისი წყლულებით ჩვენ განვიკურნეთ" (ეს. 53:5)" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. XVII. 1. PL. 76. Col. 9AB), - ანუ ქრისტე.

მაგრამ ვნებული იობი გამოხატავს არა მარტო ვნებულ ქრისტეს, არამედ მის სხეულსაც, ანუ - ეკლესიასაც, რომელსაც ეს ძველაღთქმისეული მართალი ასევე მიემსგავსება თავისი ტანჯვით. ეკლესია ხომ მისტიკურ კავშირშია საკუთარ თავ ქრისტესთან და მის მსგავსად გაუთავებლად იტანჯება, განიცდის რა მუდმივ ტკივილს მისი მტრების - მდევნელებისა და ერეტიკოსების გამო. როგორც წმიდა გრიგოლი წერს, "რადგან მზაკვარი, მძვინვარებს რა, გაუთავებლად დევნის წმიდა ეკლესიას, რომელიც არის სხეული ქრისტესი... იობიც", წარმოადგენს რა მის წინასახეს, "განიცდის წყლულებს თავიდან ფეხებამდე" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. VI. 1. PL. 75. Col. 729C).

ხაზს გავუსვამ, რომ წმ. გრიგოლი მარტო როდია იობის პიროვნების ამ ტიპოლოგიურ ინტერპრეტაციაში, როგორც ქრისტეს წინასახისა. იობის თითქმის ყოველი საქციელი, ისევე, როგორც მისი მრავალი გამონათქვამი, წმიდა მამებისეულ ეგზეგეტურ ტრადიციაში სწორედ ასე აღიქმებოდა: როგორც "აჩრდილი", წინასწარმეტყველური მინიშნება განკაცებული ღმერთის მოსვლისა და მაცხოვნებელი ღვაწლისა. ეს სწორია იობის წიგნის დასაწყის სტროფებთან დაკავშირებითაც.

ასე, მაგალითად, წმ. ზენონ ვერონელი (გარდ. 370/371) განმარტავს: "იობი... ჩვენი მაცხოვრის, იესუ ქრისტეს წინასახე იყო. შედარება განგვიმარტავს ამ შეჭმარიტებას. იობი მართალი იყო. ჩვენი მაცხოვარი თვით არის სიმართლე, ჩვენი სიმართლის წყარო; რადგან მის შესახებ ნაწინასწარმეტყველევი იყო: "რადგან, აჰა, მოდის დღე, თონესავით ავარვარებული ... ამოგიბრწყინდებათ, ... მზე სიმართლისა" (მალ. 4:1-2). იობი ჭეშმარიტი იყო. უფალი ჩვენი არის ნამდვილი და სრულყოფილი ჭეშმარიტება. "მე ვარ გზა, ჭეშმარიტება და სიცოცხლე" (ინ. 14:6). იობი მდიდარი იყო. მაგრამ ვისი სიმდიდრე შეედრება ჩვენი უფლის სიმდიდრეს, რომელსაც მთელი სამყარო ეკუთვნის ნეტარი დავითის სიტყვისამებრ: "უფლისაჲ არს ქუეყანაჲ და სავსებაჲ მისი, სოფელი და ყოველნი დამკჳდრებულნი მას შინა" (ფსალმ. 23:1). თანაც ყველა მდიდარი მისი, ანუ ჩვენი უფლის მხოლოდ მსახურები და მოურავები არიან" (Святитель Зинон Веронский. De Job. 2. PL. 11. Col. 441B-442A. Русский перевод: Святитель Зинон Веронский. Об Иове // Христианское чтение, СПб., 1843. Ч. II., С. 376–377).

იობის ბიბლიური სახის მსგავსი ტიპოლოგიური შედარება ქრისტესთან იმავე წმიდა მამას, გრიგოლ დიდს შესაძლებლობას აძლევს დაიმოწმოს ბიბლიური სიტყვების საკმაოდ მკაფიო წინასახეობრივი განმარტება: "აღმოსავლელთა შორის ყველაზე სახელოვანი იყო ეს კაცი" (იობი 1:3). წმ. გრიგოლის აზრით, აღმოსავლეთად აქ თვით მაცხოვარი იგულისხმება, გამომდინარე ზაქარიას წინასწარმეტყველებიდან ქრისტეს შესახებ, რომლის სახელი - აღმოსავლეთია (ზაქ. 6:2).

ეს ნიშნავს, რომ ქრისტეს ერთგული ყველა მონა, მისი წმინდანები, შეიძლება იწოდონ აღმოსავლეთის ძეებად, ანუ მაცხოვრის შვილებად. ამასთან ერთად უფალი უსასრულოდ აღემატება თავის ძეებს სრულყოფილებაში, რადგან, თუმც ის, ერთი მხრივ, ერთარსია მათი თავისი კაცობრივი ბუნებიტ, მეორე მხრივ, უსასარულოდ აღემატება მათ საკუთარი ღვთაებრიობით. სწორედ ამ აზრით, ისევე, როგორც იობი, რომელიც წარმოადგენს ქრისტეს წინასახეს და "აღმოსავლელთა შორის ყველაზე სახელოვანი იყო" (იობი. 1:3), ასევე თვით უფალი - ყველაზე სახელოვანია მის მიერ მარადიული სიცოცხლისთვის სულერად ნაშობ წმინდანთა შორის.

წმიდა გრიგოლის თქმით, "ის, რომ ჩვენი მაცხოვარი აღმოსავლეთად იწოდება, წინასწარმეტყველური მოწმობით დასტურდება, რომელიც ბრძანებს: "აჰა, მამაკაცი, აღმოსავალი სახელი მისი" (ზაქ. 6:12). ამიტომაც, ყველა, ვინც რწმენით მკვიდრდება ამ აღმოსავლეთში, მართებულად იწოდებიან აღმოსავლელებად. მაშინ როდესაც ყველა ადამიანი ყოველთვის მხოლოდ ადამიანად რჩება. თვით აღმოსავლეთია ღმერთი და კაცი, რომლის შესახებაც მართებულად ითქვა: "აღმოსავლელთა შორის ყველაზე სახელოვანი იყო ეს კაცი". ამის შესახებ კიდევ შეიძლება ითქვას შემდეგი: ის აღემატა ყველას, ვინც კი რწმენაში იშვა" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 26. PL. 75. Col. 539BC).

წმიდა გრიგოლი მეტაფორული სახით განმარტავს ბიბლიურ მოწმობას იმის შესახებაც, რომ იობი იყო "ბოროტებას განრიდებული" (იობი 1:1). თანაც აქ იობის პიროვნებას წმ. გრიგოლი წარმოიდგენს არა იმდენად, როგორც ქრისტეს ტიპაჟს, რამდენადაც მისი ეკლესიის წინასახეს, რომელიც წინ მიუძღვის თავის შვილებს ცხონების გზაზე: ბოროტებისგან გაქცევითა და ღმრთის შიშით. ამ გზაზე, თანდათანობით, ეკლესიის ძეთა მათთვის საძულველი ცოდვისგან განშორებისა და გათავისუფლების წყალობით, ღმრთის შიშის ადგილს მათ გულებში იკავებს ღმრთისადმი სიყვარული, რომელიც აღემატება ღმრთისადმი შიშს. როგორც წმ. გრიგოლი წერს, ბიბლიურ ტექსტში იობის შესახებ "კარგად არის ნათქვამი: "ღვთისმოშიში და და ბოროტებას განრიდებული" (იობ. 1:1), - რადგან რჩეულთა წმიდა ეკლესია თავის უბიწოებისა და სამართლიანობის გზას იწყებს შიშით, მაგრამ სრულყოფილებას აღწევს სიყვარულში. მხოლოდ მაშინ, როდესაც ვინმე განერიდება ბოროტებას, ღმრთისადმი სიყვარულის გამო უკვე შეცოდება აღარ სურს. ჭეშმარიტად: ვინც ჯერ კიდევ იქმს სიკეთეს შიშის გამო, ის სულის სიღრმეში ჯერაც არ განრიდებია ბოროტებას, რადგან უკვე მითვე სცოდავს, რომ ცოდვა სურს და შესცოდავდა, დაუსჯელად რომ შეძლებოდა ცოდვის ჩადენა" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 37. PL. 75. Col. 544AB).

ჩვენ ვხედავთ, რომ იობის პიროვნების ტიპოლოგიური განმარტების მოცემული მაგალითი უკვე "უკავშირდება" კიდევ ერთ ეგზეგეტიკურ მეთოდს, რომელსაც წმ. გრიგოლი იყენებს თავის "მორალიებში": ეს არის ზნეობრივ-ალეგორიული მეთოდი; ის, საკუთრივ რომ ითქვას, ამ მეთოდს უპირატესად განეკუთვნება. სწორედ ამ კალაპოტში - ზნეობრივი ალეგორიის სულისკვეთებით - მოძრაობს (ისტორიული და ტიპოლოგიური მეთოდების პარალელურად) წმიდა გრიგოლის აზრი, როდესაც ის განმარტავს იობის წიგნს.

ასე, მაგალითად, ბიბლიური მოწმობა იმის შესახებ, რომ იობი, ადგებოდა რა დილაადრიან, აღავლენდა აღსავლენ მსხვერპლს თავისი შვილების რიცხვისდა მიხედვით (იობი 1:5), რომელიც ათავისუფლებდა მათ შესაძლო ცოდვილი აზრებისგან, გრიგოლ დიალოგოსის მიერ ზნეობრივ-ალეგორიულად არის გაგებული, როგორც წინასახე იმ ქრისტიანული სინანულის სიმხურვალისა, რაც დღეს - უკვე ქრისტეს ეკლესიაში - შემძლეა თავისი ცეცხლით დაწვას ნებისმიერი უწმინდური ცოდვითი გულისთქმები. ის წერს, რომ ქრისტიანებს იობის მსგავსად, თუმც სულიერად, მართებთ "ღმერთს შეწირონ აღსავლენი მსხვერპლი", რაც ნიშნავს - "დაწვან სინანულის ცეცხლით თავიანთი გონება იმისთვის, რათა გული იწვოდეს სიყვარულის საკურთხეველზე და წვავდეს, გულისთქმათა უწმინდურობას" (Там же. I. 48. PL. 75. Col. 549A).

ხოლო სიტყვები იმის შესახებ, რომ იობი ამ შეწირვას აღასრულებდა ყოველდღიურად (იობი 1:5), წმ. გრიგოლის აზრით, შეიცავენ ქმედით მოწოდებას ქრისტიანთადმი მუდმივად, ყოველდღიურად თავიანთ ცხოვრებაში, ისწრაფონ ნამდვილი სრულყოფილებისკენ, სიწმიდისკენ, სადაც საკუთარი თავი უნდა შეწირონ ღმერთს. ამ გზაზე არავინ უნდა შეჩერდეს, შეწყვიტოს სრბოლა თავისი მიზნისკენ. როგორც დიალოგოსი წერს, "რა თქმა უნდა, თუკი სიკეთე სიცოცხლის ბოლოს გაჩერდება, მაშინ (აწ) ის ამაოდ აღსრულდება. ამიტომაც ფუჭად რბის ის, ვინც, სანამ მიზანს მიაღწევდეს, სრბოლას შეაჩერებს" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 55. PL. 75. Col. 554AB).

ამით საკუთარ განმარტებაში წმ. გრიგოლი მუდმივად და დაჟინებით ეძიებს ბიბლიური ტექსტის ზნეობრივ აზრს, რომლის შესაბამისადაც იობი, აღემატებოდა რა თავისი სიწმიდით ძველაღთქმისეულ რეალობას, და მიისწრაფოდა რა ახალაღთქმისეული რეალობისკენ, დიალოგოსის თქმით, წარმოადგენდა "რჩეულთა სიმბოლოს" (Святитель Григорий Великий. Moralia in Job. I. 34. PL. 75. Col. 542C); ანუ ის წარმოადგენს სრულყოფილებისკენ მსწრაფი ქრისტიანი მოღვაწეებისა და წმიდანების წინასახეს. იობის პიროვნების მნიშვნელობის ეს გაგება წმ. გრიგოლს შესაძლებლობას აძლევს სისტემატურად და თანმიმდევრულად მიუყენოს მას ქრისტიანული ასკეზის ცნებები და პრინციპები, მათ შორის - მონაზვნური სულიერი მოღვაწეობა.