სწავლანი > საუბრები ბიბლიაზე
ბიბლიის აპოლოგეტიკა
პასუხი წმიდა წერილის კრიტიკოსებსა და უღმერთოებს
თავი X. ბიბლია და გეოლოგია
იობის წიგნში ვკითხულობთ: "მიუთხარ მიწას და გასწავლის" (იობი 12:8). ეს არის წმიდა წერილის გასაოცარი მითითება მეცნიერებაზე დედამიწის შესახებ, როგორც შემაგონებელ წყაროზე! ამიტომაც ჯეროვანი იქნება თუ ამ საკითხზეც შევჩერდებით და ამ თემასთან დაკავშირებულ სხვა მოწმობებსაც გავეცნობით.
ჩვენთვის მნიშვნელოვანია გავხსნათ წერილის საკუთრივი სწავლება ამ საგანზე, რათა გასაგები გახდეს, თუ რა გამოთქვა ფსალმუნთმგალობელმა: "ვითარ განდიდნენ საქმენი შენნი, უფალო, და ყოველივე სიბრძნით ჰქმენ; აღივსო ქუეყანაჲ დაბადებულითა შენითა" (ფსალმ. 103:24). ჩვენი ყურადღება შევაჩეროთ ბიბლიის პირველ თავზე. წერილის სწორედ ეს ნაწილი ხდება ხოლმე თავდასხმის ყველაზე ხშირი ობიექტი გეოლოგიის თვალსაზრისით.
ფ. ჰ. კაპრონი გენიალურად ამბობდა, რომ ბიბლიის პირველი ფურცლები სრულ ჰარმონიაშია მეცნიერების მთელ შემდგომდროინდელ მონაცემებთან. ეს მან განაცხადა თავისი საუკუნის დიდი მოაზროვნის, მაგრამ ათეისტის, ჰერბერტ სპენსერის სწავლებასთან დაკავშირებით, რომელიც ამის გამო სულაც არ იყო მიდრეკილი წერილის ჭეშმარიტების აღიარებისკენ. მსჯელობს რა იმის შესახებ, რასაც ის "შეუცნობელის გამოვლინებას" უწოდებს, რაშიც ის, ცხადია, სამყაროში არსებულ საღმრთო ძალებს გულისხმობს, ჰერბერტ სპენსერი ამტკიცებს, რომ ამ გამოვლინებებს მეცნიერების ბაზისზე ხუთი განსაზღვრული ფორმა უნდა გააჩნდეს, რომელსაც ის ამგვარად აყალიბებს: სივრცე, დრო, მატერია, მოძრაობა და ძალა.
ბიბლიის დასაწყის სტროფებს თუ მივმართავთ, როგორც ეს კაპრონმა თქვა ("Конфликт истины"), ვიპოვით გასაოცარ ფაქტს, რომ მათში ამ ხუთი "შეუცნობელის" გამოვლინების ფორმებზე მოწმობს სულიწმიდა და თითქმის იმ თანმიმდევრობით, როგორც ეს სპენსერმა მოგვცა:
დ. ვ. დაუსონი, რომელსაც მეცნიერ-გეოლოგთა შორის პირველი ადგილი უპყრია, თავის ნაშრომში "ქვეყნიერების წარმოშობა" მოცემული აქვს სრულიად დამოუკიდებელი მოწმობა, თუმცა იმგვარი, რომელიც ფორმით ზემოთდამოწმებულის მსგავსია. ფაქტების სამეცნიერო სიზუსტესთან მიმართებაში, რომელიც დაბადების პირველ თავშია ჩაწერილი, ის ამბობს:
"ფრიად საინტერესოა, რომ მეცნიერება მისდევს ბიბლიის თანმიმდევრობას, კერძოდ:
მატერია - დედამიწა (დაბ. 1:2).
სიბნელე უფსკრულზე (დაბ. 1:2).
მოძრაობა - სული ღმრთისა იძვროდა (დაბ. 1:2).
ნათელი - და იქმნა ნათელი (დაბ. 1:3).
სითბო - და შექმნა ღმერთმა ორი დიდი მნათობი (დაბ. 1:16).
იგივე მეცნიერი წიგნში "გეოლოგიის შეხება ისტორიასთან" ამბობს: "ამჟამად სრულიად უეჭველია, რომ შესაქმის თანმიმდევრობა, რომელიც დაბადების პირველ თავშია მოცემული, ემთხვევა ასტრონომიული და გეოლოგიური კვლევების შედეგებს, თანაც თანხვედრას ვერანაირად ვერ მივაწერთ უბრალო შემთხვევითობას".
სხვა გეოლოგი, პროფ. ტრისტრამი, თავის ნაშრომში "ბუნებრივი ისტორია" ამ მოწმობას კიდევ რამოდენიმე მნიშვნელოვან სიტყვას ამატებს: "გეოლოგიური კვლევები ადასტურებენ თანმიმდევრობას, რომელიც წერილშია მითითებული".
ეს არის მეცნიერების ყველაზე ბოლო დასკვნა; ამრიგად, კაცობრიობა, სულ უფრო და უფრო რწმუნდება იმაში, რომ ბიბლია არა მარტო იწერებოდა "პოეტური თავდაჯერებულობით", არამედ მეცნიერული აკურატულობითაც.
"დაბადბის პირველი თავი, წერს პემბერი "დედამიწის ადრეულ საუკუნეებში", ისევე,როგორც შემდეგ, არსებითაც არც ხილვაა, არც ალეგორია, არამედ ზუსტი ისტორია, ამიტომაც მას უნდა მოვეპყრათ, როგორც ფაქტების ბუკვალურ გადმოცემას".
1. დედამიწის ასაკი
სხვადასხვა მეცნიერი სხვადასხვანაირად უდგება ამ დიდი საკითხის გადაწყვეტას. ზოგიერთი, მიუხედავად ზემოთდამოწმებული არგუმენტებისა, მაინც ბიბლიური თხრობის საწინააღმდეგოდ მიდის და უარყოფს "ექვს დღეში" სამყაროს შექმნასთან დაკავშირებულ ბიბლიურ სწავლებას. მათი აზრით გაქვავებული ნახშირის საბადოთა მეცნიერული გამოკვლევა აჩვენებს, რომ დედამიწის ფორმირება ჩვენს დრომდე მილიონი წლებით ადრე უნდა დაწყებულიყო. ამასვე უთითებენ წიაღისეული ცხოველები, რომელთაც ზოგიერთ გეოლოგიურ ფენებში პოულობენ; ასევე - მთის ქანების ჩამოყალიბება. პლეიფერმა ისიც კი თქვა, "დედამიწა მარადიულიაო" (Illustrations of "Huttanion Theory of the Earth").
ზედმეტი არ იქნება თუ გავეცნობით მეცნიერების გამოჩენილ წარმომადგენელთა შეხედულებებს დედამიწის ასაკთან დაკავშირებით. ყურადღებას იპყრობს გასაოცარი სხვაობა გამოთვლათა შედეგებში, რომელიც უმეტეს და უმცირეს რიცხვებში კოლოსალურ რიცხვს 9.000.000.000 წელს აღწევს. აი ამ რიცხვთა ცხრილი:
პროფ. რამზაი ("Age of the Earth as an Abode fitted for Life") დედამიწის ასაკს განსაზღვრავს 10 000 მლნ. წლით.
ე. დიუბუა . . . . 1.000 » »
ჰუდრიჩი. . . . . . 700 » »ჩ. ლაიელი . . . . . 400 » »ჩ. დარვინი ("Ogigin of the World") . . . . 300 » »ოლივერ ლოჯი ("Address City Temple") . . . . 100 » »გ. დარვინი ("The Tides") . . . . . 60 » »პროფ. სოლასი ("Age of the Earth") . . . 55 » »ლორდ კელვინი. . . . 24 » »დრ. კროლი ("Stellar Evolution") . . . . . 20 » »პროფ. ტეიტი ("Recent Advances in Physical Sciences") . . . 10 » »
რა თქმა უნდა, ყველა ზემოთჩამოთვლილი რიცხვი როდია მიღებული ერთი და იგივე სამეცნიერო მონაცემის გამოთვლით, ამიტომ ისინი შეიძლება შეთანხმებულ იქნან ერთმანეთთან. ასე, მაგალითდ, ზოგიერთი ნაკლები რიცხვი მოცემუოლია ფიზიკის კანონებზე დაფუძნებით; ისინი მოიცავენ პერიოდს იმ მომენტიდან, როდესაც დედამიწა იყო გავარვარებულ მდგომარეობაში და დღემდე, მაშინ როდესაც სხვა რიცხვები პირდაპირ წარმოადგენენ იმ პერიოდის გეოლოგიური გამოთვლების შედეგს,რომელიც "შესაქმის კვირეულის" სახელწოდებითაა ცნობილი, თანაც თითოეული დღე, რომელიც დაბადების წიგნის პირველ თავშია აღწერილი, ედრება ამ რიცხვთა ერთ მეექვსედს. ყველა, ვინც კი ამ თეორიას ემხრობა, ამბობს, რომ "მეშვიდე დღე" ჯერაც გრძელდება.
არ შევალთ რა ამ თეორიათა დეტალებში, მხოლოდ ვიტყვით, რომ გვიანდელი გამოთვლები, რომლებიც ზემოთხსენებულ საფუძვლებზეა წარმოებული ეკუთვნის პროფ. სოლასს და გეორგ დარვინს (55 და 60 მლნ. წელი), და, მათ თანახმად, დაბადების ერთი დღე უდრის 10 მლნ. წელიწადს.
ამრიგად, საკითხმა - თუ რა დროის განმავლობაში შეიქმნა სამყარო, წარმოშვა კონფლიქტი ბიბლიასა და მეცნიერებას შორის, თუმცა, ცხადია, რომ სირთულეები, რომლებიც ამ ნიადაგზე აღმოცენდა ბიბლიის არასაკმარის შესწავლაზეა დამოკიდებული.
ბიბლია სულაც არ ამბობს და არც კი გულისხმობს იმას, რომ დედამიწა შეიქმნა ექვს დღეში, როგორც ამას ზოგიერთი ფიქრობს. ჯერ კიდევ ასი წლის წინ ტომას ჩალმერსი წერდა: "მოსეს პირველ წიგნს არ გააჩნია დედამიწის ასაკზე მითითება".
ბიბლია იწყება სიტყვებით: "დასაბამად ღმერთმა შექმნა ცა და მიწა" (დაბ. 1:1). ვის შეუძლია თქვას, როდის იყო ეს "დასაბამი"? ის შეიძლებოდა ყოფილიყო ჩვენამდე მილიონობით და უფრო მეტი ხნის წინათ, და ვინ შემოგვედავება? ყოველ შემთხვევაში, თეოლოგებიც და ცდისეული მეცნიერების წარმომადგენლებიც შეთანხმებულნი არიან, რომ ბიბლიის პირველი მუხლი მომდევნო მუხლებისგან განცალკევებულად უნდა განვიხილოთ, რადგან მასში ნაუწყებია უხსოვარი შორეული წარსული, როდესაც ყოვლადძლიერმა დედამიწის საფუძვლები გააჩინა.
ბურუსიანობის თეორია
ბურუსიანობის თეორია ვარაუდობს, რომ დედამიწა და სხვა პლანეტები ჩამოყალიბდნენ ღრუბლის მსგავს ანაორთქლთა, ანუ გავარვარებულ აირთა შეგროვების გარკვეულ პროცესში, რომელიც მილიონობით წლები გრძელდებოდა და, რომლებსაც წრიული მოძრაობა ახასიათებდათ. დროდადრო გავარვარებული აირების ძირითადი ცენტრალური ბირთვიდან გამოიყოფოდნენ მატერიის ნაწილაკები და დამოუკიდებლად აყალიბებდნენ ზეციურ სხეულებს. ეს სხეულები, ინერციით აგრძელებდნენ რა ბრუნვას იმავე მიმართულებით, ბოლოს და ბოლოს, დედამიწად და სხვა პლანეტებად გარდაიქმნენ.
რა თქმა უნდა, რაოდენ მომხიბლავიც გინდ იყოს მოცემული თეორია ზოგიერთი ასტრონომისთვის, ის, მიუხედავად ამისა, არც მეტი და არც ნაკლები, "ბურუსიანი" თეორიაა. ამტკიცო დასაბამიდანვე, ჩვენი პლანეტის არსებობის დასაწყისიდანვე, რომ თითქოსდა ის მოძრავი იყო სარიკსოა იმის საფუძველზე, რომ რვა პლანეტიდან ორი, კერძოდ: მერკური და ვენერა, თუმც ბურთისმაგვარი ფორმებისაა, საერთოდ არ ავლენენ მოძრაობას საკუთარი ღერძის გარშემო.
ბრუნავენ რა მზის გარშემო, ორივე პლანეტა მისკენ ერთი და იმავე მხარეს არიან მიქცეულნი, მსგავსად იმისა, როგორც ეს მთვარესთან მიმართებაში შეიმჩნევა. ამასთან მერკური თავის გზას მზის გარშემო გადის 88 დღეში, ხოლო ვენერა - 224 დღეში. ამ მონაცემთა საფუძველზე ძნელი არ არის დავასკვნათ, რომ მერკური საკუთარი ღერძის გარშემო წელიწადში მხოლოდ ოთხჯერ ბრუნავს, ვენერა კი კიდევ უფრო ნელა, კერძოდ: ის აღარულებს ერთ სრულ შემობრუნებას შვიდი ან რვა თვის განმავლობაში. არავის შეუძლია არგუმენტად გამოიყენოს და თქვას, რომ ამგვარი ნელი ბრუნვა ამ პლანეტების ბურთისებრი წარმომავლობით აიხსნება. ასევე უნდა აღვნიშნოთ, რომ აღნიშნულ პლანეტათა ბრუნვის სიჩქარე უცვალებელია.
ამიტომ ბურუსიანობის თეორიას ჩვენი ცნობიერების შეშფოთება არ ძალუძს, და, რადგან მას საერთო გააჩნია ევოლუციის თეორიასთან, ნაკლებად მოგვცემს წარმოდგენას სამყაროს შექმნაზე, მსგავსს იმისა, როგორსაც ვიღებთ წმიდა წერილიდან. იქ ნათქვამია: "მან თქვა და - შეიქმნა, მან ბრძანა და - არსებობს" (ფსალმ. 32:9).
უინტერესო არ იქნება, თუ აქ დავიმოწმებთ ამონაწერებს ი. დელევსკის სტატიიდან, რომელიც აჯამებს სხვადასხვა მეცნიერთა ყველაზე უკანასკნელ გამოთვლებს, რომლებიც დედამიწის სავარაუდო ასაკის განსაზღვრისკენ არის მიმართული.
ვსარგებლობთ სტატიით: "დედამიწის ასაკი - 150-200 მლნ. წელია", რომელიც 1937 წლის 21 ნოემბერს გაზეთ "Заря"-ში დაიბეჭდა.
"მიიღებს თუ არა ჩვენი დედამიწა მეცნიერებისგან ნამდვილ "მეტრიკულ მოწმობას", რომელიც ზუსტად განსაზღვრავს მის ასაკს თუ ეს კითხვა ჯერაც ეჭვებისა და მერყეობის სტადიაში რჩება? ასტრონომები, ფიზიკოსები და გეოლოგები ერთმანეთს ამ პრობლემის გამო ეჯიბრებიან, და არაერთი მახვილგონივრული ჰიპოთეზა დამარცხდა ამ შეტაკებაში ბრძოლის ველზე.
თავდაპირველად გეოლოგები არ ფიქრობდნენ დედამიწის ასაკის მიახლოვებით განსაზღვრასაც კი. ისინი ვარაუდობდნენ დროის უზარმაზარ პერიოდებს, რომელიც ათვლას არ ექვემდებარება.
შემდეგ გეოლოგები შედგნენ დადებით გამოთვლათა გზაზე და, დედამიწის ქერქის სედიმენტარული პლასტების გმაოკვლევის საფუძველზე, ქერქის გამყარებიდან მისი ასაკი რამოდენიმე ასეულობით მილიონი წლით განსაზღვრეს.
ამის შემდეგ სცენაზე გამოვიდნენ ფიზიკოსები, რომლებმაც გამოითვალეს მზის ასაკი მისი სითბური ენერგიის გახარჯვისა და მისი დიამეტრის შემჭიდროვების საფუძველზე. ეს გამოთვლა მზისთვის იძლეოდა რამოდენიმე ათეულ მილიონ წელიწადს. მაგრამ, რადგან მზე დედამიწის და ყველა პლანეტის "მშობლად" მიიჩნევა, გამოდიოდა, რომ მზის "შვილის", ანუ დედამიწის ასაკს ფიზიკოსები (ტომსონი და კელვინი) 150-200 მლნ. წლით განსაზღვრავდნენ.
გეოლოგებმა პროტესტი განაცხადეს. ისინი ფიზიკოსებს სთავაზობდნენ უფრო შეთანხმებულნი ყოფილიყვნენ. დავა მრავალი წელი გაგრძელდა.
შემდეგ უეცრად აღმოაჩინეს რადიაქტიურობა. ფიზიკოსები დამარცხდნენ. მაგრამ კონფუზია გეოლოგებმაც მიიღეს.
აღმოჩნდა, რომ რადიაქტიური მეთოდი დედამიწის ასაკისთვის იძლეოდა ციფრს, რომელიც უფრო მაღალი იყო, ვიდრე ის, რასაც გეოლოგები იძლეოდნენ (ფიზიკოსებისთვის დათმობების გათვალისწინებით).
რადიაქტიური მეთოდი ეფუძნება რადიაქტიური ნივთიერებების დეზინტეგრაციის ფაქტს... რადიუმი იშლება, რის შემდეგაც წარმოშობს ჰელიუმსა და რადონს. შემდეგ რადონიც იშლება და წარმოშობს სხვადასხვა პროდუქტებს, რომლებიც ცხოვრობენ და კვდებიან, ტოვებენ რა მომდევნო შთამომავლობას. ბოლოს და ბოლოს, ვიღებთ ინერტულ ტყვიას.
რადიაქტიურ ნივთიერებებში ჰელიუმისა და ტყვიის შემცველობის პროპორციის საფუძველზე გამოითვალეს ქანების ასაკი, რომლებიც რადიაქტიურ ნივთიერებებს შეიცავდნენ. ამრიგად, დედამიწის ყველაზე უძველესი ქერქის ასაკი განისაზღვრა ნახევრიდან ორ მილიარდ წლამდე.
ამრიგად, ქერქის ჩამოყალიბების დროიდან დედამიწის ასაკი, რომელიც შეიცავდა რადიაქტიურ ნივთიერებებს, განისაზღვრა 2 მილიარდი წლით. მაგრამ რას წარმოადგენს ეს ციფრი - მინიმუმს თუ მაქსიმუმს?
ურანზე და თორიუმზე უმეტეს რადიაქტიურობას, თუმცა უფრო სუსტს, ფლობენ კალიუმი და რუბიდიუმი. ჯერ კიდევ 1926 წელს ჰოლმსმა და ლაუსონმა დედამიწის ასაკის განსაზღვრის შესაძლებლობა კალიუმისა და რუბიდიუმის რადიაქტიურობის საფუძველზე ივარაუდეს...
დღეისთვის დედამიწის ქერქში არსებობს 14 000-ჯერ მეტი კალციუმი, ვიდრე კალიუმ 40-ის იზოტოპი. აქედან ბრიუერი აკეთებს დასკვნას, რომ დედამიწის ასაკის უმაღლესი ზღვარი 3 მლრდ. წელიწადს უნდა წარმოადგენდეს.
მაგრამ მაშინ გამოდის, რომ დედამიწის ასაკი უნდა გამოიხატებოდეს იმავე რიგის ციფრით, რაც სამყაროს ასაკია: ირმის ნახტომისა და სპირალური ნისლიანობის ვარკსვლავთა სისტემისა. ადრე სამყაროს ასაკის ციფრს რამოდენიმე ტრილიონი ან რამოდენიმე ათეული ტრილიონი წლით ("ხანგრძლივი მასშტაბი") განსაზღვრავდნენ.
დღეს უფრო მიდრეკილნი არიან "მოკლე მასშტაბისკენ", რომლის თანახმადაც დედამიწის ასაკი 1000 ან 10 000-ჯერ ნაკლები ციფრით აისახება, ანუ რამოდენიმე მილიარდი წლით. თუკი ასეა, მაშინ დედამიწას აქვს იგივე ასაკი, რაც სამყაროს. ისეთი ასტრონომები, როგორებიც არიან ერნესტ ოპიკი, არტურ ჰოლმსი, კნიპერი ემხრობიან დედამიწისა და სამყაროს ერთი ასაკის თეორიას.
მაგრამ არცთუ დიდი ხნის წინ თითქმის უეჭველი ეგონათ დედამიწის მზისგან წარმოშობის თეორია; ვარკსვლავებისა ნისლეულობისგან, რომლისგანაც ჩამოყალიბდა ჩვენი გალაქტიკა: ირმის ნახტომი (ცის იკანკლედი). დედამიწა, რა თქმა უნდა, თავის "წინაპრებზე" ახალგაზრდად მიაჩნდათ. იდეა დედამიწისა და სამყაროს ასაკის ერთნაირობაზე... ახალ კონფლიქტს ისწებს ზეცის ისტორიის ჩვენეულ გაგებაში. სად არის გამოსავალი?
გამოსავალი არის იმაში, რომ უნდა ვაღიაროთ ჰიპოთეზების სრული ან ნაწილობრივი არადამაკმაყოფილებლობა, რომლებიც საფუძვლად დაედო, როგორც დედამიწის, ასევე სამყაროს ასაკის გამოთვლებს".
ჩვენი დასკვნა
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ: ყველა სამეცნიერო მონაცემი და გამოთვლა, რომლებიც დღემდე იყო ნაწარმოები, რათა თუნდაც მიახლოვებით განესაზღვრათ დედამიწის ასაკი, ვერ მივიდა დადებით შედეგამდე და ცალკეულ მეცნიერებათა და თვით მეცნიერთა შეთანხმებამდე. ამიტომაც უნდა ველოდოთ, რომ, როდესაც მეცნიერება გააკეთებს ახალ აღმოჩენებს, და უფრო მიუახლოვდება სამყაროსა და დედამიწის აგებულებისა და წარმოშობის შემეცნებას, მაშინ მათი ასაკის ციფრები არ იქნება ღმრთის გამოცხადების მონაცემთა საწინააღმდეგო.
გაგრძელება იქნება.
იხ. შინაარსი.
წყარო: Г.И. Ясиницкий. Апологетика Библии: ответы критикам Св. Писания и безбожникам / Г. И. Ясиницкий. - Сан-Франциско: б. и., 1980. Репринт. изд. Вых. дан. ориг.: (Харбин, 1937). На тит. л. указано издательство оригинала: Посох.
პუბლიკაცია თარგმნილია და მომზადებულია საიტ "აპოკალიფსისის" რედ. მიერ. თბილისი. 2024 წ.