ფსი-ფაქტორი - მასობრივი ფსიქოლოგიის მოდელი - აპოკალიფსისი

კონტროლის უდიდესი ფორმა ისაა, რომლის დროსაც მანიპულაციების მეშვეობით მოსახლეობას არწმუნებენ, თითქოსდა ის თავისუფალია, მაშინ როდესაც სინამდვილეში მათ უბრძანებენ და მათით მანიპულირებენ. დიქტატურის ერთ-ერთი ფორმაა - იმყოფებოდა ციხეში და ხედავდე გისოსებს. მაგრამ არის დიქტატურის სხვა, უფრო დახვეწილი ფორმა, როდესაც გისოსები არ ჩანს და ფქირობ, რომ თავისუფალი ხარ. მსოფლიოში ყველაზე ძლიერი ჰიპნოტიზიორი - ეს არის ოთხკუთხედი ყუთი ოთახის კუთხეში, რომელიც ადამიანებს ეუბნება, თუ როგორ უნდა იფიქრონ და როგორ ირწმუნონ. ტელევიზია, რომელმაც ყოველი ადამიანის სახლში შეაღწია, მოქალაქეთა ცნობიერების მასობრივი მანიპულაციის ძლიერ საფუძველს ქმნის.

ტელევიზიის გამო ადამიანები აუქმებენ კრიტიკული აზროვნების საკუთარ უნარს, რადგან ხმებისა და სახეების შერწყმა მათ ძილის მსგავს მდომარეობაში აგდებს, რომელიც ზღუდავს აზროვნებით და შემეცნებით უნარებს (Wolfe, Lonnie Turn off your TV, New Federalist, p. 5, 1997).

ჰალ ბეკერი კომპანიიდან Futures Group ამტკიცებს, რომ სატელევიზიო საინფორმაციო პროგრამებზე კონტროლის მეშვეობით მას შეუძლია ჩამოაყალიბოს საზოგადოებრივი აზრი, მანიპულირებს რა მით, თუ როგორ ვფიქრობთ და ვაზროვნებთ.

ამერიკელები ფიქრობენ, რომ მათ მართავენ ვიღაც ვაშინგტონელი ბიუროკრატები, რომლებიც ქმნიან კანონებს და ანაწილებენ თანხებს. როგორ ცდებიან ისინი! ამერიკელებს თავიანთი ცრურწმენები მართავს, ხოლო მათი ცრურწმენები საზოგადოებრივ აზრად აყალიბებენ... ჩვენ ვფიქრობთ, რომ თვითონ ვირჩევთ და ვიღებთ გადაწყვეტილებებს ყველაფერთან დაკავშირებით. როგორ ვიტყუებთ თავს! ჩვენს არჩევანს ჩვენს ნაცვლად აკეთებს ე. წ. საზოგადოებრივი აზრი. ის იყენებს ჩვენს ჯოგურ ინსტინქტს, თითქოსდა შეშინებული ცხოველებივით ვიყოთ.

მაგრამ პირუტყვსა და ადამიანს შორის უდიდესი განსხვავებაა. ჩვენი მთავარი განმასხვავებელი ნიშანი მარადიული ჭეშმარტიების ძიებაშია, სიცოცხლის აზრის ძიებაშია. ჭეშმარიტება პროცესებში უფრო მაღალ კატეგორიებშია და ადამიანის ცნობიერების შემოქმედებით უნარებშია. ეს ზნეობრივი და ადამიანური ყოფიერების პრობლემა, რომელსაც ვერც ერთი პირუტყვი ვერასოდეს გადაწყვეტს.

ყოველი ახალი თაობა წინა თაობას უნდა უსწრებდეს. ნებისმიერი ადამიანის ცნობიერებაშიც სწორედ იმისი იმედი უნდა არსებობდეს, რომ ეს აღსრულდება. ადამიანი იბადება, იზრდება, ბერდება და კვდება. სიბერეში კი ის იწყებს ფიქრს იმაზე, რომ მის ცხოვრებას რაღაც მნიშვნელობა ჰქონდა და მისი ცხოვრების წყალობით ქვეყნიერება ოდნავ  უკეთესი გახდა.