სწავლანი > განმარტებანი
"მაშ, გაფრთხილდით, ღვთისმბრძოლებად არ შეირაცხოთ" (საქმე 5:39)
იმის შესახებ, რომ მღვდელმსახურთა განკითხვა - და კადნიერი იარლიყების მიკერება მათთვის ყველაზე კადნიერი დაპირისპირებაა ღმერთთან
ყოველგვარი ცოდვა სძაგს უფალს. მაგრამ რომელია ყველაზე მძიმე? ღვთისმეტყველებაში გამოცდილ ადამიანთა განსჯით ყველაზე მძიმეა ის ცოდვა, რომელსაც ადამიანი ნებაყოფლობით ჩადის. როდესაც ადამიანს არ უწევს არანაირი ბრძოლა საკუთარ თავთან მისი სრულყოფისთვის, აქვს შესაძლებლობები და ძალა განერიდოს ცოდვას, და საკუთარი ნებით მაინც მისი აღსრულებისკენ ილტვის. აი, ამას ეწოდება ცოდვის ჩადენა ნებაყოფლობით.
მაგრამ შეგვიძლია თუ არა ანალოგიურად ვიმსჯელოთ ადამიანის განკითხვაზე? ყოველ შემთხვევაში, ამაზე შეიძლება ბევრი ვილაპარაკოთ. ზოგი ცოდვა იმდენად ღრმად არის ჩაფლული სულში, რომ ჩვენს ცხოვრებაში მისი გამოვლინება შეიძლება სათნოებადაც კი მივიჩნიოთ, თუკი გონივრულად არ განვსჯით. იგივე ითქმის განკითხვაზეც. მაგრამ, როგორც სულის ნებისმიერი დაავადება, ის ყველასთვის დაფარულიც შეიძლება იყოს და დაუფარავიც, საჯაროც და აშკარად ურცხვიც. სხვა საქმეა, როდესაც ადამიანმა იცის თავისი ცოდვების შესახებ და ყოველნაირად ცდილობს მათ დამალვას, რცხვენია და მათ წინააღმდეგ ფარულად იბრძვის.
მაგრამ სხვაა, როდესაც ვინმე თავის ცოდვებს საჯაროდ გამოფენს და მათ კეთილსახოვნებას ანიჭებს. მაგალითად, როდესაც ერთი ადამიანი სხვას საჯაროდ ამაოდ ადანაშაულებს. ადამიანს მიაჩნია, რომ ის მართალია და თავის ამ პოზიციას ყველას უდასტურებს. ნებსით თუ უნებლიედ - ის ხდება ცოდვის პროპაგანდისტი, მოყვასის განკითხვის პოპულარიზატორი, თუკი აღმოჩნდება, რომ ეს ბრალდებები ცრუ ყოფილა. ვფიქრობთ, სწორედ ეს არის ყველაზე ნებაყოფლობითი ცოდვა ადამიანის განკითხვასთან მიმართებაში.
თუკი ისე ხდება, რომ საკუთარი უძლურებით ვერ ძალგვიძს მოყვასის საჯაროდ განკითხვისგან თავის შეკავება, იმას მაინც უნდა ვეცადოთ რომ ამგვარი განსჯა არ მივიდეს სხვა ადამიანთა სმენამდე. თუკი მე ჩემს გულში განაჩენი გამოვუტანე მოყვასს, ამით მხოლოდ საკუთარ თავს ვავნე, მაგრამ თუ დავიწყებ მოყვასის საჯარო გაკიცხვას, ამით განკითხვის ცოდვაში ჩავაგდებ მრავალ სხვა ადამიანს, რომელმაც შეიძლება ირწმუნოს ჩემი ნათქვამი. პირველისგან განშორება უეჭველად საჭიროა, ხოლო მეორეზე საერთოდ არც კი შეიძლება იყოს ლაპარაკი.
გვახსენდება ურიცხვი პასაჟები მღვდელმთავრობის წინააღმდეგ, რომლებიც, უკეთეს შემთხვევაში განკითხვის სახით, ხოლო უარეს შემთხვევაში მრისხანებისა და სიძულვილის სახით არის გამოთქმული. მაგრამ მოდი ყველაფერს მივყვეთ თანმიმდევრობით.
ეპისკოპოსი ეგნატე ბრიანჩანინოვი თავის თხზულებაში "სიტყვა სიკვდილის შესახებ" ("Слово о смерти") წერს: "ჩვენ საკუთარი ხორციელი თვალებით ვერ ვხედავთ ვერც სამოთხეს, ვერც ჯოჯოხეთს; მაშ, რას ვხედავთ მათით? რას ვხედავთ - არ ვამბობ სულიერ სამყაროზე - ამ გრძნობისმიერ სამყაროში, რომელსაც ასეთი თავდაჯერებით ვუწოდებთ ხილულს? - ვხედავთ საგანთა მხოლოდ უმცირეს ნაწილს, მთლიანთან მიმართებაში. ამაში გვარწმუნებს ტელესკოპი და მიკროსკოპი, ამაში გვარწმუნებს ყნოსვა და შეგრძნება, რომლებიც შეიგრძნობენ თვალთათვის უხილავ აირებს, და მით რწმუნდებიან მათ არსებობაში; ამაში გვარწმუნებს სივრცე, რომელიც ზღუდავს ჩვენს მზერას, სადაც განუწყვეტლივ იცვლება ჰორიზონტი; ამაში გვარწმუნებს დედამიწისა და სხვა საგნების მხედველობისთვის შეუღწევადი სიმკვრივე; ამაში გვარწმუნებს ჩვენი მხედველობის უკიდურესი შეზღუდულობა, რომელსაც არ ძალუძს არც ერთი საგნის დანახვა მისი ნამდვილი სახით, არ ძალუძს აირთა ხილვა მათ უფაქიზეს მდგომარეობაში, არ ძალუძს შეაღწიოს უხეში საგნების სიმკვრივეში, და მეტიც, არ ძალუძს დაინახოს საგნის ერთი მხარე ისე, რომ დაუფარავად იხილოს სხვა მხარეები. მაშ, რას ვხედავთ ჩვენ ხილული ბუნებიდან? - მის სრულიად უმნიშვნელო ნაწილს!... და ჩვენს ჩვევას სრულად და დამაკმაყოფილებლად მივიჩნიოთ ასეთი შეზღუდული მხედველობა. მხოლოდ საკუთარი შეზღუდულობის შეგნებით, - რასაც მოაქვს თავმდაბლობა და ნამდვილი, ღვთისმოსავი სწრაფვა იმ საგანთა შემეცნებისადმი, რომლებიც დაფარულნი არიან ჩვენი უხეში გრძნობებისთვის, - გვეხსნება ნამდვილი ხედვა ღმრთის მოწყალებითა და მადლით".
კარგად არის ნათქვამი ჩვენი ხორციელი მზერის უსუსურობაზე. მაშ, რა ვთქვათ სულიერ მხედველობაზე? განა უფრო მეტი უნდობლობა არ გვექნება მისდამი? უნდობლობა იმ დასკვნებისადმი, რომლებიც დაუყოვნებლივ გამოგვაქვს მოყვასთა საქციელის შემხედვარეთ, მათი საუბრების მსმენელთ. ზოგჯერ ისეც ხდება, რომ ვუსმენთ მათ და ვაკეთებთ საკუთარ დასკვნებს. თუკი ადამიანს არ ძალუძს "შეაღწიოს უხეში საგნების სიმკვრივეში, და მეტიც, არ ძალუძს დაინახოს საგნის ერთი მხარე ისე, რომ დაუფარავად იხილოს სხვა მხარეები", რაღა უნდა ითქვას ადამიანის გულზე, რომელსაც ხედავს მხოლოდ ღმერთი?! ჩვენი მზერისთვის მისაწვდომია ქცევები, სიტყვები - ის, რაც მხოლოდ ამ ქცევათა გაგრძელებაა, - მაგრამ ყოველთვის როდია მისაწვდომი მათი დასასრული.
ერთი მხრივ - ცუდი საქციელი ან, ბოლოს და ბოლოს, სიტყვა, შეიძლება სინანულით წარიხოცოს. მეორე მხრივ კი - გულის კეთილი მისწრაფების შედეგები შეიძლება იყოს ქცევები, რომლებიც არ იწვევენ ადამიანთა მოწონებას, რომლებისთვისაც უცნობია ამ ქცევათა გამომწვევი ვითარებები, რომლებმაც ადამიანი აიძულეს გადაედგა ესა თუ ის ნაბიჯი. ერთსა და იმავე შემთხვევაში შეიძლება დავექვემდებაროთ საცდურს, განვიკითხოთ მოყვასი იმ დროს, როდესაც თვით უფალი მას არ განიკითხავს და არ სჯის. ადამიანი ან ნანობს, ან თვით ვითარებები, რომლებიც მხოლოდ ღმერთისთვისაა ცნობილი, საპატიოს ხდიან მის საქციელს, თუკი საერთოდ ის, რამაც გამოიწვია ჩვენი კიცხევა რამედ ღირს. მაგრამ, ვინ აიღებს საკუთარ თავზე გამბედაობას განსაჯოს თუ როგორი გულით იქნა გადადგმული ესა თუ ის ნაბიჯი? განსაჯოს, თუ რა უფრო მეტია საქციელში - კეთილი მისწრაფება თუ ცუდი შედეგები, რომლებიც ადამიანის განზრახვაში არ შედის და არც არის მის ძალაუფლებაში?
დავუბრუნდეთ კადნიერ იარლიყებს გამოთქმულთ მღვდელმთავრობისადმი. მათგან ყველაზე გულსატკენია სახელობითად მიმართვა მათდამი, თითქოსდა ისინი ჩვენი მეზობლები იყონ ან ძმაკაციები და ამხანაგები. თითქოსდა მათ არ გააჩნდეთ არავითარი ხარისხი და, როგორც ქრისტეს ეკლესიის მსახურთ, არ გააჩნდეთ ღმრთის განსაკუთრებული მადლი.
"ბრალდებების" მიზეზები მრავალი შეიძლება იყოს. მოდი, ახლა თავი დავანებოთ მათი სამართლიანობისა და საფუძვლიანობის გარკვევის საკითხს. მოცემულ შემთხვევაში ჩვენ გვაინტერესებს ადგილზე განაჩენის გამოტანის პოზიცია ყოველგვარი სასამართლოსა და გამოკვლევის გარეშე. სხვაგვარად რა უნდა შევარქვათ ვითარებას, როდესაც ეკლესიის მოძღვრებს უწოდებენ მწვალებლებს, განდგომილებს ან სჯულის დამრღვევთ? აი ასე, ყოველგვარი კვლევისა და სასამართლოს გარეშე, ყოველგვარი სამღვდელმთავრო კრების გარეშე, უცებ უქვემოესი ხარისხების და მეტიც, რიგითი ერისკაცებიც კი ეპისკოპოსებს "ართმევენ" ტიტულს, მათ ხარიხს. თუკი ადამიანი კარგავს პატივისცემას ეპისკოპოსისა ან მღვდელმსახურისადმი, მას მაინც არა აქვს უფლება ღვთისმოშიშება არ განიცადოს მათი ტიტულის წინაშე, რომელსაც მას თვით ღმერთის გარდა ვერავინ წაართმევს, რაც შემდეგ დადასტურებულ უნდა იქნას ხარისხიდან დამხობის კრებითი მოწმობით.
გავმეორდებით და ვიტყვით, ჩვენ არ ვლაპარაკობთ მღვდელმთავრობის ამა თუ იმ წარმომადგენლის სიმართლეზე თუ უსამართლობაზე. არც იმაზე, რომ ერისკაცმა უარი უნდა თქვას წინამძღვართა ამა თუ იმ სიტყვებისადმი დამოკიდებულებაზე, დაეთანხმოს მათ პოზიციას თუ არა. ჩვენ ვლაპარაკობთ მღვდელმთავრობისადმი დამოკიდებულებაზე. თუკი მე არ ვიზიარებ კონკრეტული ეპისკოპოსის აზრს, ის ჩემთვის მაინც ეპისკოპოსია. ის არ ხდება სქიზმატიკოსი ან მწვალებელი.
გავიხსენოთ არიოზის შემთხვევა, რომელიც პირველ მსოფლიო კრებაზე შემოვიდა, როგორც პატივდებული პრესვიტერი, და მხოლოდ კრების დამთავრების შემდეგ გავიდა კრებიდან, როგორც მწვალებელი. უდავოდ, ღმერთის წინაშე ის მის ანათემირებამდე დიდი ხნით ადრე იყო პატივაყრილი, მაგრამ პირველი მსოფლიო კრების წმიდა მამათაგან არავის გაუბედავს მისთვის ჩამოერთმია სასულიერო ხარისხი ისე, რომ არ გარკვეულიყო მის ცოდვა-ბრალეულობის საკითხში.
შეიძლება თუ არა ვამტკიცოთ, რომ ყველა ისინი, ვინც ასე დაუფიქრებლად ისვრიან ბრალდებებს თანამედროვე მღვდელმთავრობის მიმართ, ამ საკითხებში უკეთ არიან გარკვეულები, ვიდრე ოდესღაც არსებული წმიდა მამები? ანდა რამდენად საფუძვლიანია თვით ბრალდებები?
ეპისკოპოსებისადმი ფამილარული და უცერემონიო მოპყრობა, არაფერი რომ არ ვთქვათ იარლიყებზე "ერეტიკოსი" ან "სქიზმატიკოსი", - წარმოადგენს იმგვარ გაკიცხვას, რომელზეც ლაპარაკი გვქონდა დასაწყისში. ასეთი დაუფარავი გაკიცხვა - ყველაზე კადნიერი დაპირისპირებაა ღმერთთან. ადამიანმა თითქოსდა უკვე ღმრთის ნაცვლად გადაწყვიტა, რომ კონკრეტული ღვთისმსახური არ არის იმ ხარისხის ღირსი, რომელსაც ატარებს. მაგრამ, სანამ ადამიანი იმყოფება სამღვდლო ხარისხში, მისდამი დამოკიდებულებაც შესაბამისი უნდა იყოს.
შეუძლებელია მართლმადიდებელ, "გაეკლესიურებულ" ადამიანს ეს შეგნებული არ ჰქონდეს. განა შეიძლება ამას უცოდინრობა ვუწოდოთ? ეს უფრო ადამიანის განმასხვავებელი ნიშანია, რომელიც ღრმად ცდება თავის შეფასებებში და უკვე საღად ვერ აღიქვამს საკმაოდ ცხად და ნათელ რეალობებს.
მორჩილ ადამიანს საკუთარი ცოდვილიანობის შეგნება ახასიათებს, მან იცის, რომ ღვთიური გამონათების გარეშე სიმართლეს სიცრუისგან ვერ გაარჩევს. მხოლოდ ამდაგვართ უხსნის უფალი ჭეშმარიტებას. თუკი ვინმე გაბედავს ეკლესიის წინამძღვართა, ანუ ეპისკოპოსთა ლანძღვას - მაშინ, ეს განა არ იქნება სიამაყის და ამპარტავნების ნიშანი? ის, ვინც ასე იქცევა, შეიძლება თუ არა თავის სიმართლეში დარწმუნებული იყოს? თანაც იმ დონეზე, რომ მზად არის თავისი საბრალდებო სიტყვები გაიმეოროს საშინელ სამსჯავროზე და თავისი სიტყვებისგან იქვე გამართლდეს ან გაკიცხულ იქნას? არსებობს კი ასეთი თავდაჯერებულობა? თუ არა, მაშინ დავფიქრდეთ, როდესაც სასულიერო იერარქებს განვიკითხავთ.
"მაშ, გაფრთხილდით, ღვთისმბრძოლებად არ შეირაცხოთ" (საქმე 5:39).
მომზადებულია ინტერნეტ წყაროების მიხედვით.
საიტი "აპოკალიფსისი". 2022 წ. სექტემბერი.