სწავლანი > განმარტებანი
წმ. იოანე ოქროპირი
ღმრთისმოსავთა განსაცდელებისა და საღმრთო განგებულების შესახებ
"ყოველთა, რომელთა ჰნებავს ღმრთის მსახურებით ცხორებაი ქრისტე იესუის მიერ, იდევნნენ" (2 ტიმ. 3:12). ყოველი, ვისაც ღმრთისმოშიშებით ცხოვრება სურს, დევნილი იქნებაო, ამბობს მოციქული. დევნაში ის ძვირშემთხვეულებებსა და მწუხარებებს გულისხმობს. ჭეშმარიტად, სათნოებების გზით მავალი ადამიანისთვის განსაცდელების, გლოვის, სატანჯეველის, ნაღველის გარეშე ყოფნა შეუძლებელია. როგორ აიცდენს ამ ყოველივეს ის, ვინც ვიწრო და სამწუხარო გზით მიდის? ის, ვისაც ესმა: "სოფელსა ამას ჭირი გაქუს" (ინ. 16:33). თუკი იობი ოდეღაც ამბობდა: "აწ არამედ განსაცდელი არსა ცხორებაი კაცისაი ქუეყანასა ზედა" (იობი 7:1), ახლა უფრო მეტად არ არის ასე? "უკეთურნი და გრძნეულნი კი უფრო შორს წავლენ: სხვებსაც აცდუნებენ და თვითონაც შეცდებიან" (2 ტიმ. 3:13), ამბობს მოციქული.
ნუ ბრკოლდები, თუკი ისინი კეთილდღეობით არიან, ხოლო შენ განსაცდელები მოგეწია. საქმის არსი შემდეგშია: ვინც ბოროტებას ებრძვის, შეუძლებელია განსაცდელები არ გამოსცადოს. მებრძოლი განცხრომას ვერ მიეცემა, მეომარი ბრძოლაში ვერ ინადიმებს. ამიტომ ვინც იბრძვის, სიმშვიდეს ნუ ეძიებს, სიამეებს ნუ მიეცემა.
ამჟამინდელი დრო ბრძოლის, განსაცდელებისა და სულთქმისთვის მოგვეცა. ის სამოღვაწეო ასპარეზია. განცხრომის დრო მომავალში დადგება. ამჯამად კი - დრო ძალისხმევისა და შრომისთვის გვეძლევა. რა იქნებოდა, კეთილნი მხიარულობდნენ, ბოროტები კი ისჯებოდნენ? ერთი შესაძლებელია, მეორე არა. ბოროტები შეიძლება დაისაჯონ, მაგრამ კეთილნი მუდმივად ლხენას არ უნდა მიეცნენ. პავლეს ვერავინ შეედრება, მაგრამ მან მთელი ცხოვრება განსაცდელებში, დღედაღამ ცრემლის ღვრასა და სულთქმაში გაატარა. და ამბობს: "მაშ, იფხიზლეთ და გახსოვდეთ, რომ სამ წელიწადს, დღე და ღამ, განუწყვეტლივ ცრემლით ვასწავლიდი თვითეულ თქვენგანს" (საქმე 20:31), ისე კი არ ცხოვრობდა, რომ ერთ დღეს ეხარა, ხოლო მეორე დღეს ეგლოვა, არამედ ყოველ დღე დაუცხრომლად სულთითქმოდა.
როგორღა ამბობს, რომ "უკეთურნი და გრძნეულნი უფრო შორს წავლენ"? მას არ უთქვამს, რომ ისინი სიმშვიდით ტკბებიან, არამედ "უფრო შორს წავლენ" (წარემატებიან). ეს ბოროტებაში წარმატებაა, მას არ უთქვამს, რომ ისინი კეთილდღეობაში იქნებიან. ხოლო როდესაც სასჯელი მოეწევათ, იმისთვის ისჯებიან, რომ შენ არ იფიქრო, ცოდვები დაუსჯელი რჩება.
გეენია ვერ გვაკავებს ბოროტებისგან. ამიტომ, ღმერთი ჩვენდამი სიბრალულის გამო, თვითონ გვაჩერებს და გვაფრთხილებს. ბილწნი დაუსჯელნი რომ რჩებოდნენ, მაშინ არავინ იფიქრებდა, რომ ღმერთი ადამიანურ საქმეებს თვალს ფხიზლად ადევნებს. ხოლო ყველანი რომ ისჯებოდნენ, მაშინ მომავალი აღდგომის მოლოდინი აღარავის ექნებოდა. იმიტომ, რომ თითოეული მისაგებელს აქვე მიიღებდა. ღმერთი ამიტომ სჯის ან არ სჯის. მართლებს აქ განსაცდელები იმიტომ აქვთ, რომ მწირნი და მოგზაურნი არიან და უცხო ქვეყანაში იმყოფებიან.
ამგვარად, მართლები განსაცდელებს გამოცდისთვის დაითმენენ. ისმინე, რას ეუბნება ღმერთი იობს: "ჰგონებ, ვითარმცა სხუად რადმე გამოგეცხადე შენ?" (იობი 40:3). როდესაც ცოდვილებს რაიმე მსგავსი მოეწევა,ეს სასჯელია ცოდვებისთვის. ამიტომ ღმერთს ყოველივესთვის ვმადლობდეთ, ამგვარად იქმს, თუ იმგვარად. ერთიცა და მეორეც სასარგებლოა. ის არაფერს ჩვენდამი სიძულვილით ან ჩვენგან მიქცევით არ აღასრულებს. ყოველივეს ჩვენდამი ყურადღებითა და ზრუნვით წარმოგზავნის.
მან, ვინც წმიდა წერილი კარგად იცის, არც ერთი შემთხვევის გამო არ შფოთავს. ყოველივეს მხნედ დაითმენს, ერთს რწმენით იღებს და ღმერთის მიუწვდომელ განგებას მიაწერს, მეორის საფუძველს ხედავს და მსგავს მაგალითებს წმიდა წერილში ჰპოვებს. ყოველივე არ იკვლიო და ყოველივეს შეცნობას არ ეცადო, ეს ცოდნის ცხადი ნიშანია. ღმერთის მიმართ ვისაც ყოველივეს ცოდნა სურს და კადნიერდება ყოველივე გამოიკვლიოს, მან განსაკუთრებით არც იცის - რა არის ღმერთი. რამეთუ ღმერთში უმეტესი ნაწილი დაფარულია და მისი საქმეების გამოკვლევა შუძლებელია.
უწყოდე მხოლოდ ის, რომ ღმერთი ყოველივეს განაგებს, ის ყოველივეზე ზრუნავს, რომ ჩვენ თავისუფალნი ვართ, რომ ღმერთი ერთს აღასრულებს, სხვას დაუშვებს, მას ბოროტება არ სურს, რომ ყოველივე მისი ნებისაებრ არ აღესრულება, ზოგი რამ ჩვენი ნების მიხედვითაც ხდება, კერძოდ, ყოველგვარი ბოროტება მხოლოდ ჩვენგან იშვება, ხოლო სიკეთე როგორც ჩვენგან, ასევე მისი შეწევნით აღესრულება, რომ მისგან დაფარული არაფერია, ესრეთ მოქმედებს ის ყველგან!
იცოდე, დააკვირდი, რა არის - კეთილი, რა - ბოროტი, და რა - უმნიშვნელო. მაგალითად, სათნოება - სიკეთეა. ცოდვა - ბოროტება, სიმდიდრე, სიღარიბე, სიცოცხლე, სიკვდილი - უმნიშვნელო. როდესაც ამას შეიცნობ, ამასთან ერთად იმასაც შეიმეცნებ, მართლები იმიტომ განიცდებიან, რომ გვირგვინები მოიპოვონ. ხოლო ცოდვილები იმიტომ, რომ ცოდვათა გამო სასჯელი მიიღონ. თუმცა, ყველა ცოდვილი სასჯელს აქ არ იღებს, რათა ზოგიერთებმა აღდგომის რწმენა არ დაკარგონ.
ასევე ყოველი მართალი არ განიცდება, რათა შენ იცოდე, რომ ქებას ცოდვა კი არ იმსახურებს, არამედ სათნოება. აი, წესები და კანონები. მიმართე მათ, როგორც გნებავს და უგულისხმოებაში არ დარჩები. როგორც გრამატიკოსებს აქვთ ექვსიათასიანი რიცხვი, რომელზეც ყოველივე დაიყვანება, ამ ექვსი ათასი კანონის მიხედვით, ყოველივეს განსაზღვრა და განშლა არის შესაძლებელი, რომელთა გარშემო ბრუნავს ყოველივე - ეს იციან იმათ, ვისაც გრამატიკა უსწავლია, - ასევე აქაც, ვინც ეს კანონები იცის, რომელთაც მოკლედ გავიმეორებ, ის არასოდეს ცდუნდება.
რომელია ეს კანონები? შემდეგია: სათნოება - სიკეთეა, ცოდვა - ბოროტებაა, ხოლო უმნიშვნელოა - სნეულება, უპოვარება, ჩვენი საწინააღმდეგო მზაკვარება, ცილისწამება და სხვა. მართლები აქ იტანჯებიან, ხოლო თუ რომელიმე მათგანი კეთილდღეობაშია, იმიტომ, რომ სათნოება საშიშრად არ მოგვეჩვენოს. ბოროტები აქ განიხარებენ, რათა სასჯელი იქ მიიღონ, ხოლო თუკი ზოგიერთები აქვე ისჯებიან, იმიტომ, რომ ბოროტება სიკეთედ არ მოგვეჩვენოს და მათი საქმეები დასუჯელნი არ გვეგონოს.
ყოველი მათგანი აქ იმიტომ არ ისჯება, რომ აღდგომის დღისადმი რწმენა არ დაიკარგოს. მართალთა შორისაც არიან ადამიანები, რომლებიც ბოროტებას აღასრულებენ, რისთვისაც, მათ აქვე სთხოვენ ანგარიშს: ასევე, ბოროტ ადამიანთა შორისაც არიან ისეთები, ვინც კეთილ საქმეებს აღასრულებენ, რომელთათვისაც მისაგებელს აქვე იღებენ, რათა სასჯელი იქ მოეწიოთ.
ჩვენთვის საღვთო საქმეები უმეტეს შემთხვევაში მიუწვდომელია, ჩვენსა და ღმერთს შორის სხვაობა ძალიან დიდია, კერძოდ როგორი, ამისი თქმა შეუძლებელია. თუკი ამგვარად ვიზრახავთ, შფოთს არაფერი მოგვგვრის.
წმ. იოანე ოქროპირი. ღმრთისმოშიშთა განსაცდელებისა და საღმრთო განგებულების შესახებ. ცხოვრება და რჩეული თხზულებანი წმიდათა შორის მამისა ჩვენისა იოანე ოქროპირისა, კონსტანტინოპოლელ მთავარეპისკოპოსისა. თბილისი 2007 წ. გვ. 431-433