სწავლანი > ანტიერეტიკონი
რა არის გნოსეომახია?
შეკითხვა:
გვითხარით, თუ შეიძლება, რაში მდგომარეობს "გნოსეომახიის" მწვალებლობის არსი?
წმ. იოანე დამასკელის წიგნში "მოკლე გადმოცემა ასი მწვალებლობის შესახებ" ამაზე საკმაოდ ბუნდოვნად წერია:
"ისინი უარყოფენ ყოველგვარი ცოდნის აუცილებლობას ქრისტიანობისთვის. ისინი ამბობენ, ამაო საქმეს მიჰყვებიან ისინი, ვინც რაიმე ცოდნას ეძებს საღმრთო წერილში, რადგან ღმერთი ქრისტიანისგან კეთილ საქმეთა გარდა სხვა არაფერს ითხოვს. მაშასადამე, უმჯობესია იცხოვრო მარტივად, ყოველგვარი ცნობისმოყვარების გარეშე, რაც რაიმე დოგმატს და ცოდნას ეხება".
ამიტომ გამიჩნდა კითხვა, რაში მდგომარეობს აქ მწვალებლობა - მტკიცებულებაში, რომ წერილის შესწავლა მავნეა ან არასასურველია თუ სხვა რამეში? რადგან პირველი წინადადებიდან "ისინი უარყოფენ ყოველგვარი ცოდნის აუცილებლობას ქრისტიანობისთვის" შეიძლება ვიფიქროთ, თითქოსდა ნებისმიერი ქრისტიანისთვის ცხონების პირობას ღვთისმეტყველების დოქტორობა ან ყველა დოგმატისა და კანონის ზედმიწევნითი ცოდნა წარმოადგენდეს, მაგრამ, გასაგებია, რომ ამგვარი განმარტება აბსურდულია.
მეტიც, ეკლესიაში ცნობილია წმინდანი პავლე მარტივი, რომ არაფერი ვთქვათ მილიონობით უბრალო მორწმუნეზე (ანუ მათზე, ვინც, საკუთარი ძალისამებრ ცდილობს ღმრთისადმი მსახურებას, მაგრამ უდიდესი საღვთისმეტყველო განათლება არ გააჩნია).
ამიტომაც, გთხოვთ დაგვიკონკრეტოთ, სწორად გვესმის თუ არა, რომ გნოსეომახია - ეს არის, ერთის მხრივ, ბრძოლა შემეცნებასთან (ცოდნის მოპოვების სურვილთან) და მეორე მხრივ, სისულელის მიჩნევა სათნოებად? და რატომ არის ეს მწვალებლობა და არა უბრალოდ სულელური ცთომილება? (რამდენადაც ვიცი მწვალებლობა - უმძიმესი ცოდვაა, რომლის დროსაც, ადამიანი უკვე ეკლესიის წევრად აღარ ითვლება).
პასუხი:
გნოსეომახია - ბუკვალურად "ცოდნასთან ბრძოლას" ნიშნავს.
ვფიქრობ, არ არის საჭირო იმისი მტკიცება, რომ ადამიანი ცოდნის გარეშე - უმეცარია. ხოლო ის, ვინც არაფერი იცის ღმერთზე, ანუ იმაზე, თუ რას ამბობდა იგი და რა გვამცნო - ისეთი უმეცარია, რომელიც წარსაწყმედელში მიდის. სწორედ ცოდნის არარსებობა იმის შესახებ, თუ ვისი და როგორ გვწამს იწვევს "გონებით მარტივთა" სხვადასხვაგვარ ცთომილებებს, რასაც საბოლოო ჯამში ისინი ღმრთისგან განდგომილებამდე მიჰყავს.
ამ საკითხში შეუძლებელია იმ წმინდანების დამოწმება, ვინც ცოდნას არ ფლობდა. რადგან წმინდანები - გამონაკლისი შემთხვევაა, და არა წესი, და მათი უბრალოება - ეს უცოდინრობის სინონიმი როდია. თქვენს მიერ ნახსენებ პავლე მარტივზე შეგიძლიათ წაიკითხოთ და დარწმუნდეთ, რომ ის არასოდეს გამოსულა ცოდნის წინააღმდეგ.
მერვე საუკუნიდან გნოსეომახია ეკლესიაში მწვალებლობად მიიჩნევა. და თქვენ მართებულად შენიშნავთ, რომ მას უმეცრება და სისულელე სათნოების რანგში აჰყავს.
ახლა კი გადავიდეთ იმ საგანზე, თუ რატომ განაკუთვნა ღირ. იოანე დამასკელმა გნოსეომახია მწვალებლობას. დაფიქრდით, ვინ ამახინჯებს სათნოებებს? - ღმრთის მტერი, სატანა. საქმე ღრმა საღვთისმეტყველო საგანთა ცოდნაში კი არ არის, საქმე იმაშია, რომ გნოსეომახები უარყოფდნენ ნებისმიერ ცოდნას ღმერთზე. თქვენ მიერ მოტანილი ფრაზა "ისინი უარყოფენ ყოველგვარი ცოდნის აუცილებლობას ქრისტიანობისთვის" - ღვთისმეტყველების სფეროში სადოქტოროს დაცვის უარყოფას კი არ გულისხმობს, არამედ იმას, რომ ადამიანს არ სურს რაიმეს შესწავლა და შეცნობა. ალბათ დაგვეთანხმებით, რომ ეს სხვადასხვა რამეა. მაგალითად, სარწმუნოების სიმბოლოში გადმოცემულია, თუ რისი გვწამს, ანუ ქრისტიანობის ძირითადი დოგმატები. ეს უდიდესი ქრისტიანული საღვთისმეტყველო ცოდნა არ არის, ეს ის მინიმუმია, რომელიც ყოველმა ქრისტიანმა ბუნებრივად უნდა იცოდეს. რადგან თუკი ჩვენ არ გვეცოდინება ვინ გვწამს, მაშინ შევძლებთ თუ არა მართლად რწმენას და ღმრთის მართლად დიდებას? - ცხადია, ვერა. ადამიანი, რომელსაც შეგნებულად არ სურს უფლის მართლად დიდება, ანუ მართლმადიდებლობა - ის მწვალებელია.
წმიდა წერილის შესწავლა სასარგებლოა რადგან მასში წერია, რომ "რწმენა საქმის გარეშე მკვდარია". ხედავთ, უფალთან რომ ვიყოთ საჭირო ყოფილა ორი რამ: რწმენა და საქმეები. საქმე რწმენის გარეშე - ამაოებაა. და რწმენაც საქმის გარეშე - მკვდარია. მხოლოდ რწმენისა და საქმის ერთობლიობა ბადებს უფლისადმი სიყვარულს და მართალ მსახურებას.
გფარავდეთ ღმერთი.
წყარო: foma.ru