ანტიერეტიკონი - მწვალებლობათა წინააღმდეგ I - აპოკალიფსისი

1. ისინი ამბობენ: მათი პირველმამა შეიცნობა მხოლოდ მისი მხოლოდშობილისგან, ანუ გონებისგან; ხოლო ყველა სხვა დანარჩენისთვის უხილავი და მიუწვდომელია. და მხოლოდ გონება, მათი თქმით, ტკბებოდა მამის ჭვრეტით, და ხარობდა მისი უსაზღვრო სიდიადით; ამასთანავე მან იზრახა სხვა ეონებიც თანაეზიარებინა მამის სიდიადისთვის, თუ როგორია იგი, რაოდენ დიადია, რაოდენ დაუსაბამოა, დაუტევნელია და მიუწვდომელია შემეცნებისთვის.  მაგრამ მდუმარება მამის ნებით აკავებდა გონებას, რადგან მას სურდა ყველა ეონი ეზიარებინა შემეცნებისთვის და აღეძრა მათი მოსურვება გამოეკვლიათ ზემოთნახსენები პირველმამა. მსგავსადვე დანარჩენმა ეონებმაც, თითქოსდა მალულადო, ისურვეს ენახათ მათი მოდგმის წარმომქმნელი და შეემეცნებინათ დაუსაბამო ფესვი.

2. მაგრამ, მათ შორის წამოიწია ერთი ეონი, უკანასკნელი და უმცროსი თორმეტისგან, რომელიც ადამიანისა და ეკლესიისგან იყო წარმოქმნილი, ანუ სიბრძნე; მან ვნება იგრძნო ისე, რომ არ განუცდია თავისი სანუკვარი მეუღლის ჩახუტება; ეს ვნება წარმოიშვა იმ ეონებში, რომლებიც გონებისა და ჭეშმარიტებისგან წარმოიქმნენ, მაგრამ გადავიდა, როგორც ჩანს, სიყვარულით ცდუნებულ, სინამდვილეში კი კადნიერებით აღძრულ ამ ეონზე, რადგან მას არ ჰქონდა ისეთი ახლო ურთიერთობა სრულყოფილ მამასთან, როგორიც აქვს გონებას. ვნება კი მდგომარეობდა სურვილში მიჰყოლოდა მამას, რადგან სიბრძნემ, როგორც ამბობენ, ისურვა მიწვდომოდა მის სიდიადეს. თუმცა, ვერ შეძლო ეს, რადგან შეუდგა შეუძლებელ საქმეს; მამისადმი განსაკუთრებული სიყვარულით მუდმივ წინმსწრაფი, ძლიერ დაიძაბა მამის სიდიადის სიღრმისა და მიუწვდომლობის გამო, და შეიძლებოდა შთანთქმულ ყოფილიყო მამის სიტკბოებაში და გამლღვარიყო საზოგადო არსში, რომ არ წაწყდომოდა გამაძლიერებელ ძალას და ყველაფრის შემკავებელს ამ გამოუთქმელი სიდიადის მიღმა. ამ ძალას ზღვარს (Ορος) უწოდებენ; მან შეაკავა იგი და განამტკიცა; ძლივს დაუბრუნდა რა საკუთარ თავს, რადგან დარწმუნდა, რომ მამა მიუწვდომელი იყო, გადადო ადრინდელი ზრახვა ვნებითურთ, რომელიც მისი ზღვარგადასული გაკვირვებისგან იყო წარმომდგარი.

3. ხოლო ვალენტინიანელთაგან ზოგიერთები ასე მეზღაპრეობენ სიბრძნის გატაცებისა და მისი მოქცევის გამო: თითქოსდა მან იტვირთა მისთვის შეუძლებელი და მიუწვდომელი საქმე, შვა ქალის სქესის ისეთივე უსახური არსება, როგორი ბუნებისაც თვითონვე იყო, და იხილა რა იგი, ჯერ დამწუხრდა ნაშობის არასრულყოფილების გამო, შემდეგ კი შეეშინდა, რათა ამას არ შეეწყვიტა მისი საკუთარი ყოფიერება; შიშით გაოგნებული ეძიებდა ამის მიზეზსა და მეთოდს, თუ როგორ დაემალა მომხდარი. დიდხანს იყო რა ამ მტანჯველ ყოფაში, ის მოექცა, და სცადა მამასთან დაბრუნება; მაგრამ გარკვეული ძალისხმევის შემდეგ დაუძლურდა და შეუვრდა მამას. მასთან ერთად ივედრებოდნენ სხვა ეონებიც, განსაკუთრებით კი გონება. ამიტომაც ამბობენ, რომ ნივთიერების არსმა პირველი საწყისი უმეცრებისგან, მწუხარებისგან, შიშისა და გაკვირვებისგან მიიღო.

4. ყოველივე ამის შემდეგ მხოლოდშობილის მიერ მამა წარმოქმნის ზემოთხსენებულ ზღვარს, - ეონს, რომელიც მამის ხატისაებრ უწყვილოა და უცოლო. რადგან მამას ხან მდუმარებასთან აწყვილებენ, ხან კიდევ ფიქრობენ დააყენონ იგი მამრობითი და მდედრობითი სქესის განსხვავებათა მაღლა. ამ ზღვარს უწოდებენ ჯვარს, გამათავისუფლებელს, განმცალკევებელს, ზღვარდამდებს და წინამძღოლს. ამ ზღვრის მეშვეობით, ამბობენ, განიწმინდაო და განმტკიცდაო სიბრძნე, რომელიც აღდგა თავის წყვილთან. რადგან თვითონ, მისგან ზრახვისა და ვნების განცალკევების შემდეგ, პლირომის შიგნით დარჩა; მაგრამ მისი ზრახვა ვნებითურთ განცალკევებულ და შემოზღუდულ იქნა ზღვრის მიერ, და იმყოფება რა პლირომის მიღმა, თუმც კი სულიერი არსია, როგორც ეონის გარკვეული ბუნებრივი მისწრაფება, მაინც უსახურია, რადგან არაფრის მქონეა. ამიტომაც უწოდებენ მას უძლურსა და ქალურ ნაყოფს.

5. იმის შემდეგ, რაც ის გამოეყო ეონთა პლირომას, მისი დედაც აღდგა თავისსავე შეწყვილებაში. მამის გათვალისწინების თანახმად, მხოლოდშობილმა, რომელიმე ეონთაგანი კვლავ რომ არ ვნებულიყო სიბრძნესავით, პლირომის განსამტკიცებლად წარმოქმნა კიდევ ერთი წყვილი: ქრისტე და სულიწმიდა, რომელთა მიერაც მოწესრიგდნენ ეონები. რამეთუ ქრისტემ დაარიგა ისინი წყვილთა ბუნებასთან დაკავშირებით და ასწავლა მათ საკმარისი ყოფილიყო მათთვის დაუბადებელის ცნობა, და აუწყა ის შემეცნება მამაზე, რომ დაუტევნელია იგი და მიუწვდომელი, რომ შეუძლებელია მისი დანახვა ან მოსმენა, და სხვაგვარად ვერ შეიცნობა, თუ არა ოდენ მხოლოდშობილის მიერ;

ხოლო სხვათა მარადიული ყოფიერების მიზეზი იმაშია, რომ მამის ბუნება მიუწვდომელია, მათი ყოფიერებაში მოყვანა და გამოსახვის მიზეზი კი არის ის, რაც წვდომადია მამაში, ანუ ძე. აი რა მოიმოქმედა ეონებში ახალწარმოშობილმა ქრისტემ.

6. რაც შეეხება სულიწმიდას, მან ყველანი გაათანაბრა ერთმანეთთან და საკუთარ თავთანაც, ასწავლა მადლიერება და მოიყვანა ჭეშმარიტ განსვენებაში. ამიტომაც ასე ამბობენ: ეონები ერთმანეთის თანასწორნი გახდნენო, როგორც ხატისაებრ, ასევე განწყობისაებრ: ყველანი გახდნენ გონებანი, სიტყვანი, კაცნი, და ქრისტენი; მსგავსად ამისა ქალური ეონებიც გახდნენ ჭეშმარიტებანი, ცხოვრებანი, სულნი და ეკლესიანი. როდესაც ყველაფერი ამაზე დაფუძნდა და საბოლოოდ დამშვიდდა, მაშინო, ამბობენ, დიდი სიხარულით უგალობესო მათ პირველმამას, რომელიც ტკბებოდა დიდი სიხარულით. ამ მადლიერების ნიშნად ეონებმა, მთელ პლირომასთან ერთად, ერთსულოვანი მოსურვებითა და გადაწყვეტილებით, ქრისტესა და სულის ნებით, მოიტანეს და ერთად შეჰკრიბეს ყოველივე, რაც კი საუკეთესო გააჩნდა თითოეულ ეონს საკუთარ თავში; და ეს ყველაფერი შეჰკრეს რა მწყობრად და გააერთიანეს გულდასმით, სიღრმის პატივად წარმოშვეს - უსრულყოფილესი სილამაზე და ვარსკვლავი პლირომისა, სრულყოფილი ნაყოფი - იესუ, რომელიც იწოდა მაცხოვრადაც და ქრისტედაც, სიტყვადაც მამისა, და კიდევ ყოველივედ (Παν), რადგან ის არის - ყველასგან. მასთან ერთად საკუთარი თავის პატივსაცემად წარმოშვეს მათ მისი თანამგზავრნი და ერთგვაროვანი ანგელოზნი.

1. ასეთი იყო, მათი თქმით, საქმეთა ვითარება პლირომის შიგნით: უბედურება, რომელიც თავს ატყდება ვნებით გატაცებულ ეონს, რომელიც კინაღამ დაიღუპა მამის გამოკვლევის გამო; ამ ეონს აკავებს ზღვარი, ჯვარი, გამათავისუფლებელი, განმცალკევებელი, ზღვარდამდები და წინამძღოლი; ეონთა შემდეგ ჩნდება პირველი ქრისტე და სულიწმიდა, რომლებიც მამამ წარმოშვა სიბრძნის სინანულის შედეგად, და შედგენილი და კრებითი აგებულების მქონე მეორე ქრისტე, რომელსაც მაცხოვარს უწოდებენ. მაგრამო, ამბობენ, ეს ყოველივე ითქვა საიდუმლოდ, რადგან ყველანი როდი იტევენ ცოდნას, და მაცხოვარმა იგავურად გადმოსცა მათ, ვისაც ამ სიბრძნის დატევნა ძალუძს, კერძოდ ასე: ოცდაათი ეონით, როგორც ადრევე ვთქვით, მითითებულია ოცდაათი წელი, რომელშიც, მათი აზრით, მაცხოვარს ცხადად არაფერი გაუკეთებია, და ასევე მითითებულიაო იგავით მევენახეებზე. ამბობენ, პავლეც მრავალგზის და საკმაოდ ცხადად ასახელებსო ამ ეონებს, მეტიც დაიცვა მათი მწყობრიც, როდესაც ბრძანა: "... ყველა თაობაში, უკუნითი უკუნისამდე" (ეფეს. 3:21). და ჩვენც, როდესაც მადლობისას ვამბობთ "უკუნითი უკუნისამდე", ამავე ეონებზე მივუთითებთ. და სადაც კი გამოყენებულია სიტყვები "საუკუნე" ან "საუკუნეები" ისინი ყველგან ამ ეონებზე მითითებებს გულისხმობენ.

2. ხოლო თორმეტი ეონის წარმოქმნა მითითებულიაო მით, რომ უფალი, როდესაც თორმეტი წლისა იყო, ელაპარაკო სჯულის მოძღვრებს (ლუკა 2:42, 46) და მოციქულთა არჩევითაც, რადგან მოციქულთა რაოდენობაც თორმეტია. ხოლო დანარჩენი თვრამეტი ეონი მითითებულია მასში, რომ უფალი, თავის მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ, მოწაფეებისვე თქმით, თვრამეტი თვე (1) დაჰყო მათთან (საქმე 1:3).

გარდა ამისა მისი სახელის ორი მთავრული ასოებით, ანუ იოტათი (ι) და იტათი (η), ნათლად არისო მითითებული თვრამეტი ეონი. ზუსტად ასევე, ამბობენ, უფლის სახელის პირველი ასო იოტა (ι) ნიშნავსო ათ ეონს; რის გამოც თითქოსდა ამიტომ უთქვამს მაცხოვარს: "... ერთი იოტიც ან ერთი წერტილიც არ გადავა რჯულისაგან, ვიდრე ყოველივე არ აღსრულდება" (მთ. 5:18).

3. მეთორმეტე ეონში გაჩენილი ვნება, ამბობენ, ნიშნავს იუდას განდგომას, რომელიც მეთორმეტე იყო მოციქულთა შორის, და კიდევ იმით, რომ უფალი ევნო მეთორმეტე თვეს; რადგან, მათი აზრით, ის თავისი ნათლისღების შემდეგ ერთი წელი ქადაგებდა. ამაზე საკმაოდ ნათლად უთითებსო სისხლმდინარე ქალიც, რადგან თორმეწლიანი ტანჯვის შემდეგ ის განიკურნა, როდესაც შეეხო მაცხოვრის ტანისამოსის კიდეს, და ამიტომაც თქვაო მაცხოვარმა: "ვინ შეეხო ჩემს სამოსს?" (მკ. 5:31), რითაც თავის მოწაფეებს ასწავლა ეონებში მომხდარი საიდუმლოც და დაზიანებული ეონის განკურნების შესახებაც მიანიშნა. რადგან თორმეტწლიანი ტანჯვა იმ ძალას აღნიშნავს: მისი არსება უსასრულოდ განივრცობოდა და იღვრებოდა და საერთო არსში გაითქვიფებოდა რომ არ შეხებოდა ძის სამოსს, ანუ პირველი ოთხეულის ჭეშმარიტებას, რომელიც მიენიშნება კიდით. მაგრამ შეუჩერდა მას სისხლდენა და გათავისუფლდა ტანჯვისგან; რადგან ძალამ, რომელიც ქრისტესგან გამოვიდა, - ხოლო ეს ძალა, მათი აზრით, არის ზღვარი, - განკურნა იგი, და ტანჯვა ჩამოშორდა მას.

4. ხოლო მაცხოვარი, რომელიც ყველასგან შედგება და არის ყველაფერი (το παν), – ესო, ამბობენ, ნაჩვენებიაო სიტყვებით: "საშოს ამხსნელი ყოველი (παν) წული უფლის წმიდად იწოდებაო" (ლკ 2:23; გამ. 13:2). მან, იყო რა ყოველივე, გახსნა პლირომის გარეთ განდევნილი და ვნებული ზრახვის საშო, რომელსაც მეორე რვიანსაც უწოდებენ; მის შესახებ ცოტა მოგვიანებით ვიტყვით. ამიტომაცო, ამბობენ, პავლემ ნათლად თქვაო: "ქრისტეა ყველაფერი და ყველაფერში" (კოლ. 3:11). და კიდევ: "მისგან, მის მიერ და მის მიმართაა ყოველი" (რომ. 11:36), და კვლავ: "მასში მკვიდრობს ხორციელად ღვთაების მთელი სავსება" (კოლას. 2:9); და ასევე სიტყვებში: "თავი მოეყარა ქრისტეში" (ეფეს. 1:10). ასე განმარტავენ ისინი ამ და სხვა მსგავს სიტყვებს.

5. შემდეგ მათ მიერ აღიარებული ზღვრის შესახებ, რომელსაც კიდევ სხვა მრავალ სახელებს უწოდებენ, ამტკიცებენ, რომ მას გააჩნია საქმიანობის ორი სახე: შემკვრელი და გამაცალკევებელი; და რადგან ის იძლევა სიმტკიცესა და სიმყარეს, ის ჯვარია, ხოლო რადგან განყოფს და ზღუდავს, - ზღვარია. და მაცხოვარიც, ამბობენ, უთითებდაო ზღვრის საქმიანობაზე: პირველად მის შემკვრელ ძალზე სიტყვებით: "ვინც არ აიღებს თავის ჯვარს და არ გამომყვება უკან, ვერ იქნება ჩემი მოწაფე" (ლკ. 14:27); და "მოდი და გამომყევ მე" (მკ. 10:21); ხოლო განმყოფ ძალაზე სიტყვებში: "მშვიდობის მომტანად კი არ მოვედი, არამედ მახვილისა" (მთ. 10:34). იოანემაცო, ამბობენ, იგივე განაცხადაო, როდესაც თქვა: "მას ხელთ უპყრია თვისი არნადი და გაწმენდს თავის კალოს, და შეინახავს ხორბალს ბეღელში, ხოლო ბზეს მისცემს უშრეტ ცეცხლს" (იხ. ლკ. 3:16-17), და ამით აჩვენაო ზღვრის საქმე. რადგან, არნადი, მათი განმარტებით, არის ჯვარი, რომელიც ამასთან აღხოცავს ყოველივე ნივთიერს, როგორც ცეცხლი თივას, ცხონებულთ კი განწმენდს, როგორც არნადის (ტარიანი ფიცარი - "აპოკ". რედ.) ფრთე გაუნიავებს ხორბალს. და თვით მოციქული პავლე, ამბობენ ისინი, ამ ჯვარს ასე ახსენებს: "ჯვრის სიტყვა სიშლეგეა წარწყმედილთათვის, ხოლო ჩვენებრ ხსნილთათვის ძალაა ღვთისა" (1 კორინთ. 1:18); და კიდევ: "ხოლო მე ღმერთმა დამიფაროს, რომ სხვა რამით ვიქადოდე და არა ჩვენი უფლის იესო ქრისტეს ჯვრით, რითაც ქვეყანა ჯვარცმულია ჩემთვის, მე კი - ქვეყნისთვის" (გალატ. 6:14).

6. ასე ამბობენ ისინი თავიანთი პლირომისა და სამყაროს წარმოქმნის შესახებ, და ცდილობენ ბრწყინვალე გამონათქვამები მიუსადაგონ თავიანთ ბოროტ გამოგონებებს. უკუღმართი და არაკეთილსინდისიერი განმარტებებით ისინი ცდილობენ თავიანთ სასარგებლოდ შეადგინონ მტკიცებულებანი არა მარტო სახარებებისა და მოციქულების სიტყვებისგან, არამედ სჯულისა და წინასწარმეტყველებებისგანაც; რადგან ისინი მრავალ იგავსა და მეტაფორულ გამოთქმას შეიცავენ, რომლებიც შესაძლოა ბევრ სხვადასხვა რამეს აღნიშნავდეს, ისინი , ზოგჯერ დიდი ძალდატანებითა და მზაკვარებით, მიუსადაგებენ ხოლმე მათ თავიანთ გამონაგონს, და მით ჭეშმარიტებისგან განდრეკენ იმათ, ვისაც მტკიცედ არ სწამს ერთი მამა ღმერთი ყოვლისმპყრობელი და ერთი ძე ღმრთისა, უფალი ჩვენი იესუ ქრისტე.

ხოლო იმის შესახებ, რაც პლირომის გარეთაა, ისინი ამბობენ: ზენა სიბრძნის ზრახვა, რომელსაც ისინი ახამოთსაც უწოდებენ, ვნებითურთ გამოცალკევდა რა პლირომისგან, გარდაუვალობით, ბნელ და ცარიელ ადგილებში ძლიერ აღიძრა: როგორც მოწყვეტილი ნათელსა და პლირომას და არაფრის მქონე, ნაბუშარივით უსახური იყო.

მაგრამ ზენა ქრისტემ (ეონთაგან ერთ ერთმა) შეიწყალა იგი და,  განავრცო რა ზღვარზე, რომელსაც ასევე ჯვარს უწოდებენ, მისცა სახე მხოლოდ  არსისამებრ და არა ცოდნისამებრ, შემდეგ კი დატოვა იგი პლირომის გარეთ, თვითონ კი აიღო თავისი ძალა, რათა მიტოვებულს ეგრძნო თავისი ტანჯვა პლირომისგან გამიჯვნის გამო, ესურვა უაღმატებულესი და, ამასთანავე, საკუთარ თავში ჰქონოდა სურნელი უკვდავებისა, რომელიც მასში ქრისტემ და სულიწმიდამ დატოვეს; ამიტომაც იწოდება ის ორივე სახელწოდებით: სიბრძნედაც, მამის სახელის მიხედვით, რადგან მისი მამა სიბრძნედ იწოდება, - და სულიწმიდადაც ქრისტეს სულის შესაბამისად.

იმის შემდეგ, რაც მიიღო სახე და უნარი გულისხმისყოფისა, თუმცა იმთავითვე დარჩა მისთვის უხილავად თანმყოფი სიტყვის, ანუ ქრისტეს გარეშე, თავისი დამტოვებელი ნათლის ძიებას შეუდგა, თუმცა ვერ მიეწია მას, რადგან ზღვარი ეღობებოდა. ამასთან, როგორც ამტკიცებენ, ზღვარმა, აუკრძალა რა ზრახვას წინსწრაფობა, გამოთქვა: იაო, რისგანაც წარმოიშვა შემდეგ სახელი იაო.

ზღვრის გადაულახავობის გამო ის მარტო დარჩა მასში გადაწნულ ვნებასთან და დაექვემდებარა ყოველგვარ ტანჯვას, - რადგან ის მრავალგვარი და მრავალსახოვანია; ჯერ-ერთი, ის იტანჯებოდა სევდით იმის გამო, რომ სასურველს ვერ მიაღწია, ასევე შიშით, რათა ნათლის მსგავსად სიცოცხლესაც არ მიეტოვებინა იგი, და ამასთან კიდევ - შეცბუნებით; ეს ყველაფერი კი უმეცრებასთან იყო შერწყმული; ოღონდ ზრახვა ვნებათა გამო არ დაქვემდებარებია მხოლოდ ზოგიერთ ცვლილებას, როგორც ეონი, მისი დედა რომ იყო, ანუ პირველდაწყებითი სიბრძნე, არამედ გააჩნდა სრულიად საპირისპირო ბუნება. მასში წარმოიშვა კიდევ სხვა განწყობა, კერძოდ, განწყობა მიემართა იმისთვის, ვინც მას სიცოცხლე უბოძა.

2. ასეთი ყოფილა, როგორც (მწვალებლები) ამბობენ, ნივთიერების წარმოშობა და არსი, რისგანაც შედგება ეს სამყარო: იმ მოქცევისგან მიიღო წარმომავლობა ყოველმა მშვინვამ, როგორც სამყაროსი, ასევე დემიურგისაც; შიშისა და სევდისგან კი წარმომავლობა მიიღო ყოველივე დანარჩენმა. კერძოდ: ცრემლებისგან წარმოიშვა ყოველი ნოტიო არსი, სიცილისგან - ყოველი მანათობელი არსი; სევდისა და შეცბუნებისგან - სამყაროს მატერიალური სტიქიები. რადგან, როგორც ამბობენ, ის ტიროდა და წუხდა იმაზედ, რომ ერთ დროს სიბნელესა და სიცარიელეში ჩარჩა, და ხარობდა და იცინოდა, როდესაც მის აზრს მისი დამტოვებელი ნათელი ეწვეოდა, მაგრამ შემდეგ კვლავ შიში, ზოგჯერ კი გაკვირვება და შეცბუნება მოიცავდა,.

3. რა მოხდა შემდეგ? აქ გამოდის არანაკლები ტრაგედია, რადგან ყოველი მათგანი თავისი ფანტაზიით, ერთნი ასე, სხვები სხვაგვარად, დიდმნიშვნელოვნად განმარტავენ, რომელი ვნებიდან თუ სტიქიიდან რომელმა არსმა მიიღო სათავე. და, როგორც ვფიქრობ, უმიზეზოდ როდი ცდილობენ ასე აშკარად ამის შესახებ ყველას არ ასწავლონ, არამედ მხოლოდ მათ, ვისაც ამგვარი საიდუმლოებებისთვის დიდი საფასურის გადახდა ძალუძთ. ეს სწავლებები არ ჰგვანან იმას, რომელთა შესახებაც ჩვენმა უფალმა ბრძანა: "უსასყიდლოდ მიგიღიათ და უსასყიდლოდვე გაეცით" (მთ. 10:8). ესენი კი პირიქით - გააჩნიათ უცნაური საიდუმლონი, ამაზრზენნი და იდუმალნი, რომლებიც დიდი შრომა-ჯაფის შემდეგ ხდება მისაწვდომი სიცრუის მოყვარულთათვის. ვინ არ გახარჯავს თავის ქონებას, რათა შეიტყოს, რომ ვნებიანი ეონის ზრახვის ცრემლებისგან მიიღეს დასაბამი ზღვებმა, წყაროებმა, მდინარეებმა და ყოველმა ნოტიო არსმა, ხოლო სიცილისგან გაჩნდა ნათელი, გაკვირვებისგან და შეცბუნებისგან კი სამყაროს სხვა სტიქიები?

4. თუმცა, მეც რამეს დავამატებდი მათ სწავლებას, რადგან ვხედავ, რომ წყალთაგან ზოგიერთნი, მაგალითად: თავწყარონი, მდინარეები, წვიმები და მათი მსგავსი წყლები, მტკნარია, ხოლო ზღვის წყლები - მარილიანი, ამიტომაც, მეძლევა აზრი, რომ ყველა მათგანი ზრახვის ცრემლებიდან ხომ არ იღებენ დასაბამს, რადგან ცრემლი თავისი თვისებით მარილიანია.

ამიტომაც, აშკარაა, რომ მხოლოდ მარილიანი წყლები წარმოიქმნენ მისი ცრემლებისგან. მაგრამ, სავარაუდოდ, დიდ ჭმუნვასა და ჭირვებაში მყოფი ზრახვა ოფლსაც ღვრიდა. ამიტომ მათი ვარაუდით უნდა დავუშვათ, რომ თავწყარონი, მდინარეები და სხვა მტკნარი წყლები მისი ცრემლებიდან არ წარმოქმნილან. რამეთუ დაუჯერებელია, მარილიანი და მტკნარი წყლები წარმომდგარიყვნენ ცრემლებისგან, თუკი ცრემლის თვისება არის მხოლოდ ერთგვაროვანი. უფრო სავარაუდოა, რომ პირველნი - არიან ცრემლთაგან, მეორენი კი - ოფლისგან. ხოლო რადგან სამყაროში არის კიდევ თბილი და მწარე წყლები, უნდა გესმოდეს, რომელი მოქმედების და რომელი ნაწილის მიერ არის გამოშვებული ეს წყლები. ასეთი დასკვნები სრულ თანხმობაშია მათ ვარაუდებთან.

5. როდესაც ამგვარი სახით ახამოთმა გადალახა ყოველგვარი ვნება, და ძლივს გათავისუფლდა მათგან, მან, როგორც ამბობენ, ილოცა მისი მიმტოვებელი ნათლის, ანუ ქრისტესადმი, რომელიც, პლირომაში ავიდა, მაგრამ კვლავ მისგან ჩამოსვლა დაეზარა და გამოუგზავნა მას პარაკლიტი, ანუ მაცხოვარი, რადგან მამამ მას ყველაფერი დაუმორჩილა და მისცა ყოველგვარი ძალი. ასე მოიქცნენ ეონებიც, რათა "მით შექმნილიყო ყოველი არსი, ხილული და უხილავი, საყდარნი, ღვთაებანი და უფლებანი".

ხოლო მას ეგზავნება მაცხოვარი თავისი მანათობელი ანგელოზებითურთ. როგორც ამბობენ, ახამოთს შერცხვა მისი და თავიდან მორიდების გამო შეიმოსა, შემდეგ კი, როდესაც იხილა იგი ყველა მისი ნიჭითურთ, მისი გამოჩენით გამხნევებული გაეშურა მისკენ, და მანაც მისცა ახამოთს შეფარდებითი ცოდნის ხატი და ვნებათაგან განკურნა იგი. შემდეგ განაცალკევა ისინი მისგან, მაგრამ უგულისყუროდ როდი დატოვა (რადგან შეუძლებელი იყო მათი სრული მოსპობა, პირველდედის ვნებათა მსგავსად, რამეთუ ისინი უკვე ძალას იყვნენ შერწყმულნი). პირიქით, განსაკუთრებულად გამოაცალკევა ისინი, შეაერთა, შეამჭიდროვა, და უხორცო ვნებით არაორგანიზებულ ნივთიერებებად გარდააქცია; შემდეგ კი მისცა უნარი და თვისება შესულიყვნენ და შერეოდნენ სხეულებს, რის გამოც გაჩნდა ორი არსი: პირველი ავი - ვნებათა გამო, და მეორე, - მოქცევის გამო ტანჯვას დაქვემდებარებული. ახამოთი, მათი სწავლებით, გათავისუფლდა რა ვნებათაგან, სიხარულით ათვალიერებდა მასთან მყოფ ნათელთ, ანუ მაცხოვართან ერთად გაბრწყინებულ ანგელოზებს, და მათთან შეერთებით  მათივე ხატისაებრ შვა სულიერი ნაყოფები.

1. ამრიგად, როდესაც, ვალენტინიანელთა თქმით, წარმოიშვა ყოფიერების ეს სამი სახეობა, - ერთი ვნებისგან, ანუ ნივთიერება, მეორე მოქცევისგან, ანუ რაც მშვინვიერია, და მესამე, რაც თვით ახამოთმა წარმოშვა, ანუ სულიერია; მაშინ მან დაიწყო მათი წარმოქმნა, მაგრამ სულიერის შექმნა ვერ შეძლო, რადგან ის მისი თანაარსი იყო; მაშინ მშვინვიერი არსის ჩამოყალიბებას შეუდგა, რომელიც მისი მოქცევისგან წარმოიშვა, და ქვეყნად მაცხოვრის გაკვეთილები წარმოშვა. პირველადო, ამბობენ, მშვინვიერი არსისგან მან წარმოქმნა ყველა არსების მამა და მეფე, როგორც მასთან თანაარსნი, ანუ მშვინვიერნი, რასაც ისინი მარჯვენას უწოდებენ; ასევე წარმომდგარნი ვნებისგან და ნივთიერებისგან, რაც მარცხენაა. რადგან ყველაფერი, რაც მის მერეა, მათი თქმით, შეუმჩნევლად მოძრაობაში დედამ მოიყვანა, რის გამოც მას უწოდებენ დედ-მამას ((Μητροπατωρ), რომელსაც მამა (Аπατωρ) არ ჰყავს, დემიურგს (Δημιουργος) და მამას; თანაც ამბობენ, რომ მამაა მარჯვენისა, ანუ მშვინვიერისა, და დამფუძნებელი მარცხენისა, ანუ ნივთიერისა, მეფე ყოველი ქმნილებისა. ასევე ამბობენ, რომ ამ ზრახვამ, სურდა რა ყველაფერი ექმნა ეონთა პატივსაცემად, შექმნა მათი მსგავსებანი, უმჯობესია ვთქვათ, მაცხოვარმა შექმნა ზრახვის მიერ. და ის შენახულ იქნა დემიურგისგან უცნობლად უხილავი მამის ხატად, ხოლო დემიურგი შეიქმნა მხოლოდშობილი ძის ხატად, სხვა ეონთა ხატებად კი შეიქმნენ- მთავარანგელოზნი და ანგელოზნი, რომლებმაც ყოფიერება მიიღეს დემიურგისგან.

2. ამიტომაც, ამბობენ, იყო რა ყოველი მშვინვიერისა და ნივთიერის შემოქმედი, ის შეიქმნა ყოველივეს მამად და ღმერთად, რაც კი პლირომის გარეთაა, რადგან განყო ორი შეერთებული არსი და უსხეულოსგან სხეულები წარმოშვა. შექმნა ზეციერი და მიწიერი, გახდა ნივთიერისა და მშვინვნიერის შემოქმედი, მარჯვენისა და მარცხენისა, მსუბუქისა და მძიმისა, მსწრაფისა ზემოთ და ქვემოთ. მან გაამზადა შვიდი ზეცა; მათი თქმით, მათ ზემოთ დემიურგია, ამიტომაც უწოდებენ მას შვიდეულს, ხოლო მათ დედას, ახამოთს, რვიანს, რომელიც ინარჩუნებს პლირომის დასაბამმშობელობას. შვიდი ცის შესახებ კი ამბობენ, რომ ისინი გონიერნი არიან, და მიიჩნევენ, რომ წარმოადგენენ ანგელოზებს; თვით დემიურგიც ანგელოზია, მაგრამ ღმერთის მსგავსი; სამოთხეზეც ამბობენ, რომ ის მესამე ზეცის ზემოთაა, და ამტკიცებენ, რომ ის ძალით მეოთხე ანგელოზია, მასში მობინადრე ადამმა მისგან აიღო ზოგიერთი თვისება.

3. მართალიაო, ამბობენ ისინი, დემიურგი ფიქრობდა, რომ ეს ყოველივე თავისთავად შექმნა, მაგრამ ის ახამოთის შეწევნით მოქმედებდა. მან შექმნა ცა ისე, რომ არ იცოდა რა არის ცა; შექმნა ადამიანი ისე, რომ არ იცოდა, რა არის ადამიანი; შექმნა დედამიწა ისე, რომ არ იცოდა, რა არის დედამიწა; ასევე ყველაფერზე ამბობენ, არ იცოდა იდეა იმისა, რასაც ქმნიდა და თვით დედისაც, არამედ ფიქრობდა, რომ ეს ყველაფერი - მან თვითონ შექმნა. მიზეზი ამგვარი შეხედულებისა, მათი თქმით, იყო მისი დედა, რომელმაც ინება წარმოეჩინა ის ასეთად, რათა ყოფილიყო თავი და საწყისი საკუთარი არსისა, და უფალი ყოველგვარი ქმედებისა. ხოლო ამ დედას უწოდებენ რვიანს, სიბრძნეს, დედამიწას, იერუსალიმს, წმიდა სულსა და უფალს მამრობით სქესში; მას შუალედური ადგილი უკავია: დემიურგს ზემოთ და ქვემოთ, ანუ პლირომის გარეთ, ვიდრე დასასრულამდე.

4. ამრიგად, რაკიღა, როგორც ისინი (ანუ, ვალენტიანელების - "აპოკ."რედ.) ამბობენ, ნივთიერი არსი წარმოიშვა სამი ვნებისგან: შიშისგან, წუხილისგან და შეცბუნებისგან, ფიქრობენ, რომ მშვინვნიერმა დასაბამი მიიღო შიშისა და მოქცევისგან, და სწორედ მოქცევისგან წარმოქმნიან დემიურგსაც, ხოლო შიშისგან - ყველა სხვა გამშვინვიერებულ არსებას, როგორებიც არიან პირუტყვები, მხეცები და ადამიანები. აქედან გამომდინარე, ამბობენ ისინი, დემიურგმა, რომელიც უუნაროა რაიმე სულიერის წვდომისა, იფიქრა, რომ მარტო თვითონაა ღმერთი, და წინასწარმეტყველთა მიერ თქვა: "მე ღმერთი ვარ და არ არის სხვა ღმერთი" (ეს. 45:5-6; 46:9). შემდეგ ისინი ასწავლიან, რომ წუხილისგან წარმოიშვნენ ბოროტი სულები; აქედან მიიღო ყოფიერება ეშმაკმა, რომელსაც ისინი ქვეყნისმპყრობელს უწოდებენ, დემონებმა და ანგელოზებმა, ასევე ყოველმა ბოროტმა სულიერმა არსებამ. და თუმც დემიურგს ისინი მათი დედის ძეს უწოდებენ, ხოლო ქვეყნისმპყრობელს - დემიურგის ქმნილებას, ამბობენ, რომ ქვეყნისმპყრობელმა მასზე მეტი იცის, რადგან ის ბოროტების სულია, ხოლო დემიურგმა, როგორც მშვინვიერმა, არ იცის.

მათი დედა, მათი თქმით, ცისქვეშეთში ბინადრობს, ანუ შუაში, ხოლო დემიურგი - ზეცად, ანუ შვიდეულში, ქვეყნისმპყრობელი კი - ჩვენს სამყაროში. სამყაროს ხორციელი სტიქიები, როგორც ადრე ვთქვით, წარმოიშვნენ საშინელებისა და შეცბუნებისგან, როგორც უფრო უმნიშვნელოთაგან; კერძოდ: დედამიწა შეძრწუნების მდგომარეობისგან, წყალი შიშისგან აღძრული მოძრაობისგან, ჰაერი წუხილის შესქელებისგან; ხოლო ცეცხლი, რომელიც წარმოქმნის სიკვდილსა და ხრწნილებას, ყველასთვის არის დამახასიათებელი ისევე, როგორც უმეცრება, რაც მათი სწავლებით, დაფარულია ამ სამ ვნებაში.

5. სამყაროს შემოქმედმა (დემიურგმა) მტვრისგან აღებული ადამიანიც შექმნა, რომელმაც ის აიღო არა ამ მშრალი მიწისგან, არა უხილავი არსისგან, - არამედ გადმოღვრილი და მდინარე ნივთიერებისგან, და ადამიანს მშვინვა შთაბერა. და ეს არის - ადამიანი, შექმნილი ხატებად და მსგავსებად: ხატების მიხედვით ის ნივთიერია და ახლოა, მაგრამ არა თანაარსია ღმრთისა; ხოლო მსგავსებით მშვინვიერია, რის გამოც მისი არსი სიცოცხლის სულად იწოდება, რომელიც სულიერი გამონადენიდან წარმოდგება. ყოველივეს შემდეგ, როგორც ისინი ამბობენ, მან (ადამიანი) ტყავის შესამოსელით შემოსა, რომელშიც ისინი ამ გრძნობისმიერ ხორცს გულისხმობენ.

6. შემდეგ ისინი ამბობენ, რომ დემიურგმა არ იცოდა თავისი დედის ახამოთის წარმოშობის შესახებ, რომელმაც ის მაცხოვრის გარემომცველი ანგელოზების ჭვრეტისგან შვა, და რომელიც, როგორც დედის ერთარსი, ასევე სულიერი ბუნებისა იყო: ის მასში საიდუმლოდ მოთავსდა, თვით მისგან დაუკითხავად, რათა, შემდგომში მისი მეშვეობით მისგან წარმოქმნილ სულში ჩათესილიყო და ჩადებულიყო, როგორც ერთგვარ მუცელში ნივთიერი სხეული, ზრდილიყო მასში და დროთა განმავლობაში გამხდარიყო შემძლე სრულყოფილი გონების მიღებისა.

ამრიგად, მათი თქმით, მიუწვდომელი განგებით, დემიურგისგან დაუკითხავად მის მონაბერთან ერთად სიბრნემ სულიერი ადამიანი დათესა: რადგან (დემიურგმა) არ იცოდა, როგორც დედა, ასევე მისი თესლიც, რომელიც, როგორც ისინი ამბობენ, თვით ეკლესიაა, ზეციური ეკლესიის ხატებაა. ასე წარმოიდგენენ ისინი საკუთარ თავში ადამიანს, და ამბობენ, რომ მათ სული გააჩნიათ დემიურგისგან, სხეული მტვრისგან, ხორცი ნივთიერებისგან, ხოლო სულიერი ადამიანი დედა ახამოთისგან.

1. არსებათა ამ სამი სახეობიდან, ნივთიერი, რომელსაც ისინი მარცხენას უწოდებენ, ამბობენ აუცილებლად წარწყმდებაო, რადგან საერთოდ არ ძალუძს უხრწნელების სუნთქვის მიღება; მშვინვიერი, რომელსაც მარჯვენასაც უწოდებენ, როგორც საშუალო სულიერსა და ნივთიერს სორის, გადადის იქით, საითკენაც მიიდრიკება; ხოლო სულიერი წარმოიგზავნება იმისთვის, რათა, აქ შეუერთდეს მშვინვიერს, მიიღოს სახე და მასთან ერთად აღიზარდოს ცხოვრების განმავლობაში. და ესო, ამბობენ ისინი, არისო ნათელი და მარილი სოფლისა (მთ. 5:13-14).

მშვინვიერისთვის საჭირო იყო გრძნობითი გაკვეთილები. სამყარო იმისთვის შეიქმნაო, ამბობენ, და მაცხოვარი იმიტომ მოვიდაო მშვინვიერად, რათა ეხსნა იგი, რადგან თავისუფალია. მან, როგორც ამბობენ, საკუთარ თავზე მიიღო საწყისები იმისა, რისი ხსნაც უწევდა, - ახამოთისგან მიიღო სულიერი, დემიურგისგან მშვინვიერი ქრისტე შეიმოსა, ხოლო აღმშენებლობის გამო სხეულით დაიფარა, რომელსაც მშვინვიერი არსი გააჩნია, და გამოუთქმელი ხელოვნებით მოეწყო იმისთვის, რათა შექმნილიყო ხილულად, შესაგრძნობად და ვნებას დაქვემდებარებულად. ნივთიერი, როგორც ისინი ამბობენ, მას არაფერი მიუღია, რადგან ნივთიერებას არ შეუძლია მიიღოს ცხონება. ყოველივეს აღსრულება კი მოხდება მაშინ, როდესაც ცოდნაში ჩამოყალიბდება და სრულიყოფა ყოველივე სულიერი, ანუ სულიერი ადამიანი, რომელსაც ღმრთის შესახებ სრულყოფილი ცოდნა გააჩნია და განდობილია ახამოთის საიდუმლოებებს. ასეთებად ისინი მიიჩნევენ მხოლოდ საკუთარ თავს.

2. მშვინვიერი ადამიანები მშვინვიერში განისწავლებიან: ასეთები ეფუძნებიან საქმეებს და მარტივ რწმენას. მათ არ გააჩნიათ სრულყოფილი ცოდნა. მათი თქმით, ესენი ვართ ჩვენ, ვინც ვეკუთვნით ეკლესიას. ამიტომაც, როგორც აცხადებენ, აუცილებლად გვჭირდება კეთილი საქმეები, რადგან სხვაგვარად ცხონება არ შეგვიძლია. საკუთარ თავზე კი გადაჭრით ამბობენ, რომ ყველა შემთხვევაში და გარდაუვალად ცხონდებიან, არა საქმეთა მიერ, არამედ იმიტომ, რომ ისინი ბუნებით სულიერნი არიან.

როგორც მტვრისგან აღებულთ არ შეუძლიათ იყონ ცხონების მონაწილე (რადგან, მათი თქმით, ამგვართათვის შეუძლებელია ცხონება), ასევე სულიერნი, როგორებადაც საკუთარი თავი მიაჩნიათ, შეუძლებელია დაექვემდებარონ ხრწნილებას, და არა აქვს მნიშვნელობა, როგორ საქმეებამდე დაეცემიან. როგორც ტალახში ჩადებული ოქრო არ კარგავს თავის სილამაზეს, არამედ ინარჩუნებს თავის ბუნებრივ თვისებას, და ტალახი მას ვერანაირ ზიანს ვერ მიაყენებს, ასევე ისინიც. მათი თქმით, რამდენადაც გინდ დამდაბლდნენ ნივთიერ საქმეებამდე, უმცირესადაც კი არ დაზიანდებიან, და არ დაკარგავენ თავიანთ სულიერ არსებას.

3. ამიტომაც "უსრულყოფილესნი" მათ შორის უშიშრად იქმან ყოველგვარ აკრძალულ საქმეს, რომელთა შესახებაც წმიდა წერილი გვარწმუნებს, რომ "ამის მოქმედნი ვერ დაიმკვიდრებენ ღვთის სასუფეველს" (1).

ამიტომაც ანგარიშმიუცემლად ჭამენ ნაკერპავს, და ფიქრობენ, რომ მისით იოტისოდენადაც არ იბილწებიან; წარმართთა ყოველ სადღესასწაულო ღრეობებზე, რაც კერპთა საპატივცემოდ ეწყობა, პირველები მიდიან, ასე რომ ზოგიერთი მათგანი თავს არ იკავებს მხეცებთან ღმრთითსაძულველი შერკინებისა და კაცთამკვლელობითი ორთაბრძოლებისგან. სხვები კი გაძღომამდე ჭამენ, შემდეგ კი ხორციელ სიამეებს ეძლევიან და ამბობენ, რომ ხორცს ხორციელს მიაგებენ, სულს კი სულიერს. ზოგი მათგანი საიდუმლოდ ხრწნის ქალებს, ვინც მათ ამ სწავლებას ეთანხმება, როგორც ეს არაერთხელ უთქვამთ მათგან ცდუნებულ დედაკაცებს, რომლებიც შემდგომ დაუბრუნდნენ ღმრთის ეკლესიას, და სხვა ცდომილებებთან ერთად ესეც აღიარეს; ზოგი კი აშკარად და უსირცხვოდ, შეიყვარებდა რა რომელიმე დედაკაცს, თავიანთი ქმრებისგან გადაიბირებდნენ და თანაცხოვრობდნენ მათთან. სხვები კი, ჯერ ჰპირდებოდნენ, რომ მათთან იცხოვრებდნენ პატიოსნად, როგორც დებთან, დროთა განმავლობაში კი მჟღავნდებოდა მათი ნამდვილი ზრახვა, როდესაც ეს "დები" ფეხმძიმდებოდნენ ყალბი "ძმებისგან".

4. სხვა მრავალ ასეთ ამაზრზენ და უღვთო საქმეებს აკეთებენ ისინი, რის გამოც თავს გვარიდებენ, როგორც უმეცრებსა და არაფრის მცოდნეებს, ვინც ღმრთის შიშით ამგვარი რამის წარმოთქმისა და გაფიქრებისგანაც კი თავს ვიცავთ. თვითონ კი მედიდურობენ და საკუთარ თავს სრულყოფილებსა და რჩეულ თესლს უწოდებენ. ჩვენს შესახებ კი ამბობენ, რომ მადლს სარგებელში ვიღებთ, ამიტომაც წაგვერთმევა იგი; საკუთარ თავზე კი ირწმუნებიან, რომ საკუთრებაში აქვთ შეძენილი მადლი, რომელიც მათზე გამოუთქმელი წყვილისგან გადმოვიდა, რის გამოც  მადლი ყველა მათგანს მიეცემა (ლკ. 19:26).

ამიტომაცო, ამბობენ ისინი, საჭიროა ყოველთვის ყველა საშუალებით ივარჯიშონ წყვილის საიდუმლოებებში. ამაშივე არწმუნებენ უგუნურებს, და ბუკვალურად ასე ეუბნებიან: "ვინც წუთისოფელში იყო, და არ უყვარდა ქალები ისე, რომ ისინი მის მფლობელობაში ყოფილიყვნენ, არ არის ჭეშმარიტებისგან, და ვერ მიუღწევია ჭეშმარიტებისთვის; ხოლო ვინც "ამქვეყნისაგანი" იყო და ქალს შეერწყმოდა, ის ვერ მიაღწევს ჭეშმარიტებას, რადგან დედაკაცის ვნების ძალაუფლების ქვეშაა".  ამის საფუძველზე ამბობენ, რომ ჩვენთვის, რომელთაც მშვინვიერთა და ამქვეყნისაგანთ გვიწოდებენ, აუცილებელია კეთილი საქმეები და თავშეკავება, რათა ამით შევიდეთ საშუალ ადგილას; ხოლო მათ, რომლებიც სულიერად და სრულყოფილებად იწოდებიან, ეს სულაც არ არის საჭირო; რადგან პლირომაში შედის არა რაიმე საქმიანობა, არამედ თესლი, რომელიც იქიდან უმწიფარ მდგომარეობაში ენიჭებათ, აქ კი აღწევს სრულყოფილებას.