საუბრები ბიბლიაზე - ბიბლიის 101 მოჩვენებითი შეუსაბამობა - აპოკალიფსისი

მუსლიმები და ბიბლიის სხვა ოპონენტები ხშირად ლაპარაკობენ მასში არსებულ მრავალ შეუსაბამობაზე. ამ შეუსაბამობათა რაოდენობა დამოკიდებულია იმაზე, თუ ვის ელაპარაკებით. იცხარ-ულ-ჰაკ კაირანვი-ში (1) წარმოდგენილია 119 შეუსაბამობა, მაშინ როდესაც სხვა ავტორები, მაგალითად, შაბირ ალი, ბიბლიის 101 შეუსაბამობაზე ლაპარაკობენ. პრობლემა, მათი აზრით, მდგომარეობს იმაში, რომ არც ერთი რელიგიური წიგნი, რომელიც პრეტენზიას აბსოლუტურ ღვთაებრიობაზე აცხადებს, არ უნდა უშვებდეს შეუსაბამობებს, და წარმოადგენს რა უზენაესის გზავნილს, აბსოლუტურად შეთანხმებული უნდა იყოს თავის ყველა ნაწილში.

მათ მოჰყავთ ციტატა ყურანიდან (4:82): "განა ისინი არ დაიწყებენ ფიქრს ყურანზე? რადგან ის რომ ალაჰისგან არ ყოფილიყო, უამრავ შეუსაბამობებს იპოვდნენ მასში".

წიგნმა საერთაშორისო აღიარება ჰპოვა, როგორც ბიბლიის ერთ-ერთმა ყველაზე ავტორიტეტულმა და ობიექტურმა კვლევამ. ის არაბულ ენაზე დაწერა 19-ე ს-ის ცნობილმა ინდოელმა მეცნიერმა მაულან რაჰმატულლაჰ კაირანვიმ. პირველად ის 1864 წელს გამოქვეყნდა სახელწოდებით "იცხარულ-ჰაკი" (Изхар–Ул-Хак (Ниспосланная истина) https://azan.ru/kutub/view/izharul-hak-nisposlannaya-istina-279?ysclid=lty6ghxirm620842192).

იმისთვის, რათა ვუპასუხოთ ამ პრეტენზიას ძალზედ მნიშვნელოვანია მკაფიოდ გვესმოდეს და შეგნებული გვქონდეს წინაპირობა, რომელიც მის საფუძველში ძევს. შეუსაბამობათა არარსებობის პრინციპი აყვანილ იქნა უმთავრესი კრიტერიუმის ხარისხში, რომელიც ადამიანებს შეეძლოთ ღვთის სიტყვის ჭეშმარიტების შეფასებისას გამოეყენებინათ. ეს ვარაუდი როდია, რომელსაც ქრისტიანები შეიძლება ან უნდა დაეთანხმონ. ქრისტიანი მოხარული იქნება დაეთანხმოს იმას, რომ წმიდა წერილი არავითარ შემთხვევაში არ ეწინააღმდეგება საკუთარ თავს. მაგრამ ქრისტიანს არ შეუძლია დაეთანხმოს იმას, რომ შეუსაბამობათა არარსებობის პრინციპი თითქოსდა ადამიანებს ღმრთის სიტყვის შეფასების კრიტერიუმად მიეცა. მაგრამ სწორედ ამ კრიტერიუმს ახვევენ თავს მუსლიმები ყველას გამოცხადების განხილვისას.

შეცდომა, რომელსაც მრავალი ჩვენთაგანი უშვებს, მდგომარეობს მისწრაფებაში გაუგებარი (მიუწვდომელი) გაზომოს ჩვენთვის გასაგები და ცნობილი სტანდარტებით. მოცემულ შემთხვევაში - ბიბლია შეუთანხმოს იმ სტანდარტებს, რომლებიც ნასესხებია ყურანიდან. მუსლიმებს სწამთ ის, რომ მათი წიგნი, ყურანი, "ზეგარდმოვლენილი" იყო ადამიანის ჩაურევნელად. წმიდა წერილში არსებობს "გამოცხადების" ცნება, რომელიც ასევე "ზეგარდმოვლენილი" იყო და, რომელსაც მუსლიმები ცდილობენ დაუკავშირონ თვით ბიბლიას. მაგრამ ისინი ცდებიან, რადგან ვარაუდობენ, რომ ბიბლია შეიძლება იმავე კრიტერიუმებით შეფასდეს, როგორსაც ისინი იყენებენ ყურანის მიმართ.

ბიბლია - ყურანი როდია, რომელიც, როგორც მუსლიმები ფიქრობენ, შეადგინა ერთმა კაცმა და წარმოადგენს ერთიან წიგნს; ბიბლია - ეს 66 წიგნია, რომელიც დაწერილია 40-ზე მეტი ავტორის მიერ და ეს წიგნი 1500 წლის განმავლობაში იწერებოდა! სწორედ ამიტომ ქრისტიანები ყოველთვის ამტკიცებდნენ, რომ ბიბლიას ადამიანის ხელიც ამჩნევია. ამ პრინციპის დასამტკიცებლად შეიძლება ავიღოთ ენათა და წიგნთა დაწერის უზარმაზარი მრავალფეროვნება, რომლებიც შეადგენენ ბიბლიას, ასევე განსხვავება ინტელექტუალურ განვითარებასა და ავტორთა ტემპერამენტში, სხვა არაფერი რომ არ ვთქვათ აშკარა მინიშნებებზე იმ ეპოქის სამეცნიერო კონცეფციებზე, რომელთა გარეშე წერილი თანამედროვეთათვის სრულიად გაუგებარი გახდებოდა. მაგრამ ყველაფერი ზემოთთქმული სრულიად არ აკნინებს და ძირს არ უთხრის ბიბლიის სანდოობას და ავტორიტეტს, რადგან ყოველი წიგნის ავტორი ამ გამოცხადებას იღებდა ღმრთისგან.

2 ტიმ. 3:16-ში ვკითხულობთ იმის შესახებ, რომ მთელი წერილი ღვთივსულიერია. ბერძნული სიტყვა თეოპნეუსტოს (θεόπνευστος - theopneustos), რომელიც გამოყენებულია ამ მოვლენის განსასაზღვრავად, ითარგმნება, როგორც "ღმრთის სუნთქვა", საიდანაც მომდინარეობს, რომ ყველაფერი, რაც ბიბლიაში წერია თავის დასაბამს იღებს ღმრთისგან. 2 პეტ. 1:21-ში ლაპარაკია იმაზე, რომ ავტორები სულიწმიდით იყვნენ "შთაგონებულნი". შედეგად, ღმერთი იყენებდა ამა თუ იმ წიგნის ყოველ ავტორს, რაც გულისხმობდა ავტორის პიროვნულ თავისებურებებსაც, რომელიც სამუშაოს შესასრულებლად იყო საჭირო, რადგან უფალი შეუძლებელია შემცდარიყო თავის გამოცხადებებში.

ბიბლია არაერთხელ შეგვახსენებს ამ დადი წიგნის ღვთაებრივ თანაავტორობაზე: ლუკა 24:27, 44; იოანე 5:39 და ებრ. 10:7-ში იესუ ლაპარაკობდა იმის შესახებ, რომ ყველაფერი, რაც მის შესახებ არის დაწერილი ძველ აღთქმაში აუცილებლად აღსრულდება. რომ. 3:2-სა და ებრ. 5:12-ში ძველ აღთქმაზე ლაპარაკია, როგორც ღმრთის სიტყვაზე. 1 კორინთ. 2:13-ში ვკითხულობთ: "რაზედაც ვმსჯელობთ, კაცური სიბრძნით ნასწავლი სიტყვით კი არ ვმსჯელობთ, არამედ სიტყვით, რომელიც გვისწავლია სული წმიდისგან, და სულიერით განვმარტავთ სულიერს". როგორც უკვე ვნახეთ, ამისი ჭეშმარიტება 2 ტიმ. 3:16-ში დასტურდება.

1 თესალონიკ. 2:13-ში პავლე, ლაპარაკობს რა იმაზე, რასაც წერდა, ამბობს: "... მიიღეთ სიტყვა, ჩვენი წყალობით რომ ისმინეთ, და კაცთა სიტყვად კი არ აღიქვით იგი, არამედ მისი ნამდვილი სახით, ესე იგი, ღვთის სიტყვად..." პეტრე ლაპარაკობს პავლეს მიერ დაწერილის ღმრთითშთაგონებულობაზე (2 პეტ. 3:15-16), სადაც ამტკიცებს, რომ: "... ჩვენმა საყვარელმა ძმამ - პავლემაც მოგწერათ მისთვის ბოძებული სიბრძნით. ამასვე გწერთ ყველა წერილში..." ადრე, 2 პეტ. 1:21-ში, პეტრე ამბობდა: "წინასწარმეტყველება არასოდეს კაცის ნებით არ წარმოთქმულა, არამედ სული წმიდის კარნახით წარმოსთქვამდნენ მას ღვთის წმიდა კაცნი". და, ბოლოს, გამოცხადების 22:18-19-ში იოანე, როდესაც გამოცხადების წიგნზე ლაპარაკობს, ამტკიცებს: "ვუმოწმებ ყველას, ვინც ისმენს ამ წიგნის წინასწარმეტყველების სიტყვებს: თუ ვინმე რამეს დაურთავს მათ, ღმერთი დაურთავს მას წყლულებს, რომლებიც წერია ამ წიგნში. ხოლო თუ ვინმე რამეს მოაკლებს ამ წიგნის წინასწარმეტყველების სიტყვებს, ღმერთი მოაკლებს მას წილს სიცოცხლის ხიდან, წმიდა ქალაქიდან და იქიდან, რაც ჩაწერილია ამ წიგნში".

ჩარლზ უესლიმ, აჯამებდა რა ღვთითშთაგონებულობის მაღალ თემას, ბრწყინვალედ თქვა: "ბიბლია ან კარგი ადამიანებისა და ანგელოზების, ცუდი ადამიანებისა და დემონების შეთხზულია, ან კიდევ ღმრთისა. მაგრამ ის არ შეიძლება დაწერილი იყოს კეთილი ადამიანების მიერ, რადგან კეთილი ადამიანები არ მოიტყუებოდნენ და არ იტყოდნენ: "ასე ბრძანებს უფალი...". ის არც ცუდი ადამიანების დაწერილი შეიძლება იყოს, რადგან ისინი არ დაიწყებდნენ კეთილი საქმეების კეთებაზე ამდენის წერას, არც ცოდვის მხილებას შეუდგებოდნენ და საკუთარი ხვედრზე გვამცნობდნენ რამეს ჯოჯოხეთში. შედეგად, ის, გამოცხადებით არის დაწერილი, რომელიც მოგვეცა ღმრთისგან" (McDowell, Josh, Christianity; A Ready Defence, Harpendon, Scripture Press Foundation, 1990, 178).

როგორი სახით უგზავნიდა ღმერთი თავის გამოცხადებებს წიგნთა ავტორებს? ამ დროს, ხომ არ აღძრავდა იგი მათ გულებს ახალი სიმაღლეების მისაღწევად, ისე, როგორც ეს გვაქვს შექსპირის, მილტონის, ჰომეროსის და დიკენსის ნაწარმოებებში, სადაც ყოველი მათგანი, სრული უფლებით, კაცობრიობის ლიტერატურულ შედევრებს განეკუთვნება? ან იქნებ ისე, რომ ავტორებს ღვთის სიტყვასთან ერთად მითებს, შეცდომებს და ლეგენდებსაც უცხადებდა და ახლა ღმრთის სიტყვა ადამიანის შეზღუდული ცნობიერების გამონაგონებთან ერთად არსებობს? თუ მაინც, წერილი - ეს არის ჭეშმარიტი, ღმრთის უცდომელი სიტყვა მთელი მისის სისრულითა და მთლიანობით? სხვა სიტყვებით, რომ ვთქვათ: "როგორი სახით, - შეგვეკითხებიან მუსლიმები, - იღებდნენ ბიბლიის ავტორები გამოცხადებებს ღმრთისგან?" ღმერთი წმიდად მექანიკურად კარნახობდა წერილის ტექსტს, ისევე, როგორც დაიწერა, თვით მუსლიმთა განცხადებით, ყურანი თუ წერილის ავტორთა გონიერებითა და გამოცდილებითაც სარგებლობდა?

ყველაზე მარტივი პასუხი შეიძლება ასე გამოვხატოთ: ღმერთი, სხვადასხვა ავტორების მიერ წიგნების დაწერის მთელი ამ პერიოდის განმავლობაში, ახორციელებდა მუდმივ კონტროლს, ამიტომაც ბიბლია - ეს სხვა არაფერია, თუ არა "ღმრთის სიტყვა, გამოხატული ადამიანური ენით" (McDowell, Josh, Christianity; A Ready Defence, Harpendon, Scripture Press Foundation, 1990, 176). ეს ნიშნავს, რომ ღმერთი სარგებლობდა იმ ეპოქის კულტურული გარემოთი და ჩვეულებებით, რომელშიც წმიდა წერილის ავტორები ცხოვრობდნენ, იმ ეპოქისა, რომელსაც ღმერთი თავისი უზენაესი განგებულებით აკონტროლებდა. ამიტომაც ისტორიული მოვლენები უნდა გავიგოთ, როგორც ისტორია, პოეზია, როგორც - პოეზია, სიმბოლოები და მეტაფორები უნდა აღვიქვათ - სიმბოლოებად და მეტაფორებად, განზოგადოებანიც და დაშვებანიც იმ აზრით, რომელსაც ისინი ატარებენ და ა. შ.

გარდა ამისა, აუცილებელია გვესმოდეს განსხვავება ბიბლიურ და თანამედროვე დროებათა ჩვეულებებსა და ტრადიციებში. მაგალითად, ქრონოლოგიის დარღვევა თხრობისას ან არაზუსტი ციტირება ჩვეულებრივი მოვლენა იყო იმ დღეებში და ადამიანები მას ნორმალურად აღიქვამდნენ; ისინი არ არღვევდნენ ან არ შეურაცხყოფდნენ ვინმეს მოლოდინს. ამიტომაც, როდესაც ბიბლიაში მსგავს გამოვლინებებს ვპოულობთ, ეს წერილის ავტორებს დანაშაულში არ უნდა ჩავუთვალოთ. როდესაც ამა თუ იმ მოვლენის აღწერისას არ იყო საჭირო აბსოლუტური სიზუსტის დაცვა, - და ეს არც იყო დასახული მიზნად, - ამგვარი სიზუსტის არარსებობა არ უნდა მივიჩნიოთ შეცდომად. წერილი - უცდომელია და ზუსტი, არა აბსოლუტური სიზუსტის და თანამედროვე სტანდარტების თვალსაზრისით, არამედ სიკეთის თვალსაზრისით, რომლისკენაც ის მოგვიწოდებს, და ჭეშმარიტების იმ კრიტერიუმების მისაღწევად, რომლებზეც ავტორები ამახვილებენ ჩვენს ყურადღებას.

წერილის ჭეშემარიტება არ უარიყოფა გრამატიკულ თუ ორთოგრაფიულ ნორმათა დარღვევის ან ბუნების უჩვეულო აღწერის მიზეზით, ან კიდევ მოთხრობების გამო ცრუ მტკიცებულებათა შესახებ (მაგალითად, სატანის სიცრუე), და კვლავაც ხილულ განსხვავებათა გამო ამა თუ იმ მონაკვეთში. არასწორი იქნებოდა შეგვეპირისპირებინა ე. წ. წერილის "ფენომენი" მის სწავლებასთან საკუთარ თავზე. ჩვენ არ უნდა უგულებელვყოთ მისი ხილული არათანმიმდევრულობა. ასეთი მომენტების გადაწყვეტა, სადაც ეს შესაძლებელია (და რის გაკეთებასაც შევეცდებით ამ წიგნის გვერდებზე), კიდევ უფრო მხარს უჭერს და შთააგონებს ჩვენს რწმენას. მაგრამ იმ შემთხვევებში, როდესაც არ შეგვიძლია დამაჯერებელი ახსნის პოვნა, ღმერთს უნდა მივაგოთ დიდი პატივი ჩვენი მისდამი ნდობით, რომ მიუხედავად ყველა უზუსტობისა და აუხსნელობისა, მისი სიტყვა - ჭეშმარიტია. ჩვენ უნდა გვწამდეს, რომ მოვა დღე, როდესაც გავიგებთ ამ მოჩვენებით უზუსტობათა ნამდვილ უსუსურობას და ჭეშმარიტ შინაარსს.  

ეს არ არის ბრმა რწმენა. მაგალითად, სულ რაღაც ასი წლის წინ ადამიანის ორგანიზმში იყო 100 ორგანო ანუ მათი ნაწილები, რომელთა დანიშნულება ექიმებისთვის უცნობი გახლდათ, და ადამიანებს შეეძლოთ ეთქვათ: "ეს არის ადამიანის ევოლუციური განვითარების მტკიცებულება, რადგან ორგანიზმის ყველა ნაწილი, რომლებითაც ახლა ვსარგებლობთ, მემკვიდრეობითად გვერგო". მაგრამ მეცნიერების განვითარებისა და მუდმივი კვლევა-ძიებებისდა კვალად, დღეს მხოლოდ ერთი ორგანოღა დარჩა, რომელიც შეიძლება ზედმეტად ჩავთვალოთ. დროთა განმავლობაში მალე გავიგებთ, რისთვის არის ის საჭირო.

იგივე პრინციპი მოქმედებს მაშინაც, როდესაც ბიბლიაზე ვლაპარაკობთ. "შეუსაბამობათა" უზარმაზარი რაოდენობა განმარტებულ იქნა ღრმა კვლევებისა და შემეცნების წყალობით. შაბირს (Shabir) ასი წლის წინ რომ ეცხოვრა, თუმცა ოცდახუთი წელიც საკმარისი იქნებოდა, რომ მის სიაში ყოფილიყო 1001 შეუსაბამობა. ახალი და ახალი ფაქტების აღმოჩენის კვალად, ჩვენ მუდმივად ვიღებთ პასუხებს იდუმალებით მოსილ ისტორიულ კითხვებზე. ამიტომაც სრული დარწმუნებით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თავის დროზე ყველაფერი საიდუმლო და მიუწვდომელი ნათელი და მკაფიოდ მისაწვდომი გახდება.

ჩვენ ბრწყინვალედ ვიცით, რომ ღვთითშთაგონებულობისა და გამოცხადების ქრისტიანული კრიტერიუმები მიუღებელია მუსლიმთათვის, რადგან ისინი მათ საკუთარ კრიტერიუმებს ეწინააღმდეგებიან. მაგრამ ბიბლიის უბრალო შეპირისპირებით ნაზილას ანუ ტანზილას ("გარდამოვლენილის") კონცეფციასთან - სწორედ ასე იქნა მიღებული ყურანი მუსლიმების რწმენით - ისინი საკუთარ თავს სიცრუეში ამხელენ, რადგან ახალ აღთქმას (ინჯილ) იგივე მოთხოვნებს უყენებენ, რომლებსაც არ წარუდგენენ მათზე ადრე დაწერილ ღვთივსულიერ წიგნებს - თორას და ფსალმუნებს (თაურატ და ზაბურ), მიუხედავად იმისა, რომ ორივეს პატივს მიაგებენ, როგორც ყველა მუსლიმისთვის გარდამოვლენილ წიგნებს.

მუსლიმებს სწამთ, რომ მოსემ დაწერა თორა (თაურათ), ხოლო დავითმა - ფსალმუნთა წიგნი (ზაბურ). თუმცა არც ეერთი, და არც მეორე არასოდეს ამბობს ღმრთისგან გამოცხადების ნაზილით მიღების შესახებ. მაშ, რატომ უნდა დაიჩემონ ინფორმაციის ამ მეთოდით მიღება ახალი აღთქმის (ინჯილ) სხვა წიგნებთან მიმართებაში, განსაკუთრებით თუ გავითვალისწინებთ, რომ მასში შემავალი წიგნები არასოდეს და არსად არ ახსენებენ ამას?

მიზეზი, რომელიც მსგავსი დამოკიდებულების საფუძველში ძევს, უფრო ეფუძნება მუსლიმთა რწმენას იმისადმი, რომ ყურანი, წარმაოდგენს რა ერთადერთ გამოცხადებას, რომელიც არ "დაბინძურებულა" ადამიანის ხელით, სხვა არაფერია, თუ არა ალლაჰის ყველაზე ჭეშმარიტი და ყველაზე მკაფიოდ გადმოცემული სიტყვა. ამიტომაც ის ცვლის ყველა წინმსწრებ გამოცხადებებს, და არა უბრალოდ ცვლის, არამედ სრულიად აუქმებს მათ, რადგან მიიჩნევს, რომ ყველა მათგანი, როგორც ჩანს, დამახინჯებული იყო მათი დამწერი ადამიანების მიერ.

მაგრამ ძირითადი ირონია მდგომარეობს იმაში, რომ მტკიცებულება საღმრთო გამოცხადების (ნაზილ) შესახებ, რომლის დახმარებითაც გადაეცა ყურანი ადამიანებს, მომდინარეობს ერთადერთი წყაროდან - ადამიანისგან, რომლის სახელია მუჰამედი და, რომელსაც სავარაუდოდ გამოეცხადა ყურანის ტექსტი. თანაც ყურანის არც მიღებამდე და არც მიღების მომენტში არ არსებობდა არც ერთი გარეშე მოწმე, რომელიც დაადასტურებდა მუჰამედის მოწმობას. არ არსებობს არც ერთი ცნობილი დოკუმენტი ყურანის ტექსტით, რომელიც დათარიღებული იქნებოდა შორეული ასწლეულებით, როდესაც ყურანი, მუჰამედის თქმით, მას ზეგარდმო გადმოეცა.

ყურანის ტექსტის ადრინდელ ჩანაწერებთან დაკავშირებულ ისტორიულ პრობლემებსაც თუ არად ჩავაგდებთ, არსებობს უზარმაზარი რაოდენობის მუსლიმურ ტრადიციებთან დაკავშირებული პრობლემა, რომლებიც სხვადასხვა ყურანული კოდის არსებობაზე მეტყველებენ. ისინი გავრცელებულნი იყვნენ ყურანის ტექსტის დათვალიერებისა და რედაქტირების დროს მეშვიდე საუკუნის შუა წლებში, როდესაც კონფლიქტური ასლები გაანადგურეს. ამიტომაც ჩვენ არც კი ვიცით, შეესაბამება თუ არა ყურანის ტექსტი, რომელიც დღეს გვაქვს, იმ პირველ ტექსტს, რომელიც მუჰამედს გამოეგზავნა.

ყველაზე მნიშვნელოვან ასპექტს მსგავს დისკუსიებში წარმოადგენს მუსლიმებისთვის იმ ფაქტის მკაფიოდ განმარტების აუცილებლობა, რომელიც ყველა ქრისტიანისთვის ცნობილია: ღმრთის სიტყვა, ბიბლია, სინამდვილეში ადამიანებმა დაწერეს, მაგრამ ეს ადამიანები მუდმივად იყვნენ შთაგონებულნი სულიწმიდის მიერ (2 პეტ. 1:20-21).

მაშინ როდესაც ყურანი პრეტენზიას აცხადებს ადამიანური გავლენისგან აბსოლუტურ თავისუფლებაზე. ბიბლიაში ღმერთი შეგნებულად მიდის იმაზე, რომ საკუთარი თავი ადამიანთა მეშვეობით გამოაცხადოს, რომლებიც მანვე აირჩია და ისინი წინასწარმეტყველებად და მოციქულებად დააწესა. ეს იმიტომ მოხდა, რათა მათი მეშვეობით ღმრთის სიტყვა არა მარტო ადამიანებამდე უნდა მისულიყო იმ სახით, რა სახითაც მათ გამოეცხადათ, არამედ მისულიყო მათთვის გასაგები ფორმითაც. ამისი გაკეთება ყურანს არ ძალუძს, თუკი ის მართლაც მოკლებულია ადამიანურ ელემენტს, რაზეც საკუთრივ აცხადებს კიდეც პრეტენზიებს.

არსებობს კიდევ მთელი რიგი პრობლემებისა, რომლებიც მუსლიმებთან პოლემიკისას ჩნდება, როდესაც ბიბლიურ შეუსაბამობებზე ვლაპარაკობთ. მაგალითად, რას უპირებენ მუსლიმები ბიბლიის ავტორიტეტს, რომელსაც მათივე ყურანი აღიარებს?