განმარტებანი - ქრისტეს სასწაულთა შესახებ 3

ქრისტეს სასწაულთა შესახებ

სნეულებათა განკურნება, სასწაულნი, ქადაგებანი

დეკანოზ ლევ ლიპეროვსკის წიგნიდან: "ქრისტეს სასწაულები და იგავები" (Чудеса и притчи Христовы)

შინაარსი

ორი ბრმის განკურნება

(მთ. 9:27-31)

სიბრმავე ერთ-ერთი ყველაზე საშინელი სნეულებაა, რომელიც თრგუნავს ადამიანის სულს. მხედველობა დაკარგული ადამიანი კარგავს ცის, მზის, ყველა ფორმის სილამაზის, ხილული სამყაროს ფერებისა და ადამიანთა დანახვის სიხარულს. ის ასევე კარგავს ადამიანებთან ნორმალური ურთიერთობის თავისუფლებას: ხდება სხვაზე დამოკიდებული და უუნარო. თითქმის შეუძლებელია ის არ იყოს პესიმისტი, თუკი თავის სულში მარადიული ნათლის, სილამაზისა და სიმართლის წყაროს - ღმერთს არ იპოვის. აი მაშინ სულიერი ძალები ძლიერდებიან და მტკიცდებიან, იფურჩქნებიან იმაზე მეტად, ვიდრე თვალხილულებში.

ბრმა ადამიანს სხვა ადამიანებზე მეტად უმახვილდება სმენა, შეხება და სხვა გრძნობები. ადამიანი იწყებს ისეთი საგნების სულიერ ხედვას, რომელიც მიუწვდომელია თვალხილულთათვის, რადგან ამგვართა უმეტესობა "თვალნი ასხენ და ვერ ხედავენ, ყურნი ასხენ და არ ესმით". ხოლო სულიერი ხედვა ადამიანს ბრძენთა შორის ამყოფებს, რომელთაც ეხსნებათ ჭეშმარიტება ღმერთზე, სამყაროზე და ადამიანზე.

მაგრამ სულიერი ცხოვრების გარეშე ბრმა იღუპება... ქრისტეს ებრალებოდა ბრმები და მათ მხედველობას უბრუნებდა.

მოციქული მათე გვიყვება ორი ბრმის შესახებ, რომლებიც უფალმა იაიროსის ქალიშვილის მკვდრეთით აღდგინების შემდეგ განკურნა. "იქიდან წამოსულს, - ბრძანებს მახარობელი, -ორი უსინათლო გამოედევნა ყვირილით: შეგვიწყალე, იესო, დავითის ძეო! და როდესაც მივიდა სახლში, მიეახლნენ უსინათლონი; და უთხრა მათ იესომ: გწამთ თუ არა, რომ შემიძლია ამისი ქმნა? ხოლო მათ თქვეს: დიახ, უფალო".

მახარობელი არ გვიყვება, თუ ვინ და რა კატეგორიის იყვნენ ეს ბრმები, როგორი იყო მათი სულიერი და ზნეობრივი სახე, მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, ისინი, ისე რომ ვერ ხედავდნენ მაცხოვრის სახეს, დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ ის არის "უფალი, დავითის ძე", მაშასადამე მესია, და სწამდათ მისი სასწაულთმოქმედი ძალის. ამავდროულად, ესენი იყვნენ თავის მოთხოვნაში დაჟინებული ადამიანები: ისინი განუშორებლად თან მისდევდნენ ქრისტეს და მასთან ერთად (დაუპატიჟებლად) შევიდნენ ვიღაცის სახლში, რათა იქაც გაეგრძელებინათ თხოვნა-ვედრება მათი განკურნებისთვის.

"მაშინ თვალებზე შეეხო ბრმებს და უთხრა მათ: თქვენი რწმენისამებრ მოგეგოთ თქვენ! და აეხილათ თვალები, ხოლო იესომ მკაცრად გააფრთხილა და უთხრა მათ: იცოდეთ, არავინ გაიგოს. ისინი კი გამოვიდნენ და მთელ იმ მხარეს მოსდეს მისი ამბავი".

ამრიგად, ამ ორი ბრმის განკურნება წარმოადგენდა მათი რწმენისა და დაჟინების ზეიმს, ხოლო თავიანთი გამოჯანმრთელების საიდუმლოს გამჟღავნება - მკურნალის ნების დარღვევას.

ეკლესიის მრავალსაუკუნოვანი გამოცდილება გვასწავლის, რომ ადამიანი ღმრთის მიერ მოვლენილ დიად სასწაულებზე არ უნდა ლაყბობდეს "მარჯვნივ და მარცხნივ". ბრმებისთვის მხედველობის დაბრუნება იმდენად ფიზიკური მოვლენა არ გახლდათ, რამდენადაც სულიერი, ხოლო ღმერთთან თავიანთი ურთიერთობის საიდუმლოს გამჟღავნება ყოველთვის არის საკუთარი სულის სიმდიდრის განიავება: მასში ვლინდება ამპარტავნება, რომელიც კლავს ყოველივე ცოცხალს და ჭეშმარიტს.

წყალმანკით დაავადებულის განკურნება

(ლკ.1-1 1-6)

ერთხელ მოხდა ისე, რომ "შაბათ დღეს, ფარისეველთა ერთ-ერთი მთავრის სახლში მივიდა იესო პურის საჭმელად, ხოლო ისინი (ანუ თვით მასპინძელი და მასთან სტუმრად მყოფი მწიგნობრები და ფარისევლები) უთვალთვალებდნენ მას".

ეს იყო თავიდანვე მომზადებული "დაპატიჟება", რომელზეც მრავალი საპატიო სტუმარი იმყოფებოდა. მათ შორის იყო გალილეველი მოძღვარიც. ამ სადილზე, ქრისტემ "თავის მასპინძელს უთხრა: როცა სადილს ან ვახშამს მართავ, ნუ მოიწვევ ნურც შენს მეგობრებს, ნურც შენს ძმებს, ნურც შენს ნათესავებს, ნურც მდიდარ მეზობლებს, რათა მათაც არ მიგიწვიონ და, ამრიგად, მოგაგონ სანაცვლო. არამედ როცა წვეულება გაქვს, დაჰპატიჟე გლახაკნი, საპყარნი, კოჭლნი თუ ბრმანი. და ნეტარი იქნები, ვინაიდან ვერაფრით მოგაგებენ სანაცვლოს; ამიტომაც მოგეგება მართალთა აღდგომისას" (ლკ. 14:12-14).

ძნელი სათქმელია, რამდენად გულწრფელად დაჰპატიჟა ფარისეელმა იესუ ქრისტე თავის სახლში. შესაძლოა, ეს იყო ერთგვარი პროვოკაცია, რათა მრავალი მწიგნობრის, სჯულის მოძღვრისა და ფარისეველის თვალში, ასე თქვათ, "მეგობრულ ვითარებაში" რომელიმე სიტყვაში გამოეჭირათ ან რაიმეში დაედანაშაულებინათ ქრისტე. ამიტომაც გულმოდგინედ "უთვალთვალებდნენ მას".

"და აჰა, - ამბობს წმ. ლუკა, - და, აჰა, წარსდგა მის წინაშე წყალმანკით სნეული კაცი". ნაკლებად სავარაუდოა ეს კაცი ფარისეველი მთავარის სახლში მისი ნებართვის გარეშე შესულიყო, უფრორე ის სპეციალურად შეუშვეს, რათა ენახათ - ხომ არ განკურნავს მას ქრისტე შაბათ დღეს? კაცი მდუმარედ იდგა ქრისტეს წინაშე, დუმდნენ ფარისევლებიც. ყველანი, როგორც ჩანს, ელოდნენ თუ რა მოხდებოდა. სნეული კი ისეთ მდგომარეობაში იყო, რომ სიტყვის თქმაც არ შეეძლო და ოდენ სიბრალულსღა იწვევდა.

ჩვენ არ ვიცით, სწამდა თუ არა მას, რომ ქრისტეს შეეძლო მისი განკურნება. ყოველ შემთხვევაში, ქრისტეს წინაშე მისი გამოჩენა რაღაც იმედზე მოწმობს. მაგრამ ფარისევლებს, რა თქმა უნდა, სწამდათ, რომ იესუ მას განკურნავდა, მიუხედავად იმისა, რომ მტრობდნენ ქრისტეს.

მაცხოვარმა, რა თქმა უნდა, იცოდა, რას ელოდნენ მისგან ფარისევლები, და აშკარად შეუსრულა მათ მოლოდინი. იესუმ ჰკითხა რჯულის მოძღვრებს და ფარისევლებს: "შეიძლება თუ არა კაცის განკურნვა შაბათს? ხოლო ისინი დუმდნენ". მათთვის შეუძლებელი იყო აქ, მთელი კრებულის წინაშე გამოეჩინათ უგულოება და, სავარაუდოდ, შერცხვათ თვით სნეული ადამიანის წინაშეც, რომელიც, როგორც უკვე ვივარაუდეთ, აქ თვითონვე მოიყვანეს. ამიტომაც დუმდნენ. მაშინ ქრისტე შეეხო სნეულს "განკურნა იგი და გაისტუმრა".

შესაძლოა აქ, ზედმეტი არ იქნება, თუ ორიოდ სიტყვით აღვნიშნავთ "წყალმანკის დაავადების" ხასიათს, რადგან ამ მონათხრობში ის პირველად არის ნახსენები წმიდა წერილში. თანამედროვე მედიცინა ასე აყალიბებს მის ნიშნებს: "წყალმანკად იწოდება სითხის არანორმალური დაგროვება სეროზული სითხის დაგროვება ქსოვილებში, ორგანიზმის სიღრუებსა და პარენქიმულ ორგანოებში, განსაკუთრებით კანქვეშა ქსოვილში (ანასარკა), პლევრის ღრუში (ჰიდროთორაქსი), მუცლის ღრუში (ასციტი) და სხვ. დაგროვილი სითხე ჩნდება სისხლისა და ლიფმას თხევადი შემადგენელი ნაწილებისგან, რომლებიც - განსაკუთრებული პირობების შემთხვევაში - გამოედინებიან სისხლძარღვებიდან, არ ერწყმიან სისხლის მიმოქცევის შემდეგ წრეს და გროვდებიან სხეულის ქსოვილებში.

არსებობს ადგილობრივი წყალმანკი, როდესაც სითხე ავსებს ამა თუ იმ ღრუს ადამიანის ორგანიზმში (მკერდში, პლევრაში, მუცელში და სხვა) ან კიდევ საერთო. ბოლო ფორმა ყველაზე მძიმეა და თითქმის ყოველთვის დაკავშირებულია გულისა და თირკმლების დაზიანებასთან. გულის წყალმანკის დროს, სითხე, თავისი სიმძიმის გამო, ჯერ გროვდება ფეხებში, შემდეგ კი იწევა ზემოთ, ავსებს მუცლის ღრუს, შემდეგ მკერდის ღრუს, აწვება გულს, ფილტვებს და ძლიერ ტანჯული ავადმყოფი თითქოსდა იძირება საკუთარ თავში.

წყალმანკით დაავადებული ადამიანი გარეგნულადაც საშინელი და გულისამაჩუყებელი სანახავია: ის მთლიანად გაბერილია, გალურჯებულია, ძლივს სუნთქავს, ვერ იძვრის, წააგავს დამხრჩვალ გვამს და შეუძლებელია მის მნახველში არ აღძრას თანაგრძნობა და სიბრალული. საერთო, საზოგადო წყალმანკისგან ვერ იკურნებიან.

ასეთი იყო, როგორც ჩანს, ქრისტეს წინაშე წარმდგარი ადამიანიც, რომელიც დაავადებული იყო წყალმანკით. მისი განკურნების შემდეგ, უფალმა უთხრა მოტრაპეზე ფარისევლებს: "რომელიმე თქვენგანს ვირი ან ხარი რომ ჩაუვარდეს ჭაში (და იხრჩობოდეს), განა დაუყოვნებლივ არ ამოიყვანს, შაბათიც რომ იყოს?"

ამ კითხვაზე ფარისევლებმა "ვეღარაფერი მიუგეს", რადგან შეუძლებელი იყო ეპასუხათ, რომ წყალში ჩავარდნილი ადამიანის გადარჩენა -ცოდვაა, ხოლო ჭაში ჩავარდნილი ვირისა -სათნოება.

ამგვარად, კვლავ და კვლავ, უკვე მერამდენედ, ლოგიკურად და მორალურად იქნა მხილებული მოსეს სჯულში მოცემული შაბათის დაცვის ფარისევლური გაგება.

ყრუ და ენაბლუს განკურნება

( მკ. 7:32-37 )

ტიროსისა და სიდონის საზღვრებიდან გამოსვლისა და ასუროფინიკიელი ქალის ეშმაკეული ქალიშვილის განკურნების შემდეგ, ქრისტე, გადიოდა რა იორდანეს აქეთა მხრიდან ათქალაქის საზღვრებს, გალილეის ზღვისკენ გაემართა. აქ "მიჰგვარეს მას ყრუ და ენაბლუ და შეევედრნენ, ხელი დაედო მისთვის", ანუ განეკურნა იგი მისი დაავადებისგან.

გამომდინარე იქიდან, რომ ეს იყო ათქალაქის საზღვრებში, რომელიც დასახლებული იყო წარმართებით, ან ძალიან ახლოს იყო მათთან, შესაძლოა მასთან მიყვანილი სნეულიც წარმართი ყოფილიყო; ყოველ შემთხვევაში ეს ადამიანი, თავისი ყრუ-მუნჯობის გამო არ იყო ისრაელის რწმენით განათლებული. მისი სული დახშული იყო ჭეშმარიტების აღსაქმელად. მაგრამ, ჩვენ ვიცით, რომ ყოველგვარი სნეულება სხვა არაფერია, თუ არა პირველდაწყებითი ცოდვის შედეგი, ზოგჯერ კი ეშმაკის მანქანება. შესაძლოა ამ ყრუ და ენაბლუ ადამიანს, ბუნებრივი მორალით, პირადად ღმრთისა და კაცთა წინაშე არ შეუცოდავს, შესაძლოა ის კარგი ადამიანიც იყო. მას აღმოაჩნდა მეგობრები, რომლებიც ზრუნავდნენ მის განკურნებაზე. ქრისტემ შეიბრალა საცოდავი ადამიანი და - მიწიერი ცხოვრების საზღვრებში - გაუხსნა მას ადამიანებთან ურთიერთობისა და ქრისტეს ქადაგებების მოსმენის შესაძლებლობა.

მახარობელი ბრძანებს, რომ ქრისტემ სნეული "ხალხს გააცალა, თითებით დაუცო ყური, გადააფურთხა და მის ენას შეეხო; ზეცად აღაპყრო თვალნი, ამოიოხრა და უთხრა მას: ეფფათა! რაც ნიშნავს: გაიხსენ!მაშინვე გაეხსნა სმენაცა და დაბმული ენაც და გამართულად ამეტყველდა".

ახლა განკურნებულმა, ყოფილმა ყრუ-მუნჯმა ყველა ადამიანისთვის დამახასიათებელი შესაძლებლობა მიიღო - საკუთარი თავისუფალი ნებითა და ძალისხმევით, ეძებნა გზა ცათა სასუფეველისკენ. ქრისტემ რომ ამოიოხრა და ზეცას შეხედა, მოწმობს იმაზე, რომ აქ, მართლაც უღრმესი ბრძოლა მიმდინარეობდა ეჭმაკის წინააღმდეგ, ხოლო მახარობელის მიერ ზუსტად გადმოცემული არამეული სიტყვა "ეფფათა" გახდა ის "გასაღები", რომლითაც განღებულ იქნა ზეციური სასუფევლის ერთ-ერთი სავანის კარი.

ბევრი კითხულობს, - ქრისტემ, რომელიც ერთი სიტყვით კურნავდა უამრავ სნეულებათ, მოცემულ შემთხვევაში ასე რატომ არ ქნა, არამედ, "თითებით დაუცო ყური, გადააფურთხა და მის ენას შეეხო"? ამაზე შეიძლება ვუპასუხოთ, რომ ეს იყო ერთადერთი, ყრუ-მუნჯი ადამიანისთვის მისაწვდომი და გასაგები "ჟესტების ენა".

ორი ბრმის განკურნება იერიქონში

( მთ. 20:29-34 : lt მკ. 10:46-52: ლკ. 18:35-43)

ეს მოვლენა აღწერილია სამი მახარობლის მიერ, თანაც მხოლოდ მათე მსჯელობს ორ ბრმაზე, მაშინ როდესაც ორი დანარჩენი სინოპტიკოსი მხოლოდ ერთს ახსენებს. არსებობს სხვა განსხვავებაც თხრობაში: მათესა და მარკოზის მიხედვით, განკურნების სასწაული მოხდა გზაზე, "როდესაც გამოვიდნენ იერიხონიდან", ხოლო ლუკას მიხედვით - "როდესაც იერიხონს მიუახლოვდა". სახარების ზოგიერთი მკვლევარი აქ "წინააღმდეგობას" პოულობს და მას დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს. სინამდვილეში, აქ შეიძლება ლაპარაკი იყოს მხოლოდ განსხვავებულ წაკითხვაზე და იმაზე, რომ მახარობლები, როგორც ავტორები, რომლებიც შეთანხმებულნი არიან უმთავრესში, თვით სასწაულის აღწერის დროს დეტალებში განსხვავდებიან: ყოველი მათგანი ყურადღებას აქცევს იმას, რაც მას უფრო მეტად ხვდება თვალში.

მათე მახარობელი ასე წერს: "როდესაც გამოვიდნენ იერიხონიდან, მისდევდა მას დიდძალი ხალხი. და აჰა, ორი ბრმა იჯდა გზის პირას, და როდესაც გაიგონეს, იესუ მოდისო, აყვირდნენ და თქვეს: შეგვიწყალე ჩვენ, უფალო, დავითის ძეო! ხოლო ხალხი ტუქსავდა მათ და აჩუმებდა. ისინი კი უფრო ხმამაღლა ყვიროდნენ: შეგვიწყალე ჩვენ, უფალო, დავითის ძეო! იესუ შეჩერდა, მიიხმო ისინი და უთხრა: რას მოითხოვთ ჩემგან? მათ მიუგეს: თვალის ახელას, უფალო. შეებრალა ისინი იესუს და შეეხო მათ თვალებს; იმ წამსვე აეხილათ თვალი და გაჰყვნენ მას".

მარკოზ მახარობელი ამას ამატებს, რომ ერთ-ერთი ბრმა, რომელსაც ქრისტემ განსაკუთრებული ყურადღება მიაპყრო იყო ტიმეოსის ძე ბარტიმეოსი. სავარაუდოდ, ეს იყო ყველასთვის ცნობილი მწირი, რომელიც "გზის პირას იჯდა მოწყალების მთხოვნელად". სწორედ ის ყვიროდა ყველაზე მეტად და ყველაზე მონდომებით. "ბევრი რისხავდა, გაჩუმდით, მაგრამ ის უფრო ხმამაღლა ყვიროდა, დავითის ძეო, შემიწყალე მე!" ბარტიმეოსი პირველი გაეშურა ქრისტესკენ. როდესაც "იესუ შეჩერდა და ბრძანა, დაუძახეთო; დაუძახეს ბრმას და უთხრეს: ნუ გეშინია, ადექ, გეძახის. მანაც დააგდო თავისი მოსასხამი, ადგა და იესუსთან მივიდა"

ქრისტეს კითხვაზე: "რას მოითხოვ ჩემგან?" ბრმამ მიუგო: "რაბუნი, თვალის ახელას!" და ორივე ბრმა, ქრისტეს მოწყალებით განიკურნა თავიანთი სიბრმავისგან და "გაჰყვნენ მას". დასარიგებლად ქრისტემ ბარტიმეოსს უთხრა: "შენმა რწმენამ გადაგარჩინა".

აქ, როგორც მახარობელთა მოწმობებიდან ჩანს, განკურნების სასწაული ქრისტეს მოწყალებითა და ბრმების მაცხოვნებელი რწმენის ძალით მოხდა. თავის განწირულ ყვირილში -ისინი "დავითის ძედ" ანუ მესიად აღიარებდნენ ქრისტეს და გამოხატეს თავიანთი რწმენა, რომ მას (ქრისტეს) შეუძლია "შეიწყალოს" ისინი, ანუ დაუბრუნოს მხედველობა. ბრმებს მაშინვე აეხილათ თვალი, თან გაჰყვნენ მას და ადიდებდნენ ღმერთს. "მაშინ ამის მხილველმა მთელმა ხალხმაც ადიდა ღმერთი".

რამდენი ხანი დაჰყო ქრისტემ იერიქონში, მახარობლები არ გვამცნობენ, მაგრამ როგორც ჩანს გარკვეული პერიოდი მაინც დარჩა, რადგან აქ ის შეხვდა მებაჟე ზაქეს და იმ დღეს მას სახლშიც ესტუმრა: აქვე მოჰყვა იესუმ იგავი "ათ მნეზე" და ა. შ. შესაძლოა იესუ არაერთხელ შევიდა და გამოვიდა იერიქონიდან და, ამიტომაც, არ არის გასაკვირი, რომ ზოგის აზრით ქრისტემ ბრმები განკურნა "როდესაც იერიქონს მიუახლოვდა", სხვებს კი მოეჩვენათ, რომ ეს მოხდა მაშინ, "როდესაც გამოვიდა იერიქონიდან". როგორც უკვე აღვნიშნეთ, თვით სასწაულის აღწერაში ეს ვითარება არანაირ როლს არ თამაშობს.

იერიქონში ქრისტეს ყოფნის შესახებ თხრობა მთავრდება წმ. მახარობელ ლუკას სიტყვებით: "ეს თქვა და დაადგა იერუსალიმისაკენ მიმავალ გზას" (ლკ. 19:28), ხოლო განკურნებული ბრმები, ისევე როგორც დიდძალი ხალხი, მას უკან გაჰყვა. ეს იყო ქრისტეს გზის დასაწყისი ვნებებისკენ და გოლგოთისკენ.

სნეულის განკურნება იერუსალემის ახლოს, "ბეთეზდას" საბანელში

(იოანე.5, 1-16)

"შემდგომ ამისა, - ბრძანებს მახარობელი, - იყო იუდეველთა დღესასწაული, და ავიდა იესო იერუსალიმს". სახარების მკვლევართა უმრავლესობის აზრით, - ეს იყო რიგით მეორე პასექი, რაც ქრისტე გამოვიდა საზოგადო მსახურებაზე, ანუ უდაბნოში მისი მარხვისა და ნათლისღების შემდეგ. იოანე ოქროპირის შემდეგ, ასე ფიქრობენ ტიშენდორფი, ტრენჩი და სხვა კომენტატორები.

"იერუსალიმში, ცხვრის ჭიშკართან, - წერს იოანე მახარობელი, - არის ხუთბჭიანი აუზი, რომელსაც ებრაულად ჰქვია ბეთეზდა (ანუ მოწყალების სახლი) და, რომელსაც ჰქონდა ხუთი შესასვლელი, იქ იწვა უამრავი სნეული, ბრმა, კოჭლი და დავრდომილი, რომლებიც მოელოდნენ წყლის ძვრას".

ეს იყო თავისებური უზარმაზარი საავადმყოფო, ოღონდ ექიმებისა და სამედიცინო მოვლის გარეშე. საიდუმლო ექიმი აქ იყო "უფლის ანგელოზი", რომელიც "დროდადრო ჩადიოდა აუზში და ამღვრევდა წყალს; ხოლო ვინც წყლის ძვრისას პირველი ჩავიდოდა შიგ, რა სენითაც უნდა ყოფილიყო სნეული, იკურნებოდა".

აქ უნებლიედ ჩნდება კითხვა ამ საბანელის წყლის საკვირველმოქმედ, მაკურნებელ ძალასთან დაკავშირებით. იყო თუ არა ეს მინერალური წყარო, რომელიც შეიცავდა სამკურნალო მარილებს ან რადიოაქტიურ ნივთიერებებს, რომლებიც მოქმედებდნენ მიწიდან მისი ამოხეთქვის შემთხვევაში, თუ ეს იყო სასწაულებრივი მოვლენა, რომელსაც არანაირი კავშირი არ გააჩნია ჩვეულებრივი ბუნების ფიზიკასთან, გეოლოგიასთან და ქიმიასთან? ყოველ შემთხვევაში, ამ სამკურნალო საბანელის არსებობა დიდხანს არ გაგრძელებულა, რადგან იერუსალემის მომდევნო ისტორიაში ის ნახსენები არ არის. დღეისთვის აჩვენებენ, და ისიც სავარაუდოდ, მხოლოდ იმ ადგილს, სადაც იყო ბითეზდა, მაგრამ იქ სამკურნალო წყლები არ არის. ეს არის სილოამის ზედა წყარო, რომელსაც დღეს მარიამის, ყოვლადწმიდა ქალწულის წყაროს უწოდებენ.

უნდა შევნიშნოთ, რომ იოანეს სახარების მე-5 თავის მე-4 მუხლთან დაკავშირებით არსებობდა და დღემდე არსებობს სამეცნიერო პოლემიკა არის თუ არა ის ნამდვილი. ზოგიერთი მეცნიერი ფიქრობს, რომ ეს მუხლი არის გვიანდელი ჩანართი, მაგრამ ძალიან ძველი წარმომავლობის, რომელიც მიდის ტერტულიანეს (II-III სს.) დრომდე, რომელიც პირველი მოწმეა მის თანამედროვე მანუსკრიპტებში არსებული ტექსტებისა. ჩვენ კი ამ მუხლს ვიღებთ იმ სახით, როგორც ის გადმოცემულია მართლმადიდებლური ტრადიციით.

მე-4 მუხლი, სადაც ნათქვამია, რომ "ანგელოზი დროდადრო ჩადიოდა აუზში და ამღვრევდა წყალს", ზუსტად პირდაპირ კავშირშია ჩვენს მიერ დასმული კითხვის არსთან, თუ როგორი იყო ამ სასწაულის "ბუნება". ინგლისელი მკვლევარი, დუბლინის არქიეპისკოპოსი ტრენჩი, ამასთან დაკავშირებით ამბობს:

"მოთხრობა ანგელოზზე, რომელიც ამღვრევდა წყალს, დამყარებულია რელიგიურ მსოფლმხედველობაზე, მთელი ხილული და უსულო ბუნების მიღმა დგას უფრო მაღალი და სულიერი ბუნება, საგანთა ნივთიერი თანმიმდევრობის უკან ჩვენ ვხედავთ სხვა თანმიმდევრობას, რომელიც შეზღუდული არ არის მატერიალისტური ბუნების საზღვრებით: ჩვენ არ უნდა ვიფიქროთ, რომ ჩავწვდით მიზეზთა საზღვრებს, როდესაც, სინამდვილეში, შევნიშნეთ მხოლოდ მოვლენათა თანმიმდევრობა: ჩვენ ყველგან ვაღიარებთ ღმრთის ძლიერებას, უხილავ მოქმედ ძალებს, რომლებიც პირადად ან სხვა სახით, ასრულებენ მის ნებას. ის, რომ ანგელოზები არიან ღმრთის მსახური სულები დასტურდება წმიდა წერილის სხვა ადგილებით (მაგ.: ებრ. 1:7; გამოცხ. 7:1); ამასთან წყლის ანგელოზში ჩვენ ვხედავთ შეხების წერტილს იოანე იდუმალთმხილველსა და იოანე მახარობელს შორის".

რაც შეეხება თვით ქრისტეს სასწაულს, რომელიც მან ხსენებულ ადგილას აღასრულა, იოანე მახარობელი მის შესახებ ბრძანებს: იყო იქ კაცი, რომელიც ოცდათვრამეტ წელიწადს იტანჯებოდა თავისი სენით. როცა იესომ მწოლარე იხილა იგი, მიხვდა, რომ დიდი ხანია ამ დღეში იყო, და უთხრა: გინდა განიკურნო? ხოლო სნეულმა მიუგო: უფალო, კაცი არა მყავს, რომ წყლის ძვრისას ჩამიშვას აუზში; ვიდრე მე მივალ, სხვა მასწრებს ჩასვლას".

"კაცი არა მყავს", - ამბობს დამწუხრებული სნეული, - და ვერ ცნობს მასთან მოლაპარაკე ადამიანს, იმას, ვისი სიტყვითაც შეიქმნა ცა და მიწა, ხილული და უხილავი, ვის ხელშიც არის სიცოცხლე და სიკვდილი და, ბუნებრივია, ყოველი კაცის განკურნებაც.

ეს სიტყვები - "უფალო, კაცი არა მყავს" - მდიდარი თემაა განსასჯელად თუ როგორი შეიძლება იყოს სულიერი სიბრმავე და ადამიანური გულის ახლომხედველობა, რაც განსაკუთრებული ძალით არის გამოხატული "განრღვეულის კვირის" საეკლესიო მსახურებაზე (მწუხრისა და ცისკრის სიქარონები), როდესაც ეკლესია იხსენიებს ამ სახარებისეულ მოვლენას.

მაგრამ გულთამხილველი უფალი მას ეუბნება: "აღდეგ, აიღე შენი სარეცელი და წადი. მაშინვე განიკურნა იგი; აიღო თავისი სარეცელი და წავიდა. ხოლო ის დღე შაბათი იყო".

უფლის წყალობით აღსრულდა ახალი მოულოდნელი სასწაული, რომელიც ადამიანისადმი სიყვარულითა და მოწყალებით არის აღსავსე.

მაგრამ ადამიანთა გულები, - და თვით განკურნებულის გული, - მაინც უგულისხმო დარჩა. "ხოლო ის დღე შაბათი იყი". ამიტომაც იუდეველები ეუბნებოდნენ განკურნებულს: "დღეს შაბათია, ასე რომ, ნება არ გქონდა აგეღო შენი სარეცელი. მან კი მიუგო: ვინც განმკურნა, მანვე მითხრა: აიღე შენი სარეცელი და წადი".

მაშინ იუდეველებმა მას კვლავ ჰკითხეს: "ვინ არის ის კაცი, რომელმაც გითხრა, აიღე შენი სარეცელი და წადიო? მაგრამ განკურნებულმა არ იცოდა, ვინ იყო, რადგან იესო იქვე მყოფ ხალხში გაუჩინარდა". ამის შემდეგ იესუმ ტაძარში დაინახა იგი და უთხრა: "აჰა, განიკურნე; ნუღარა სცოდავ, რათა უარესი არ დაგემართოს".

ქრისტეს ამ გამაფრთხილებელი სიტყვების შემდეგ, რომელიც საფუძველს გვაძლევს ვიფიქროთ, რომ ამ ადამიანის სნეულება გამოწვეული იყო მისთვის ცნობილი ცოდვებით, -განკურნებული ჩადის უცნაურ საქციელს, რომლის მოტივები ჩვენთვის დღემდე გაურკვეველი რჩება: "მაშინ ის კაცი წავიდა და იუდეველებს უთხრა, რომ იესუმ განკურნა იგი".

ამ საქციელს მოჰყვა ის, რომ იუდეველები ადრინდელზე უარესი სიძულვილით აღიძრნენ ქრისტეს წინააღმდეგ: "ამიტომაც იუდეველები მოსაკლავად დასდევდნენ იესოს, ვინაიდან ამას იქმოდა შაბათს".

ამ განკურნებულ კაცთან (რომლის სახელი ჩვენთვის უცნობია) დაკავშირებულია ზოგიერთი გადმოცემა და ლეგენდა, ოღონდ აპოკრიფული ხასიათის. კერძოდ, არსებობს გადმოცემა, რომ სწორედ ეს კაცი იყო ის მსახური, რომელმაც "სილა გააწნა იესუს" (იოანე 18:22), როდესაც ის დასაკითხად მიიყვანეს მღვდელმთავარ ანასთან, მისი გაცემის ღამეს, რაზეც, სხვა ლეგენდის თანახმად, - სახარებაში დამოწმებული ქრისტეს მოკლე პასუხის გარდა: "უთხრა მას იესუმ: თუ ცუდად ვთქვი, მიჩვენე ცუდი, და თუ კარგად - რატომღა მცემ?" (იოანე 18:23), - ქრისტემ, თითქოსდა დაამატა: "ამიტომაც იცოცხლებ მარადიულად" და მას უკავშირებს "მარადიული იუდეველის" სახელს - აგასფერა, რომელიც დედამიწაზე სიცოცხლით დაიღალა და დაეძებს სიკვდილს, მაგრამ რომელსაც სიკვდილი გაურბის, და ის, აი ასე, საუკუნიდან საუკუნემდე, ცხოვრობს რა ხალხთა შორის, იტანჯება, რადგან ვერ კვდება, სანამ კვლავ არ მოვა მაცხოვარი...

ხოლო, რაც შეეხება სახარებაში აღწერილი ამ ნამდვილ ამბავს, მისი არსი მდგომარეობს სწორედ განკურნების მოულოდნელობაში და იმაში, რომ ამ სასწაულმოქმედების შემდეგ იუდეველებმა კიდევ უფრო გაამძაფრეს ქრისტეს დევნა და მისდამი სიძულვილი.

უდაბნოში ხუთი პურით ხუთი ათასი ადამიანის დაპურება

(მთ. 14:15-21: მკ. 6:35-44: ლკ. 9:12-17: ინ. 6:5-14)

მახარობელთა თხრობის თანახმად, პურებისა და თევზის მცირე რაოდენობით ადამიანთა უზარმაზარი რაოდენობის სასწაული ქრისტემ ორჯერ აღასრულა. პირველად მან ხუთი პურითა და ორი თევზით ხუთი ათასი კაცი დააპურა, ხოლო მეორედ, შვიდი პურითა და რამოდენიმე თევზით -ოთხი ათასი კაცი და მათთან ერთად უამრავი ქალი და ბავშვი, რომლებიც ქრისტეს ყოველთვის დიდი რაოდენობით მისდევდნენ.

ორივე სასწაული, თავისი სიმბოლური აზრითა და დანიშნულებით, ძალიან ახლოს არიან ერთმანბეთთან, მაგრამ დეტალებსა და მათი აღსრულების დეტალებში განსხვავდებიან, ამიტომაც აღვწერთ მათ ცალ-ცალკე.

ხუთი პურით დაპურება აღნიშნულია ოთხივე მახარობლის მიერ. ეს სასწაული ქრისტემ აღასრულა ჰეროდეს მიერ იოანე ნათლისმცემელის თავისკვეთისა და ასევე თავის მოწაფეთა დაბრუნების შემდეგ, რომლებიც გაგზავნილნი იყვნენ საქადაგებლად.

"შეიკრიბნენ მოციქულები იესოსთან, - მოგვითხრობს მარკოზ მახარობელი, - და უამბეს ყველაფერი, რაც ექმნათ და ესწავლებინათ. ხოლო იესომ უთხრა მათ: წადით, განმარტოვდით უდაბურ ადგილას და ცოტა დაისვენეთ; - რადგან ბევრი იყო მომსვლელ-წამსვლელი და ჭამის დროც არ ჰქონდათ. და მარტონი გაემგზავრნენ უდაბურ ადგილას ნავით" (მკ. 6:30-32).

ხოლო თვით ქრისტე, რომელსაც მოწაფეებმა მისი ნათლისმცემლისა და მეგობრის იოანეს მოწამეობრივი აღსასრული აუწყეს, როგორც კი ეს სამწუხარო ამბავი ესმა, "ნავით გაეცალა იქაურობას და უდაბნოში განმარტოვდა" (მთ. 14:12-13).

რამოდენიმე დროის შემდეგ, მოციქულები თავიანთ მოძღვართან შეიკრიბნენ (ლკ. 9:10), ტბის მეორე მხარეს, უდაბურ და გორაკებიან ადგილას შეიკრიბნენ, რომელსაც ჰქვია იულიას ბეთსაიდა. ეს ბეთსაიდა უნდა განვასხვავოთ ზღვისპირა ბეთსაიდისგან, რომელიც ქ. კაპერნაუმთან ახლოს მდებარეობს, ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროსთან.

ხუთი პურით დაპურების სასწაული მოხდა გალილეის ზღვის უდაბურ, მაგრამ არა უნაყოფო ადგილზე ჩრდილო-აღმოსავლეთ სანაპიროსთან, რომელთან ყველაზე ახლოს მდებარეობდა იულიას ბეთსაიდა (1).

___________

1. თავისი სახელწოდება ქალაქმა მიიღო იულიას, იმპერატორ ავგუსტუსის ქალიშვილის პატივსაცემად. ქალაქი მდებარეობდა გალილეის ტბის აღმოსავლეთ სანაპიროსთან. დღეისთვის მისგან მხოლოდ მცირედი ნანგრევებიღა დარჩა.

___________

როდესაც იესუ გამოვიდა თავისი განმარტოვებიდან და მთაზე ავიდა "დაინახა დიდძალი ხალხი და შეებრალა ისინი, რადგანაც იყვნენ, როგორც უმწყემსო ცხვრები; და დაიწყო მათთვის მრავალი რამის სწავლება" (მარკოზი) "და განკურნა მათი სნეულნი".

"როდესაც დღემ გადახრა იწყო, მივიდნენ თორმეტნი და უთხრეს: გაუშვი ეს ხალხი ახლომახლო სოფლებსა და დაბებში ღამის გასათევად და საჭმლის საშოვნად, ვინაიდან აქ უდაბურ ადგილას ვართ. უთხრა მათ იესომ: თქვენ თვითონ მიეცით საჭმელი. ხოლო მათ უთხრეს: რომ არაფერი გვაქვს, ხუთი პურისა და ორი თევზის გარდა? იესუმ უთხრა მათ: აქ მომიტანეთ. და მოლზე დასხდომა უბრძანა ხალხს: აიღო ხუთი პური და ორი თევზი, ზეცად აღაპყრო თვალნი, აკურთხა და დატეხა პურები და მისცა მოწაფეებს, ხოლო მათ ჩამოურიგეს ხალხს. ყველამ ჭამა და გაძღა; ნარჩენებით კი გაავსეს თორმეტი კალათი. ხოლო იყო მჭამელი ასე ხუთიათასამდე კაცი, ქალებისა და ბავშვების გარდა. და მაშინვე აიძულა თავისი მოწაფეები, ნავში ჩამსხდარიყვნენ და მასზე ადრე გასულიყვნენ გაღმა, სანამდის თვითონ გაისტუმრებდა ხალხს. ხალხი რომ გაისტუმრა, განმარტოებით ავიდა მთაზე სალოცავად; და მწუხრის ჟამს მარტო იყო იქ".

მათე მახარობლის ამ გადმოცემას მარკოზ და ლუკა მახარობლები ამატებენ ზოგიერთ მეორეხარისხოვან დეტალებს, როგორიც არის მაგალითად: თორმეტი მოციქულის თხოვნა: "გაუშვი ეს ხალხი ახლომახლო სოფლებსა და დაბებში ღამის გასათევად და საჭმლის საშოვნად, ვინაიდან აქ უდაბურ ადგილას ვართ" (ლუკა); ან ქრისტემ უბრძანა მოციქულებს "მწვანე მდელოზე ჯგუფ-ჯგუფად დაესხათ ხალხი. და დასხდნენ რიგ-რიგად. ას-ასი და ორმოცდაათ-ორმოცდაათი" (მარკოზი), მაგრამ ყველა სინოპტიკოსი და ასევე მახარობელი იოანე შეთანხმებულად გადმოგვცემენ მთავარს, სასწაულის ლიტურგიკულ, წინასახეობრივ და წინასწარმეტყველურ მნიშვნელობას. ისინი ამბობენ, რომ ქრისტემ: "აიღო ხუთი პური და ორი თევზი, ზეცად აღაპყრო თვალნი, აკურთხა, დატეხა პურები და მისცა თავის მოწაფეებს, რათა ჩამოერიგებინათ მათთვის; და ორი თევზიც უწილადა ყველას" (მარკოზი).

"მან აიღო ხუთი პური და ორი თევზი, ზეცად აღაპყრო თვალნი, აკურთხა, დატეხა და მისცა თავის მოწაფეებს, რათა ჩამოერიგებინათ ხალხისთვის" (ლუკა).

რაც შეეხება მახარობელ იოანეს, ამ სასწაულის აღწერაში მას მოჰყავს ახალი და არსებითი მონაცემები, და უფრო დეტალურად და ღრმად განგვიმარტავს მოცემული მოვლენის ლიტურგიკულ შინაარსს. იოანეს სახარების მთელი მე-6 თავი აერთიანებს სამ მოვლენას: პურებით დაპურების სასწაულს, იესუ ქრისტეს სიარულს ზღვის ზედაპირზე და ამის შემდეგ გამართულ საუბარს კაპერნაუმის სინაგოგაში, რომელიც ეხებოდა ზეციერ პურს.

იოანესგან ვიგებთ, რომ სასწაულის აღსრულების წინ, "ავიდა მთაზე იესუ და დაჯდა იქ თავის მოწაფეებთან ერთად", რომ მოვლენა მოხდა "ტიბერიადის ზღვის გაღმა", რომ იყო გაზაფხული, რადგან "ახლოვდებოდა პასექი, იუდეველთა დღესასწაული", და რომ პურებით დაპურების შემდეგ, "ხალხმა, რომელმაც იხილა იესუს მიერ ქმნილი სასწაული, თქვა: ჭეშმარიტად ეს არის წინასწარმეტყველი, რომელიც უნდა მოსულიყო ქვეყნად". ხოლო, რადგან "იესუმ იცოდა, რომ აპირებდნენ მოსვლას და მის შეპყრობას, რათა გაემეფებინათ იგი; ამიტომ კვლავ განმარტოვდა მთაზე".

იოანესეული თხრობის მთელი ცენტრალური ნაწილი ხედვის სულ სხვა კუთხით აღიქმება, ვიდრე დანარჩენ სინოპტიკოსებთან. ის წერს, რომ "გაიხედა იესომ და მისკენ მომავალი დიდძალი ხალხის დანახვაზე ფილიპეს უთხრა: სად ვიყიდოთ პური, რომ ვაჭამოთ მათ? ამ სიტყვებით მას სცდიდა, თვითონ კი იცოდა, რაც უნდა ექნა".

ფილიპემ მიუგო: "ყველას რომ ცოტ-ცოტა ერგოს, ორასი დინარის პურიც არ ეყოფა ამათ"

"ხოლო ერთმა მისმა მოწაფემ, ანდრიამ, სიმონ-პეტრეს ძმამ, უთხრა: აქ არის ერთი ყმაწვილი, რომელსაც ხუთი ქერის პური და ორი თევზი აქვს, მაგრამ რა არის ეს ამოდენა ხალხისთვის? ... აიღო პურები იესუმ, მადლი შესწირა და მისცა მოწაფეებს, ხოლო მოწაფეებმა ჩამოურიგეს მსხდომარეთ; ასევე თევზიც, ვისაც რამდენი სურდა".

როდესაც ყველა დანაყრდა, ხალხი აღაფრთოვანა ამ უჩვეულო მოვლენამ, და ზოგიერთმა გადაწყვიტა მოეწყო შეთქმულება, რათა შეეპყროთ იესუ ქრისტე და გაემეფებინათ, იუდეის მეფედ გამოეცხადებინათ. ამ ჩანაფიქრის განხორციელება კი აქვე სურდათ (შესაძლოა ამ იდეის განხორციელებას აპირებდა თვით იუდა (ისკარიოტელი)); ამიტომაც, რადგან "იესუმ იცოდა, რომ აპირებდნენ მოსვლას და მის შეპყრობას, რათა გაემეფებინათ იგი; ამიტომ კვლავ განმარტოვდა მთაზე".

მაშინ ქრისტემ "აიძულა თავისი მოწაფეები, ნავში ჩამსხდარიყვნენ და მასზე ადრე გასულიყვნენ გაღმა, სანამდის თვითონ გაისტუმრებდა ხალხს" (მათე 14:22). როდესაც მოსაღამოვდა და სრულიად ჩამობნელდა, ქრისტეს მოწაფეები ზღვაზე ჩავიდნენ და, როცა დაინახეს იესუ ჯერაც არ მიდიოდა მათთან, ამასთანავე "ძლიერი ქარი ქროდა და ზღვა ბობოქრობდა", მარტონი გაეშურნენ. "როდესაც ქრისტემ გაისტუმრა ისინი, მთაზე ავიდა სალოცავად".

ასე აღსრულდა ხუთი პურით უდაბნოში მყოფი და დამშეული ხალხის დაპურება. ამ სასწაულის აზრი საკმაოდ ღრმა და მრავალმხრივია. უპირველეს ყოვლისა, აქ უფალმა ხალხის მიმართ სიბრალული და მოწყალება გამოავლინა, რომელთა შორის მრავალი იყო სნეული და ღატაკი, და "იყვნენ, როგორც უმწყემსო ცხვრები".

"ქრისტეს შეებრალა ისინი", განკურნა სნეულებათაგან, სულიერად დააპურა თავისი სწავლებით ცათა სასუფეველის შესახებ და ხორციელადაც დააპურა, როდესაც ადამიანთა მატერიალურ საჭიროებაზე ზრუნვაც გამოავლინა. ამ უკანასკნელ შემთხვევაში, უფალმა სანიმუშოდ აჩვენა თავისი სწავლების ჭეშმარიტება: "ეძებეთ უპირველესად უფლის სასუფეველი და სიმართლე მისი, და ყოველივე ეს მოგეცემათ თქვენ".

ხალხი უდაბნოში სულიერი საკვების მისაღებად მოვიდა, ქრისტემ კი ორივე მისცა - ხორციელიც და სულიერიც. გარდა ამისა ქრისტემ აქ აჩვენა თუ რამდენად აუცილებელია ორგანიზებულობა ადამიანებისადმი მატერიალური ქველმოქმედების გაწევის ჯამს, და რომ ეს იყო მოციქულთა მოვალეობა ("თქვენ თვითონ მიეცით საჭმელი", "უბრძანა მათ, მწვანე მდელოზე ჯგუფ-ჯგუფად დაესხათ ხალხი" და სხვა) და ეკონომიის აუცილებლობა ("როცა გაძღნენ, თავის მოწაფეებს უთხრა, აეკრიფათ ნარჩენები, რომ არაფერი დაკარგულიყო").

ამ სასწაულით ქრისტემ აჩვენა თავისი მძლავრება მატერიალურ ბუნებაზე, გამოსცადა თავისი მოწაფეების რწმენა და უჩვენა, რომ მისთვის, როგორც ღმრთის ძისთვის ყველაფერი შესაძლებელია, თუმცა, ქრისტე ამავდროულად მთელი ხალხის წინაშე ადასტურებს ჭეშმარიტებას, რომ "ისი მეუფება არ არის ამქვეყნიური", და უარყო ადამიანთა მცდელობა ეღიარებინათ იგი მიწიერ მეფედ, ებრაელთა განმათავისუფლებლად რომაელთა ტყვეობისგან, ეღიარებინათ იგი ამქვეყნიური სახელმწიფოებრივი კეთილდღეობის ორგანიზატორად და ა. შ.

ეს ყველაფერი განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია, რადგან აქ ყოველ სიტყვას ღრმად სიმბოლური მნიშვნელობა გააჩნია: თუმცა აღწერილი სასწაულის არსებითი და დაფარული აზრი, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მდგომარეობს ამ მოვლენის ლიტურგიკულ და წინასწარმეტყველურ მნიშვნელობაში. ქრისტემ, ისევე როგორც საიდუმლოს სერობის აღსრულებისას, გეთსემანიის ბაღში ლოცვამდე - "ზეცად აღაპყრო თვალნი, აკურთხა, დატეხა და მისცა თავის მოწაფეებს". მაგრამ აქ ეს იყო წინასახე, ხოლო საიდუმლო სერობაზე სინამდვილე. ქრისტე აქ ამზადებს თავისი მოწაფეებს გულსა და აზრს წმიდა ევქარისტიის საიდუმლოს მისაღებად, იმ საიდუმლოსი, რომელსაც ვერ დაიტევს ადამიანის გონება, არამედ ოდენ გულითა და სიყვარულით შეიცნობა.

გალილეის ზღვაზე ფეხით გავლა

(მთ.14:23-34: მკ. 6:47-53: ინ. 6, 16-21)

მარკოზ და მათე მახარობლები მოკლედ მოგვითხრობენ ამ სასწაულზე, და საერთოდ არ ახსენებენ წყალზე მოციქულ პეტრეს გავლას, მაშინ როდესაც მათესთან ეს ამბავი უფრო დეტალურად არის აღწერილი.

"ხალხი რომ გაისტუმრა, განმარტოებით ავიდა მთაზე სალოცავად; და მწუხრის ჟამს მარტო იყო იქ. ხოლო ნავი უკვე შუაგულ ზღვაში იყო, და ტალღები ეხეთქებოდნენ მას, ვინაიდან პირქარი ქროდა" (მათე) ... "და დაინახა, რომ გაუჭირდათ ცურვა" (მარკოზი).

"ღამის მეოთხე გუშაგობისას (ანუ განთიადზე) იესო ზღვაზე სვლით მივიდა მათთან" (მათე), "და დააპირა უკან მოეტოვებინა ისინი" (მარკოზი). "ზღვაზე მომავალი რომ დაინახეს, მოწაფეები შეძრწუნდნენ და თქვეს: მოჩვენება არისო, და შიშით შეჰყვირეს. მყისვე შეეხმიანათ იესო: მხნედ იყავით; მე ვარ, ნუ გეშინიათ" (მათე).

იოანეს მიხედვით: "უნდოდათ ნავზე აეყვანათ, მაგრამ მაშინვე მიადგნენ ნაპირს, საითკენაც მიცურავდნენ". ამ შემოკლებით, იოანე მახარობელს როგორც ჩანს არ სურს გაიმეოროს ის, რაც უკვე დეტალურად იყო დამოწმებული წმ. მათეს მიერ, რომელიც ამბობს: "მიუგო პეტრემ და უთხრა მას: უფალო, თუ მართლა შენა ხარ, მიბრძანე, რომ ზღვით მოვიდე შენთან. მანაც უბრძანა: მოდი! და გადმოვიდა პეტრე ნავიდან, რათა ზღვაზე სვლით მისულიყო იესოსთან. მაგრამ რა იხილა ძლიერი ქარი, შეშინდა, ჩაძირვა იწყო და შეჰღაღადა: უფალო, მიხსენ მე! მყისვე გაუწოდა ხელი იესომ, ჩასჭიდა მას და უთხრა: მცირედ მორწმუნეო, რამ შეგაეჭვა? და ავიდნენ თუ არა ნავზე, მაშინვე ჩადგა ქარი. ხოლო ნავში მყოფნი მიეახლნენ, თაყვანი სცეს და უთხრეს: ჭეშმარიტად ღმრთის ძე ხარ შენ".

სახარების ჭეშმარიტების მოწინააღმდეგეები იმოწმებენ წინააღმდეგობებს მახარობლებს შორის იმაში, რომ იოანეს თქმით, მოციქულებს ""უნდოდათ ნავზე აეყვანათ (იესუ), მაგრამ მაშინვე მიადგნენ ნაპირს, საითკენაც მიცურავდნენ", ხოლო სინოპტიკოსების თქმით ქრისტე მოციქულ პეტრესთან ერთად ავიდა ნავში, "და ავიდნენ თუ არა ნავზე, მაშინვე ჩადგა ქარი. ... ასე გავიდნენ გაღმა და მიადგნენ გენესარეთის მხარეს".

მაგრამ, აქ არავითარი წინააღმდეგობა არ არის, რადგან ალოგიკური იქნებოდა იოანე მახარობლის მოკლე აღწერის გამო უარგვეყო მთელი მოვლენის დეტალური აღწერა, რომელსაც მათე და მარკოზი გვაძლევენ. იოანე არაფერს ამბობს იმაზე, რომ პეტრემაც გაიარა წყალზე. გამოთქმა: "უნდოდათ ნავზე აეყვანათ", - არ გამორიცხავს მის ნავზე აყვანას. ადვილი წარმოსადგენია, რომ მოციქულებს მართლაც უნდოდათ ქრისტეს ნავზე აყვანა, როდესაც მისი ხმა ესმათ: "მხნედ იყავით; მე ვარ, ნუ გეშინიათ". მაგრამ ამ დროს პეტრე გადმოვიდა ნავიდან და წავიდა ქრისტესკენ; შემდეგ, უკვე წყალში ჩავარდნილი მოციქულის გადარჩენის შემდეგ, - იესუ პეტრესთან ერთად ავიდა ნავზე.

რაც შეეხება გამოთქმას: ""ღამის მეოთხე გუშაგობისას", უნდა შევნიშნოთ, რომ იმდროინდელი ებრაელები მთელ ღამეს ჰყოფდნენ ოთხ "გუშაგობად", სადაც თითო "გუშაგობა" მოიცავდა სამ საათს. მეოთხე გუშაგობა, ჩვენი დროით, უწევს დილის სამიდან ექვს საათამდე. შედეგად, ქრისტე მოციქულებს გამოეცხადა განთიადზე. ამ დროისთვის ქართან და აზვირთებულ ტალღებთან მებრძოლმა მოციქულებმა გასცურეს 25 ან 30 სტადია. "სტადია" - ეს არის სიგრძის ბერძნული ერთეული და უდრის 600 ფუტს ან 240 ნაბიჯს, ანუ 1/5 კილომეტრს. მოციქულებმა მთელი ღამის განმავლობაში დაახლოებით 5 თუ 6 კილომეტრი გასცურეს და ჯერ კიდევ შორს იყვნენ ნაპირისგან - რჩებოდა თითქმის იგივე მანძილი, რაც გასცურეს.

გამოთქმა "მაშინვე მიადგნენ ნაპირს, საითკენაც მიცურავდნენ", უნდა გავიგოთ იმ აზრით, რომ ნავი უკვე ყოველგვარი წინააღმდეგობების გარეშე, უქარო ამინდში აგრძელებდა თავის გზას წყლის გლუვ ზედაპირზე და სწრაფად მიადგა ნაპირს, საითკენაც მიცურავდა.

მარკოზ მახარობლის მოწმობით ამ სასწაულმა მოციქულები გააოგნა, "რადგან ვერ მიმხვდარიყვნენ პურობის სასწაულს, ვინაიდან გამქისებულიყო მათი გული. საოცარია, რაოდენ ძნელად გადადის ადამიანის გული ურწმუნოებიდან და ეჭვიანობიდან რწმენისკენ. მხოლოდ მაშინ, როდესც ჩაცხრა ქარბუქი, როდესაც უფალმა გადაარჩინა წყალში ჩავარდნილი პეტრე, როდესაც ყველა საფრთხეს გაცდნენ და ნავმა მშვიდად გააგრძელა გზა ნაპირისკენ, - მხოლოდ მაშინ მოლბა მოწაფეთა გამქისებული გული და ისინი მათი ღმრთისა და მაცხოვრისადმი რწმენის ღვთისმოშიშმა გრძნობამ მოიცვა. "ხოლო ნავში მყოფნი, - ამბობს მათე, - მიეახლნენ, თაყვანი სცეს და უთხრეს: ჭეშმარიტად ღმრთის ძე ხარ შენ".

მახარობელთა მონათხრობი იესუ ქრისტესა და პეტრე მოციქულის მიერ წყალზე ფეხით გავლის სასწაულზე, გადმოცემის სიმოკლისდა მიუხედავად, პირდაპირი და მკაფიო აღწერაა იმ ღამისა, რომელიც დადგა ხუთი პურით ხუთი ათასი კაცის დაპურების შემდეგ.

როდესაც ქრისტემ "ხალხი გაისტუმრა", თვითონ მთაზე განმარტოვდა და იქ ლოცულობდა. მისი მოწაფეები ზღვის ნაპირისკენ ჩავიდნენ. უნდა ვიფიქროთ, რომ ისინი თვითონაც აღელვებულნი იყვნენ ამ საღამოს მომხდარი სასწაულით და არც ისე ხალისიანად მიუყვებოდნენ გზას თავიანთი საკვირველი მოძღვრის გარეშე. ერის მცდელობა ქრისტე გამოეცხადებინათ მეფედ, სავარაუდოდ, მათ გულშიც აისახა. და მართლაც: ვის, თუ არა ქრისტეს, რომელიც ასე მარტივად წყვეტს არსობის პურის საკითხს, ეკუთვნის ისრაელის მეფობა და ამ ერის ოდითგანდელი ოცნების განხორციელება აღადგინოს დავითის სახლის მეფობა. და როდის უნდა გაკეთდეს ეს, თუ არა ახლა, როდესაც მათთან არის ამგვარი კოლოსალური პოპულარობისა და ძალის მქონე მოძღვარი, რომელსაც მრავალათასიანი ბრბოც მხარს უჭერს?

გარდა ამისა, მოციქულები, როგორც გამოცდილი მებადურები, ხედავდნენ, რომ მზის ჩასვლის შემდეგ ჩრდილო-დასავლეთით მონაბერი ქარი ღამე ქარიშხლად გადაიქცეოდა, როგორც ეს ხშირად ხდებოდა ხოლმე გალილეის ზღვაზე. მაგრამ ქრისტემ "აიძულა მათ" მარტონი წასულიყვნენ, და ისინიც მოვალენი იყვნენ მორჩილად აესრულებინათ თავიანთი მოძღვრის განკარგულება.

ამრიგად, მათ გასცურეს ბეთსაიდიდან კაპერნაუმისკენ, და ხალხი ხედავდა თუ როგორ გაშორდნენ ისინი ნაპირს. ქრისტე კი არ მოვიდა. დაუბერა პირქარმა. მოციქულები 5-6 საათის განმავლობაში მონდომებითა და მთელი ძალით უსმევდნენ ნიჩბებს და სრულიად დაქანცულებმა მხოლოდ ზღვის შუაგულსღა თუ მიაღწიეს. ძალები უკვე გამოლევას იყო, რომ ქარიშხალი გაძლიერდა. ნავში მყოფთა მდგომარეობა ტრაგიკულს მიუახლოვდა, დაღუპვა თითქოსდა გარდაუვალი იყო. და აი მაშინ, ქრისტემ, როდესაც იხილა, რომ მოციქულებს "გაუჭირდათ ცურვა, ვინაიდან პირქარი ქროდა", ჩამოვიდა მთიდან, სადაც ლოცულობდა, ჩავიდა ტბის ნაპირთან და შემდეგ ფეხით გაიარა მასზე "და ღამის მეოთხე გუშაგობისას იესუ ზღვაზე სვლით მივიდა მათთან".

ზღვაზე ფეხით მომავალი იესუ რომ იხილეს, მოციქულებმა ის ვერ იცნეს ან საკუთარ თვალებს არ დაუჯერეს. მათ ეჭვი შეეპარათ, ქრისტე "მოჩვენება ეგონათ და ყვირილი მორთეს".

მაშინ ქრისტე მყისვე შეეხმიანა მათ და უთხრა: "მხნედ იყავით; მე ვარ, ნუ გეშინიათ". პეტრემ, რომელიც თავის ეჭვებს ებრძოდა, გადაწყვიტა შეემოწმებინა მართლაც ქრისტე იყო თუ არა მათკენ მომავალი არსება და წარმოთქვა საბედისწერო სიტყვა "თუ": "მიუგო პეტრემ და უთხრა მას: უფალო, თუ მართლა შენა ხარ, მიბრძანე, რომ ზღვით მოვიდე შენთან", გადააბიჯა ნავს და ქრისტეს მოწოდებაზე "მოდი" წყალზე გაიარა. მაგრამ, ძლიერმა ქარმა და ტალღებმა ის კვლავ შეაშინეს, კვლავ ეჭვმა შეიპყრო მისი სული და ჩაძირვა რომ დაიწყო, მაშინ შეჰღაღადა ქრისტეს: "უფალო, მიხსენ მე!" "მყისვე გაუწოდა ხელი იესუმ, ჩასჭიდა მას და უთხრა: მცირედ მორწმუნეო, რამ შეგაეჭვა?"

და პეტრე კვლავ დადგა წალზე, კვლავ შესძლო მან მასზე გავლა და ქრისტესთან ერთად ავიდა ნავზე. სწორედ ამ მომენტში "მაშინვე ჩადგა ქარი. ... ასე გავიდნენ გაღმა და მიადგნენ გენესარეთის მხარეს", ანუ ჩრდილო-დასავლეთ ნაპირს, სადაც იმყოფებოდა ქალაქი კაპერნაუმი და ბეთსაიდა.

"მეორე დღეს ზღვის გაღმა მდგომმა ხალხმა დაინახა, რომ არ იყო იქ სხვა ნავი, გარდა იმ ერთისა, რომელშიაც ისხდნენ მისი მოწაფეები, იესუ კი არ მჯდარიყო ნავში თავის მოწაფეებთან ერთად, არამედ მხოლოდ მოწაფეებს გაეცურათ... როდესაც ხალხმა დაინახა, რომ იქ აღარც იესუა და აღარც მისი მოწაფეები, თვითონაც ნავებში ჩასხდნენ და იესოს საძებნელად კაპერნაუმისკენ გასწიეს".

წყალზე იესუ ქრისტეს გავლის შესახებ სამივე მახარობლის მონათხრობს თუ გავაერთიანებთ და ყურადღებით ჩავუკვირდებით ყოველ მათ სიტყვას, სულ ახალ-ახალ დეტალებს და სიმბოლოებს ვპოვებთ, რომლებიც აფართოებენ და აღრმავებენ მოვლენის საერთო სურათს.

ამ სასწაულის ძირითადი აზრი, რა თქმა უნდა, მრავალმხრივია. უპირველეს ყოვლისა, ისევე როგორც ყველა სასწაულში, ქრისტემ თავისი უსაზღვრო მოწყალობა გამოავლინა კაცთა მიმართ. ქრისტემ დაინახა რა როგორ საფრთხეში მოექცნენ მისი მოწაფეები დაუყოვნებლივ მიაშურა მათ საშველად. ამავდროულად სასწაულმა გაგვიხსნა სწავლება ღმერთკაცზე, როგორც სამყაროს მეუფეზე, და იმაზეც, რომ ძალაუფლება ბუნების ძალებზე მისაწვდომია ყოველი კაცისთვის, რომელიც განახლებულია სარწმუნოების სიტყვით: მოციქულ პეტრეს სიარული წყლებზე ამ შესაძლებლობის დასტურია.

კიდევ უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ მოვლენით, ანუ აბობოქრებული ზღვისა და ქარიშხლის ჩაყენებით, ქრისტემ კიდევ უფრო მეტად გაამყარა თავისი მოწაფეების რწმენა იმაში, რომ ის არის სტიქიათა მბრძანებელი, - მაგრამ ისიც მიანიშნა, რომ მისი ძალაუფლება "არაამსოფლიურია", და რომ მათი ოცნება მიწიერ მეფეზე - ფუჭია და ამაო: მათი გაქვავებული გულები გალღვა და თაყვანი სცეს ქრსიტეს, როგორც ღმრთის ძეს.

დასასრულ, უეჭველია და სიმბოლურია მთელი ამ ღამის აზრი: ქარიშხალსა და ზღვის აზვირთებულ ტალღებს, პეტრესა და სხვა მოციქულთა დაეჭვებას ხშირად ადარებენ ადამიანთა შინაგან ცხოვრებას, როდესაც მტანჯველი ბრძოლის, განგაშისა და ათასგვარი საშიშროებით აღსასვსე ცხოვრების შემდეგ, ქრისტე აცხოვნებს ადამიანის გაწამებულ სულს და ეხმიანება მის ღაღადისს: "უფალო, ვიღუპები, მიხსენ მე!"

იესუ ქრისტეს საუბარი სიცოცხლის პურზე

(იოანე 6:22-71)

"მე ვარ პური სიცოცხლისა. სიტყვები, მე რომ გითხარით, სული არის და სიცოცხლე" (იოანე 6:48, 63).

ამრიგად, როდესაც ხალხმა დაინახა, რომ იმ ადგილზე,სადაც ამასწინათ იყო კურთხევა, განტეხვა და პურთა მრავლება, - არ არის არც იესუ და არც მისი მოწაფეები, ისარგებლეს ტიბერიადიდან მოსული ნავებით და გაცურეს კაპერნაუმში, სდაც იესუს ეძებდნენ. როდესაც მიაგნეს ჰკითხეს მას: "რაბი, როდის მოხვედი აქ?" კითხვის მიმცემნი გაკვირვებულნი იყვნენ: როგორ აღმოჩნდა იესუ ზღვის ამ მხარეს, როდესაც წინა საღამოს ხედავდნენ, რომ ერთი ნავის გარდა, რომლითაც მისმა მოწაფეებმა გაცურეს, სხვა აღარ იყო და, რომ იესუ იმ ნავში არ მჯდარა, არამედ გაცურეს მხოლოდ მოწაფეებმა.

უფალმა არ უპასუხა იუდეველთ მათ შეკითხვაზე, რომელიც მომდინარეობდა უბრალო ცნობისმოყვარეობიდან, მაგრამ მიუგო მათ დაფარულ ზრახვებს. კერძოდ, მან იუდეველთ უთხრა: "ჭეშმარიტად, ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: იმიტომ კი არ მეძებთ, რომ სასწაული იხილეთ, არამედ იმიტომ, რომ პური ჭამეთ და გაძეხით. ხრწნადი საზრდოსთვის ნუკი ზრუნავთ, არამედ იზრუნეთ საზრდოსთვის, რომელიც რჩება საუკუნო სიცოცხლედ, და რომელსაც მოგცემთ ძე კაცისა, ვინაიდან მამა ღმერთმა აღბეჭდა იგი".

ქრისტემ იცოდა, რომ მასთან შეკრებილი ადამიანები, მოცემულ შემთხვევაში დაინტერესებულნი იყვნენ არა საკუთრივ სასწაულთმოქმედებით, -რადგან მათ უკვე ეხილათ მრავალი სასწაული, - არამედ გუშინდელი დაპურებით. რადგან იესუმ ისინი გუშინ დააპურა, რატომ არ დააპურებს დღესაც, ხვალეც და ყოველდღიურად? მოსეც ხომ მრავალი წლის განმავლობაში აპურებდა უდაბნოში მიმავალ ისრაელს "ზეციური მანანით", "ზეციური პურით". მაშ, რატომ არ უნდა შეეძლოს ან არ უნდა უნდოდეს იესუს, როგორც ჭეშმარიტ "წინასწარმეტყველს, რომელიც უნდა მოვიდეს სოფლად", - როგორც ისინი გუშინ აღიარებდნენ, - გააკეთოს ის, რასაც აკეთებდა მოსე?

არსობის პური, როგორც ყოველდღიური საზრდელი, - აი ცხოვრების ძირითადი პრობლემა. ასე ფიქრობდნენ ის ადამიანები და ასე ფიქრობს მილიონობით ადამიანი დღემდე.

მაგრამ ქრისტე სხვაგვარად ასწავლიდა. ის ამბობდა: "მაშ, ნუ კითხულობთ, რა ვჭამოთ, ანდა რა ვსვათო, და ნურცა შფოთავთ. ვინაიდან ყოველივე ამას ეძებენ საერონი, და მამამ თქვენმა იცის, რომ ყოველივე ეს გჭირდებათ. მაშ, ეძიეთ ღმრთის სასუფეველი და ყოველივე ეს მოგეცემათ" (ლუკა 12:29-31).

მოცემულ შემთხვევაში, უფალმა დააპურა მასთან უდაბნოში მისული ათასობით ადამიანი, რომელიც ამავე დროს ისმენდა ღმრთის სასუფევლის შესახებ. და იგივე იესუმ, თავისი მსახურების დასაწყისში, უარი თქვა ქვები გადაექცია პურად, თვითონ შიოდა, ხოლო ეშმაკი მას ამ სასწაულის ქმნად აცდუნებდა.

შემდეგ, იოანეს სახარების მთელი მე-6 თავი, რომელიც ხუთი პურით ათასობით ადამიანის დაპურებისა და ზღვაზე ფეხით გავლის სასწაულის მოკლე თხრობის გაგრძელებას წარმოადგენს, ეძღვნება იესუ ქრისტეს საუბარს სიცოცხლის პურზე, ღმრთის ძისადმი რწმენაზე, მკვდართა აღდგომაზე, მარადიულ ცხოვრებაზე და ბოლოს, კაცის ძის ხორცისა და სისხლის საიდუმლოზე.

საუბარი მიმდინარეობდა კაპერნაუმის სინაგოგაში. აქ მრავალი ხალხი იყო შეკრებილი, რომლებიც სხვადასხვა ადგილებიდან მოსულიყვნენ, სადაც კი მიწვდა ხმა პურებით ათასობით ადამიანის დანაყრების შესახებ. აქ იყვნენ ქრისტეს მოწაფეები, ავადმყოფები, განკურნებას მოწყურებულნი, მაგრამ იყვნენ მწიგნობრებიც და ფარისევლებიც. ყველა მათგანის წინაშე ქრისტე ღიად ასწავლიდა საკუთარ თავზე, როგორც ღმრთის ძეზე, რომელიც მოვიდა, რათა მისცეს თავისი ხორცი "სიცოცხლისათვის სოფლისა" (იოანე 6:51).

ხალხს არ ესმოდა ქრისტეს ქადაგებისა და მისგან "ზეციურ სასწაულებს" ითხოვდა, როგორც ითხოვდნენ ამას უფრო ადრე და მრავალჯერ მწიგნობრები, ფარისევლები და სადუკეველნი (მათ 16:1-3).

იუდეველები იმოწმებდნენ მოსეს, რომელიც მათ წინაპრებს "ზეციურ პურს" (იოანე 6:31), ანუ მანანას აძლევდა, მაგრამ ის, რაც მათ გუშინ მისცა ქრისტემ, როგორც ჩანს, მათ არ აკმაყოფილებდა. ეს არ იყო საკმარისი "მოწმობა", რადგან, მართალია, ქრისტემ პურები განამრავლა, მაგრამ ეს მაინც მიწიერი პური იყო და არა ზეციერი.

მაშინ ქრისტემ იუდეველებს განუმარტა სიცოცხლის პურის საიდუმლო. მან იუდეველთ უთხრა: "ჭეშმარიტად, ჭეშმარიტად გეტყვით თქვენ: მოსემ კი არ მოგცათ პური, არამედ მამაჩემი გაძლევთ ზეცით ჭეშმარიტ პურს. ვინაიდან პური ღმრთისა ის არის, რომელიც ზეცით ჩამოდის და სიცოცხლეს აძლევს ქვეყანას".

მაგრამ იუდეველებს არ ესმოდათ, თუ რომელ პურზე ლაპარაკობდა იესუ. როგორია ეს პური? თუ ის უფრო დიადია და ჭეშმარიტი, ვიდრე "ზეციური მანანა" იყო, მაშინ საჭიროა ქრისტემ ის ადამიანებს მისცეს არა დროებით, არამედ მუდმივად. და, გაკვირვებულებმა მას უთხრეს: "უფალო, მარადის მომეც ჩუენ პური ესე". ისინი, რა თქმა უნდა, ფიქრობდნენ, რომ ლაპარაკია მატერიალურ პურზე, რომელიც უზრუნველყოფს ადამიანის მიწიერ არსებობას. როგორც ჩანს, მათ ვერ წარმოდგინათ, რომ ახლა ისინი თვით ქრისტესგან მოისმენდნენ საკუთარი თავის შესახებ... ქრისტემ კი უთხრა: "მე ვარ პური სიცოცხლისა. თქვენმა მამებმა მანანა ჭამეს უდაბნოში და დაიხოცნენ. ესაა პური, რომელიც ჩამოდის ზეცით, რათა ვინც მას შეჭამს, არ მოკვდეს".

მაგრამ ვერც ეს ნათქვამი გაიგეს ქრისტეს მსმენელებმა. ხალხს არ ესმოდა, თუ რას ნიშნავდა, რომ თვით ქრისტე უწოდებდა საკუთარ თავს "პურს", და რომ "ის ჩამოვიდა ციდან"? და ერთმანეთში ამბობდნენ: "განა ეს არ არის იესუ, იოსების ძე, ვის დედმამასაც ჩვენ ვიცნობთ? როგორღა ამბობს, ზეცით ჩამოვედიო?"

ქრისტეს სიტყვები მათ მიაჩნდათ სისულელედ, რომელიც მსმენელებს თითქოსდა დასცინისო. მართლაც, ფიქრობდნენ ისინი, როგორც შეიძლება ეს კაცი "ჩამოსულიყო" ციდან? როგორ შეიძლება დაიჯერო ამ სიტყვების და მიჰყვე ამ მოძღვარს? სინაგოგაში დრტვინვა და უკმაყოფილო შეძახილები გაისმა. მაგრამ იესუ მათ მიუგო: "მიუგო იესომ და უთხრა მათ: ნუ დრტვინავთ ერთმანეთს შორის. ვერავინ მოვა ჩემთან, თუკი მამამ, ჩემმა მომავლინებელმა, არ მოიყვანა, და მე აღვადგენ მას უკანასკნელ დღეს" (იოანე 6:43-44).

აქ, ქრისტე წინაშე დადგა ახალი გაუგებარი კითხვები: მამის მიერ მოვლენილ მესიაზე, მიცვალებულთა აღდგომაზე, უკანასკნელ დღეზე, იესუ ქრისტესადმი რწმენაზე, რომელიც აღთქმული მესია იყო. ყველა ეს მათთვის ძნელი და იდუმალებით მოცული კითხვა, რა თქმა უნდა, არ იყო მისაწვდომი ხალხსი მთელი მასის ცნობიერებისთვის, მაგრამ მათთვის, "ჭეშმარიტი ისრაელელისთვის, როგორც ნათანაელი და მოწაფეები იყვნენ, რომლებმაც მიიღეს მოწმობა და იოანესეული ნათლობა, ეს კითხვები არახალი იყო. ისრაელის საუკეთესო შვილები ელოდნენ მესიას და ის იესუ ქრისტეში იცნეს იგი.

რჩეული ხალხის მთელი ისტორიული წარსული წარმოადგენდა წინასწარმეტყველებას მესიისა და მისი გამომსყიდველი მსხვერპლის შეასხებ. ხოლო უკანასკნელი ძველაღთქმისეული წინასწარმეტყველი, იოანე ნათლისმცემელი, პირდაპირ უთითებდა ხალხს იესუზე, და ამბობდა: "აჰა, ტარიგი ღმრთისა, რომელიც იტვირთავს ქვეყნის ცოდვებს". ხოლო წინასწარმეტყველები მოწმობდნენ მაცხოვარზე. მთელი ერი ხედავდა იესუ ქრისტეს სასწაულებს და ყველა განისწავლა ღმრთის მიერ. მაგრამ ისინი, ვინც არ მიიღო იოანესეული ნათლისღება, ვინც გაიქვავა თავისი გული, მათ, რა თქმა უნდა, ვერც ვერაფერი გაიგეს და არც შეეძლოთ.

მართლაც, "ყველა როდი განისწავლა ღმრთის მიერ, არამედ მხოლოდ მცირედმა მიიღო გულით და გონების ეს ღმრთისგან ბოძებული ჭეშმარიტება.

ქრისტე მათ ესაუბრებოდა სიცოცხლის პურზე და მარადიულ ცხონებაზე, ხოლო მსმენელები მატერიალისტურ თვალსაზრისზე იდგნენ. ამიტომაც ქრისტეს შემდეგი სიტყვების მოსმენისას ძლიერ შეძრწუნდნენ: "მე ვარ პური ცოცხალი, რომელიც ჩამოველ ზეცით; ვინც ამ პურს შეჭამს, უკუნისამდე იცოცხლებს. პური, რომელსაც მე მოგცემთ, ჩემი ხორცია, რასაც გავცემ ქვეყნის სიცოცხლისათვის" (იოანე 6:51).

იუდეველთა გაკვირვება ურთიერთ დავაში გადაიზარდა. ერთნი ცდილობდნენ ჩაწვდომოდნენ ქრისტეს სიტყვებს, ეპოვათ მის ნათქვამის შინაარსი, სხვები კი უარყოფდნენ მას და ამბობდნენ: "როგორ შეუძლია საჭმელად მოგვცეს თავისი ხორცი?" განა შესაძლებელია ადამიანები ჭამდნენ ადამიანის ხორცს და ამგვარი საკვებით საზრდოობდნენ? იუდეველებს ქრისტეს სიტყვები ბუკვალურად და მატერიალურად ესმოდად, ამგვარ გაგებას კი ისინი სრულიად საწინააღმდეგო და უაზრო დასკვნებამდე მიჰყავდა. ქრისტე ლაპარაკობდა სულზე, ისინი კი მატერიაზე ფიქრობდნენ; ქრისტე ასწავლიდა მარადიულ სიცოცხლეზე, ისინი კი დროებით წუთისოფელს იყვნენ მიჯაჭვულნი; ქრისტე ასწავლიდა ზეციერზე, ისინი კი მიწიერს ითხოვდნენ.

რადგან იცოდა თავისი მსმენელების აზრები და ის მშფოთვარება, რომელიც დაეუფლა მათ გულებს, ქრისტემ მათ და მთელ კაცობრიობას მიაწოდა ჭეშმარიტი სწავლება წმიდა ევქარისტიაზე. მან თქვა: "უთხრა მათ იესომ: ჭეშმარიტად, ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: თუკი არ შეჭამთ კაცის ძის ხორცს და არ შესვამთ მის სისხლს, არ გექნებათ სიცოცხლე თქვენში. ხოლო, ვინც ჭამს ჩემს ხორცს და სვამს ჩემს სისხლს, ექნება საუკუნო სიცოცხლე, და აღვადგენ მას უკანასკნელ დღეს. რადგანაც ჩემი ხორცი არის ჭეშმარიტი საჭმელი და ჩემი სისხლი არის ჭეშმარიტი სასმელი. ვინც ჭამს ჩემს ხორცს და სვამს ჩემს სისხლს, ის ჩემშია, ხოლო მე - მასში" (იოანე. 6:53-56).

ქრისტეს ეს დიადი, მაგრამ უცნაური და საშინელი სიტყვები ერთგვარი მომასწავებელი იყო მესია-ქრისტეს მიწიერი მსახურების დასრულებისა, და საიდუმლო სერობის მოახლოვებისა. მაგრამ, კაპერნაუმის სინაგოგაში შეკრებილთაგან ვერავინ გაიგო ქრისტეს სიტყვების საიდუმლო აზრი.

ის ლაპარაკობდა "ზენაარსთაგან", ისინი კი "ქვენაარსნი" იყვნენ. ის ასწავლიდა ზეციერსა და მარადიულზე, ისინი კი წუთისოფლის ამაო ინტერესებში შთაფლულნი იყვნენ. "როგორც მე მომავლინა ცოცხალმა მამამ და ვცოცხლობ მამით, ასევე ჩემი მჭამელიც იცოცხლებს ჩემით. ეს არის პური, რომელიც ჩამოვიდა ზეცით. ისე კი არა, როგორც თქვენმა მამებმა ჭამეს მანანა და დაიხოცნენ. ამ პურის მჭამელი საუკუნოდ იცოცხლებს" (იოანე. 6:58).

ამით იესუ ქრისტემ დაასრულა თავისი ქადაგება სიცოცხლის პურზე, რომლის მოსმენის შემდეგ არა მარტო მწიგნობრები, ფარისევლები და სადუკევლები, არამედ მის მოწაფეთაგან ზოგიერთნიც, ქრისტეს სიტყვების გაგონებისას ამბოდნენ: "მკაცრია ეს სიტყვა; ვის შეუძლია მისი მოსმენა?"

სინაგოგაში მყოფ მსმენელთა შორის დრტვინვა არა თუ არ შეწყდა, არამედ უფრო გავრცელდა და მაცხოვრის უახლოეს მიმდევართა გულებსაც კი მოედო. როდესაც ეს დაინახა, ქრისტემ უთხრა თავის მოწაფეებს: "ნუთუ ეს გაცდნებთ თქვენ? მაგრამ თუ იხილავთ კაცის ძეს, იქ აღმავალს, სადაც პირველად იყო? სული ცხოველმყოფელია, ხორცი კი ყოვლად ურგები; სიტყვები, მე რომ გითხარით, სული არის და სიცოცხლე".

ქრისტეს უახლოეს მოწაფეებს თითქოსდა შეეძლოთ გაგება იმისა, რომ ჭეშმარიტება, რეალობა და შემოქმედებითი საწყისი ეკუთვნის სულს, და არა ხორცს; რომ მათ წინაშე იდგა არა მარტო იესებისა და მარიამის ძე, არამედ განკაცებული ღმერთი, ძე კაცისა, ჩამოსული ზეცითგან, რომელიც ანიჭებდა სიცოცხლეს მთელ ქვეყნიერებას. მაგრამ მათ ეს ვერ გაიგეს: მათი გული და გონება ჯერაც მიწიერსა და მატერიალურს იყო მიჯაჭვული, მაშინ როდესაც მესია მოუწოდებდა მათ მარადიული სულის სიცოცხლისკენ.

"სიტყვები, მე რომ გითხარით, - ბრძანა ქრისტემ, - სული არის და სიცოცხლე". და დაამატა: "ვერავინ მოვა ჩემთან, თუკი არ მიეცემა მამის მიერ".

ეს ნიშნავს, რომ ჭეშმარიტება ადამიანებს ეხსნება თვით ღმრთის ნებით, და არა ადამიანის ხორციელი გონებით. "ხოლო ჩემი მომავლინებლის ნება ისაა, რომ, რაც მომცა, არაფერი დავღუპო, არამედ ყველაფერი აღვადგინო უკანასკნელ დღეს" (იოანე 6:39).

ამით ქრისტემ დაასრულა თავისი ქადაგება კაპერნაუმის სინაგოგაში. მისი სიტყვების საიდუმლო საიდუმლოდვე დარჩა ყველასთვის. "და ამის შემდეგ, - ამბობს მახარობელი იოანე, - ბევრი მოწაფე ჩამოშორდა და აღარ მისდევდა მას. მაშინ იესომ უთხრა თორმეტს: თქვენც ხომ არ გინდათ წასვლა? (იოანე 6:66, 67).

ამ შეკითხვაში იგრძნობოდა სევდა. მაგრამ თორმეტ მოწაფეთაგან სიმონ-პეტრემ მიუგო: "უფალო, ვისთან მივიდეთ? საუკუნო სიცოცხლის სიტყვები შენა გაქვს. ჩვენ ვიწამეთ და შევიცანით, რომ შენა ხარ ქრისტე, ძე ცოცხალი ღმრთისა". აქ, მოციქულ პეტრეს აღმსარებლობაში გაიხსნა ის ჭეშმარიტება, რომ რწმენა ბადებს ცოდნას "ღმერთის საქმისა", რომ "იწამონ მის მიერ მოვლინებული" (იოანე 6:29).

ეს არის მარადიული სიმართლის სიტყვები, რომელიც პირველად კაცობრიობას ქრისტეს ბაგეთაგან ესმა. და თუკი იმ დროს ადამიანებმა ის ვერ გაიგეს ან არ მიიღეს ქრისტეს სწავლება სიცოცხლის პურზე, შემდეგ, საიდუმლოს სერობაზე, ამ სწავლების საიდუმლო გაეხსნა ქრისტეს ყველა მოწაფეს ვიდრე ჩვენს დრომდე, მომავალში და სამარადისოდ. ეს არის წმიდა ევქარისტიის სადიუმლო, რომელიც არის "სული და სიცოცხლე".

პურების გამრავლებისა და ადამიანთა დაპურების მეორე სასწაული

(მთ. 15:32-39: მკ. 8:1-10)

მახარობლები მათე და მარკოზი აღგვიწერენ იესუ ქრისტეს მიერ შვიდი პურითა და თევზების მცირე რაოდენობით - ოთხი ათსი ადამიანის დაპურებას. თავისი აზრითა და გარემოებით, ეს სასწაული იმდენად წააგავს წინა სასწაულს, რომ სახარების ზოგიერთი კომენტატორი ამ ორ მოვლენას ერთსა და იმავე ამბად მიიჩნევს, ოღონდ სხვადასხვაგვარი რედაქტირებით. მაგრამ, რა თქმა უნდა, ეს არასწორია. ჯერ-ერთი, მათე მახარობელი ორივე მოვლენას ერთი მეორის მიყოლებით აღწერს (თთ. 14 და 15), - რაც არ იქნებოდა საჭირო, ლაპარაკი რომ ყოფილიყო იგივე სასწაულზე; მეორეც (და ეს უმთავრესია), - თვით იესუ, როდესაც ის ნავში მყოფი ესაუბრებოდა მოწაფეებს და "ფარისეველთა და სადუკეველთა საფუარზე" მჯელობდა, ადამიანთა დაპურების ორ სასწაულს ახსენებს: "ნუთუ არ გესმით, ან არ გახსოვთ ხუთი პურით ხუთი ათასი კაცის პურობა, და რამდენი კალათი დაავსეთ კიდევ? არც შვიდი პურით ოთხი ათასი კაცის პურობა, და რამდენი კალათი დაავსეთ კიდევ?" (მთ. 16:9-10; მკ. 8:17-21).

მათე მახარობელი მოგვითხრობს, რომ მეორე პურობა მოხდა იმის შემდეგ, რაც იესუ ტიროსისა და სიდონის ქვეყნებიდან გალილეაში დაბრუნდა: წამოვიდა იქიდან იესო, მივიდა გალილეის ზღვის პირას, მთაზე ავიდა და იქ დაჯდა. და მივიდა მასთან დიდძალი ხალხი, თან მოიყოლეს კოჭლნი, ბრმანი, ყრუნი, საპყარნი და სხვანიც მრავალნი, ფერხთით დაუსხეს იესოს და მანაც განკურნა ისინი" (მთ. 15:29-30).

სნეულთა მასობრივი განკურნება მთაზე რამოდენიმე დღე გრძელდებოდა: ხალხი ღამის გასათევად რჩებოდა უდაბნოში და იქიდან წასვლა არ სურდა, რადგან ისმენდნენ ქრისტეს ქადაგებას და მის მიერ აღსრულებულ სასწაულებს ჭვრეტდნენ. "იმ დღეებში, როცა კვლავ დიდძალმა ხალხმა მოიყარა თავი და საჭმელი არა ჰქონდათ, იესომ უხმო თავის მოწაფეებს და უთხრა: მეცოდება ეს ხალხი, რადგან აგერ უკვე სამი დღეა ჩემთან არიან, და არაფერი აქვთ საჭმელი. მშივრები რომ გავუშვა შინ, გზაში დაუძლურდებიან, ვინაიდან ზოგი მათგანი შორიდანაა მოსული. მიუგეს მისმა მოწაფეებმა და უთხრეს: ვის შეუძლია აქ, ამ უდაბნოში, ამდენი ხალხის დაპურება? და ჰკითხა მათ: რამდენი პური გაქვთ? ხოლო მათ მიუგეს: შვიდი. მაშინ მიწაზე დასხდომა უბრძანა ხალხს. აიღო შვიდი პური, აკურთხა, დატეხა და ჩამოსარიგებლად მისცა თავის მოწაფეებს; და მათაც ჩამოურიგეს ხალხს. ცოტაოდენი თევზიც ჰქონდათ; ისიც აკურთხა და ბრძანა ჩამოერიგებინათ მათთვის. ჭამეს და გაძღნენ; და გაავსეს ნარჩენებით შვიდი კალათი. ხოლო იყო მჭამელი ოთხი ათასამდე კაცი; და გაისტუმრა ისინი" (მკ. 8:1-9).

როგორია ამ სასწაულის აზრი და მნიშვნელობა? ამ კითხვას პირდაპირ პასუხობს თვით სახარება: ქრისტეს შეებრალა ხალხი, რომელიც სამი დღე შიმშილობდა უდაბნოში და უკან, სახლში რომ გაეშვა "გზაში დაუძლურდებოდნენ". აქ ვლინდება ღმრთის მზრუნველობა ადამიანებზე, მათ საჭიროებებზე, რომლებიც მასთან სულიერი პურის გამო მოვიდნენ და მიიღეს როგორც სულიერი, ასევე ხორციელი დაპურება - სნეულებათაგან გაკურნება და პურით დანაყრებაც. ცხოვრებისეული მაგალითით დასტურდება ქრისტეს სწავლება, რომელიც მან მთაზე იქადაგა: "მაშ, ეძებეთ უპირველესად უფლის სასუფეველი და სიმართლე მისი, და ყოველივე ეს მოგეცემათ თქვენ" (მთე. 6:33).

მაგრამ, უნდა ითქვას, რომ ღმერთ-კაცის თანაგრძნობა ადამიანის დაცემული ბუნების უძლურებებისადმი, საერთოდ, ქრისტეს ყველა სასწაულში ვლინდება. ათასობით ადამიანის დაპურების თავისებურებაში კი უნდა დავინახოთ ამ მოვლენის ლიტურგიკული აზრი: როგორც ხუთი პურით, ასევე შვიდით, ქრიტემ ღვთაებრივი ევქარისტიის საიდუმლოზე მიანიშნა. "აიღო შვიდი პური და თევზი, მადლი შესწირა, დატეხა და მისცა თავის მოწაფეებს, ხოლო მოწაფეებმა - ხალხს".

შვიდი პურით ხალხის დანაყრება უფალს ხელმეორედ ენება იმისთვის, რათა წინასწარმეტყველურად მოესწავებინა და დაემკვიდრებინა საღმრთო ლიტურგიის უდიდესი საიდუმლო.

იმის შემდეგ, რაც ქრისტემ ერი დააპურა და სახლებში გაუშვა, იესუ ქრისტე მთებში არ განმარტოვდა, როგორც ეს ხუთი პურით ერის დაპურების შემდეგ მოხდა, არამედ "თავისი მოწაფეებითურთ მაშინვე ჩაჯდა ნავში და მივიდა დალმანუთის მხარეს" (მთ. 15:39). მათე მახარობელთან ამმხარეს "მაგდალას" მხარე ეწოდება. "დალმანუთი" - ეს არის პატარა ადგილი ქალაქ მაგდალას ახლოს, რომელიც გალილეის ზღვის დასავლეთ სანაპიროზე მდებარეობს. ამიტომაც მაგდალის საზღვარს "დალმანუთის" მხარეც ეწოდებოდა.

თევზის პირში მდებარე სტატირის სასწაული

(მთ. 17:24-27)

ეს სასწაული აღწერილია მხოლოდ მათე მახარობელთან. როდესაც ქრისტე, სხვადასხვა ქალაქებსა და სოფლებში მოგზაურობიდან "თავის ქალაქში", ანუ კაპერნაუმში დაბრუნდა, სადაც ამ დროს, როგორც ჩანს, კრეფდნენ ტაძრის გადასახადს, "მივიდნენ პეტრესთან დიდრაქმის ამკრებნი და უთხრეს: თქვენი მოძღვარი არ გადაიხდის დიდრაქმას?"

დიდრაქმას უწოდებდნენ ვერცხლის მონეტას, რომელიც უტოლდებოდა ებრაულ ნახევარ შეკელს და წარმოადგენდა ტაძრისთვის გაღებულ ყოველწლიურ შესაწირს, რომელსაც ახდევინებდნენ ყველა ებრაელს, მდიდარს თუ ღარიბს, სადაც გინდ ყოფილიყო, ქვეყნიერების ნებისმიერ კუთხეში. ამ გადასახადისგან თავისუფალნი იყვნენ მხოლოდ მღვდლები და ლევიტელნი.

ეს ერთჯერადი გადასახადი დააწესა ჯერ კიდევ მოსემ (გამ. 30:11-16), მაგრამ სოლომონის მიერ ტაძრის აშენების შემდეგ ის ყოველწლიური გახდა.

სახელმწიფო თვალსაზრისით, ეს გადასახადი არ იყო სავალდებულო, ყველას შეეძლო ის არ გადაეხადა, ვისაც კი არ სურდა, მაგრამ უარი დაადასტურებდა იმას, რომ ღალის არგადამხდელი გამოეყოფოდა "ღმრთის ერს" და აღარ მიიჩნეოდა ჭეშმარიტ ებრაელად.

ქრისტე, როგორც აღთქმული მესია, რომელიც იყო "მღვდელი მელქისედეკის წესით", რა თქმა უნდა, არ ექვემდებარებოდა ტაძრის გადასახადს, მაგრამ ამას ვერ გაიგებდნენ ვერც ტაძრის ღალის ამკრეფნი და ვერც გარშემომყოფი ადამიანები. ამიტომაც, ქრისტემ, ხალხი საცთურში რომ არ ჩავარდნილიყო, პეტრეს, რომელიც უკვე შეჰპირდა ღალის ამკრეფთ გადასახადის გადახდას, უთხრა: "როგორ გგონია, სიმონ? ვისგან კრებენ მიწიერი მეფენი ხარკს და ბეგარას: თავიანთ შვილთაგან თუ უცხოთაგან? პეტრემ მიუგო: უცხოთაგან. ხოლო იესომ უთხრა მას: ასე რომ, შვილები თავისუფალნი არიან. მაგრამ რათა არ ვაცდუნოთ ისინი, წადი ზღვის პირას, ჩააგდე ანკესი, აიღე პირველივე თევზი, რომელსაც დაიჭერ, გაუღე პირი, და შიგ ჰპოვებ სტატირს (ოთხი დრაქმა): მიიტანე და მიეცი მათ ჩემი და შენი სახელით".

შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ქრისტეს პირადი ფული რომ ჰქონოდა, ის უბრალოდ მისცემდა გადასახადს ღალის ამკრეფთ, "რომ არ ეცთუნებინა ისინი", მაგრამ ქრისტეს ფული არ ჰქონდა და ამიტომაც მან აღასრულა სასწაული, თანაც პეტრეს მისცა სწავლება საკუთარ თავზე (ანუ ქრისტეზე -"აპოკ." რედ.), როგორც მღვდელმთავარზე, და თვით პეტრეზეც, როგორც "მღვდელზე ქრისტეში", რომელიც არ ექვემდებარებიან ტაძრის ძველაღთქმისეულ გადასახადს. ახალაღთქმისეული "შვილები", რომლებიც თვითონვე არიან "მღვდლები და მეფეები", როგორც ქრისტემ თქვა -"თავისუფალნი" არიან.

მაგრამ როგორ აღესრულა თვით სასწაული?

ამასთან დაკავშირებით ეპ. მიქაელი თავის "სახარების განმარტებაში" (I, стр. 337), ამბობს: "ქრისტემ თუ იცოდა, რომ თევზის პირში, რომელიც პირველი შეხვდება პეტრეს, არის მის მიერ გადაყლაპული სტატირი, ის ყოვლისმცოდნეა: ხოლო თუ მან (ქრისტემ) შექმნა სტატირი თევზის პირში, მაშინ - ყოვლისშემძლე".

ლაზარეს აღდგინება

(იოანე 11:1-45)

კარვობისა და მისი მომდევნო განახლების დღესასწაულობის შემდეგ (იოანე 10:22), როდესაც იუდეველები ორჯერ ცდილობდნენ ქრისტეს ჩაქოლვას იმისთვის, რომ მან, როგორც ისინი ამბობდნენ, "კაცი იყო და ღმერთად მოჰქონდა თავი", - იესუ გამოვიდა იერუსალიმიდან "და კვლავ გავიდა იორდანეს გაღმა, იმ ადგილას, სადაც უწინ ნათელს სცემდა იოანე, და დარჩა იქ" (იოანე 10:40)

იქ მოდიოდა მრავალ იუდეველი, მაგრამ ესენი უკვე იყვნენ ის ადამიანები, ვინც მისი ირწმუნა. ამის შემდეგ, ქრისტე კიდევ გარკვეული ხანი აგრძელებდა გალილეაში ცხოვრებას და სწავლებას, სანამ მისი ამქვეყნიდან გასვლის დრო არ მოახლოვდა. მაშინ, როდესაც სოფლიდან სოფელში გადადიოდა და ის იყო კვლავ მიუახლოვდა იუდეის საზღვრებს, ბეთანიიდან მოვიდნენ წარმოგზავნილები, რომელთაც დების - მარიამისა და მართასგან საგანგაშო ცნობა მოჰქონდათ; ისინი იუწყებოდნენ, რომ მათი ძმა ლაზარე სასიკვდილოდ დასნეულდა. "უფალო, - უთხრეს მათ, - აჰა, ვინც გიყვარს, ავად არის". წამოგზავნილემა, რადგან იცოდნენ, თუ როგორ უყვარდა იესუს ბეთანიელი ოჯახი, არც კი ეჭვობდნენ, რომ ის, რა თქმა უნდა, იმწამსვე გაეშურებოდა ლაზარეს დასახმარებლად. მაგრამ ქრისტემ მიუგო: "ეს სნეულება სასიკვდილო კი არ არის, არამედ რათა იდიდოს ღმერთის ძე მის მიერ", და იმ ადგილას სადაც იყო კიდევ ორი დღე დარჩა.

ამის შემდეგ თავის მოწაფეებს უთხრა: "ავდგეთ და კვლავ წავიდეთ იუდეაში". მაგრამ მოწაფეები შეეწინააღმდეგნენ, რადგან იცოდნენ, თუ რა საშიშროება ემუქრებოდა ქრისტეს თუ იერუსალიმში დაბრუნდებოდა. "რაბი, - მიუგეს მათ, - იუდეველები ახლახანს ჩაქოლვას გიპირებდნენ და კვლავ იქ მიდიხარ?" მაშინ უფალმა მინიშნებით გააფრთხილა მოწაფეები მისი მიწიერი მსახურების "მეთორმეტე ჟამზე", ანუ იმის შესახებ, რომ ახლა ის უკვე იქმს უკანასკნელ სასწაულებს და, რომ ლაზარე ვერ გამოჯანმრთელდა, არამედ სასიკვდილო ძილით დაიძინა, ანუ გარდაიცვალა, ხოლო ქრისტე ხარობს თავის მოწაფეთა გამო, რომ არ ესწრებოდნენ ლაზარეს დასნებოვნებას და გარდაცვალებას. "მიხარია თქვენს გამო, - ბრძანა უფალმა, - რომ იქ არ ვიყავი, რათა ირწმუნოთ; მაგრამ მივიდეთ მასთან".

მაშინ მოციქულმა თომამ, რომელიც დარწმუნებული იყო, რომ იუდეაში დაბრუნება სასიკვდილო საფრთხე იქნებოდა არა მარტო იესუსთვის, არამედ ყველა მათგანისთვის, თავის სულიერ ძმებს უთხრა: "ჩვენც მივიდეთ, რათა მასთან ერთად მოვკვდეთ". და ყველანი ბეთანიისკენ გაშურნენ.

ბეთანიას რომ მიუახლოვდნენ, ჯერ კიდევ სოფელში არ იყვნენ შესულნი, რომ გაიგეს ლაზარეს გარდაცვალება და, რომ უკვე ოთხი დღეა რაც უახლოეს აკლდამაში დაუკრძალავთ. შემდეგ იოანე მახარობელი მოგვითხრობს თვით ლაზარეს მკვდრეთით აღდგომის სასწაულზე. ის ამბობს: "როდესაც მივიდა იესო, ნახა, რომ ის უკვე ოთხი დღეა საფლავში იწვა. ხოლო ბეთანია იერუსალიმის ახლოს იყო, თხუთმეტიოდე უტევანის მანძილზე (ანუ ორი საათის სავალზე იერუსალიმიდან - ავტ. შენიშვნა). ბევრი იუდეველი მისულიყო მართასა და მარიამთან, რათა ენუგეშებინათ ძმაზე მგლოვიარენი". როგორც ჩანს, სწორედ ამ იუდეველებმა აუწყეს მართას ქრისტეს მოსვლის შესახებ და, რომ ის უკვე სოფლის ახლოს იმყოფებოდა. "მართამ რომ გაიგო, იესო მოდისო, გამოეგება; მარიამი კი სახლში იჯდა".

"და უთხრა მართამ იესოს: უფალო, აქ რომ ყოფილიყავი, არ მოკვდებოდა ჩემი ძმა. მაგრამ ახლაც ვიცი: რასაც სთხოვ ღმერთს, მოგცემს შენ ღმერთი". გამაოგნებელია მართას ეს სიტყვები. ნუთუ მან უკვე წინდაწინ იგრძნო, რომ ქრისტე მკვდრეთით აღადგენდა მის ძმას? და ქრისტეც თითქოსდა მის წინათგრძნობას პასუხობსო, ეუბნება: "აღდგება შენი ძმა. მართამ მიუგო: ვიცი, რომ აღდგება უკანასკნელ დღეს აღდგომისას. უთხრა მას იესომ: მე ვარ აღდგომა და სიცოცხლე. ვისაც მე ვწამვარ, კიდეც რომ მოკვდეს, იცოცხლებს. ვინც ჩემში ცოცხლობს და სწამს ჩემი, არ მოკვდება უკუნისამდე". მიუბრუნდა მართას და ჰკითხა: "გწამს თუ არა ეს?"

ეს სიტყვები რომ მოისმინა, მართამ, რომელმაც, როგორც ზოგიერთი ფიქრობს, მატერიალური შინაური ზრუნვა რომ ამჯობინა ღმრთის სიტყვების სულიერ ჭვრეტას, უეცრად, მოციქულ პავლესავით, აღიარებს ქრისტეს როგორც "ძეს ღმრთისას, მომავალსა სოფლად", და პასუხობს: "დიახ, უფალო, მწამს, რომ შენა ხარ ქრისტე, ძე ცოცხალი ღმრთისა, რომელიც მოდის ამ ქვეყნად" (იოანე 11:27).

მოძღვართან შეხვედრითა და მისი ღვთაებრიობის აღიარებით აღელვებული მართა სწრაფადვე ბრუნდება სახლში, საიდუმლოდ მოუხმობს თავის დას და ეუბნება: "მოძღვარი მოდის და გიხმობსო". რის შემდეგაც ორივე და სწრაფად გაეშურებიან ქრისტესკენ.

"როცა მის სახლში სანუგეშებლად მოსულმა იუდეველებმა დაინახეს, რომ მარიამი საჩქაროდ ადგა და გარეთ გავიდა, თვითონაც უკან მიჰყვნენ, ვინაიდან ეგონათ, საფლავზე მიდის ძმის სატირლადო". ქრისტე კი ჯერაც რჩებოდა იმ ადგილზე, სადაც მას მართა შეხვდა. როდესაც მიუახლოვდა იმ ადგილს და იესუ დაინახა, მარიამი ფეხქვეშ ჩაუვარდა მას და უთხრა: "უფალო, აქ რომ ყოფილიყავი, არ მოკვდებოდა ჩემი ძმა".

"როცა იესომ დაინახა, როგორ ტიროდა იგი, და ტიროდნენ მასთან ერთად მოსული იუდეველებიც, შეიძრა სულით და შემკრთალმა თქვა: სად დაკრძალეთ? უთხრეს: უფალო, მოდი და ნახე". ირგვლივ ყველა ტიროდა, იყო გლოვა და სიკვდილის უკუნი. ეს ყოველივე რომ დაინახა, უფალიც ატირდა. როგორც მახარობელი ამბობს: "მაშინ აცრემლდა იესუ". კაცი-ქრისტე თავის მეგობარ ლაზარეს, მის ორ დაობლებულ დას და ამავე დროს, მთელ კაცობრიობას დასტიროდა, მოწყლულს სნეულებებით, ტანჯვითა და სიკვდილით.

ყოველივე ამის შემხედვარე იუდეველები ამბობდნენ: "უყურე, როგორ ჰყვარებია იგი. ზოგმა მათგანმა კი თქვა: ნუთუ არ შეეძლო ბრმის თვალის ამხელს რამე ეღონა, რომ ესეც არ მომკვდარიყო? ხოლო იესო, კვლავ სულით შეძრული, საფლავთან მივიდა".

საფლავი იყო მღვიმე, "რომლისთვისაც ლოდი მიედოთ" და იქ, ამ ლოდის მიღმა, მღვიმის სიღრმეში მკვდარი ლაზარეს გვამი განისვენებდა. უკვე მეოთხე დღე იყო, რაც ლაზარე საფლავში იწვა და იხრწნებოდა. იესუ სამარხს მიუახლოვდა. მის გვერდით იდგნენ გარდაცვლილის დები, მათთან ერთად კი ცნობისმოყვარე იუდეველნიც. აქვე იყვნენ ქრისტეს მოწაფენიც. სავარაუდოდ, ყველა ფიქრობდა, რომ იესუ აქ მართასთან და მარიამთან ერთად მოვიდა, რათა საფლავთან დაეტირა საყვარელი მეგობარი, მაგრამ ქრისტემ თქვა: "მოაშორეთ ლოდი". როგორ? - გაიკვირვა მართამ, - რისთვის? "უფალო! - შესძახა მან დამწუხრებულმა, - უკვე ყარს, ვინაიდან ოთხი დღის წინ დავასაფლავეთ". იესუ კი მიუბრუნდა მართას და ჰკითხა: "აკი გითხარი, თუ იწამებ, ღმრთის დიდებას იხილავ-მეთქი?" მაშინ მიუახლოვდნენ ადამიანები სამარხს და გადააგორეს ქვა, რომელიც მიდებული იყო მღვიმეს, სადაც მიცვალებული იწვა. როგორც ჩანს, დიდი სიჩუმე ჩამოვარდა. შეიძლება წარმოვიდგინოთ, თუ როგორი მღელვარებით სავსე იქნებოდა იქ მყოფთა მზერა, სადაც ცივი საფლავის ბინდი შეკრულიყო.

"იესუმ ზეცად აღაპყრო თვალი და თქვა: მამაო, გმადლობ, რომ მისმინე. მე კი ვიცოდი, რომ ყოველთვის მისმენ, მაგრამ ეს ირგვლივ მდგომი ხალხის გასაგონად ვთქვი, რათა ირწმუნონ, რომ შენ მომავლინე.

და ეს რომ თქვა, ხმამაღლა დაიძახა: "ლაზარე, გამოდი გარეთ!" და იმავე წუთში, შეიძრა საფლავის ბინდი და ყველამ დაინახა, როგორ გამოვიდა მღვიმიდან მიცვალებული, "სახვევით ხელ-ფეხ შეკრული და სახეშესუდრული". მაშინ უთხრა იესუმ იქ შეკრებილთ: "გახსენით და გაუშვით, წავიდეს".

ასე წარსდგა მკვდრეთით აღმდგარი ლაზარე ყველას წინაშე.

სასწაულმა იქ მყოფ ხალხზე გამაოგნებელი შთაბეჭდილება მოახდინა და "მაშინ მარიამთან მისულმა ბევრმა იუდეველმა, - როგორც მახარობელი მოწმობს, - რომლებმაც იხილეს, რაც მოახდინა იესუმ, ირწმუნა იგი. ზოგიერთი მათგანი კი წავიდა და უთხრა ფარისევლებს, რაც მოახდინა".

ფარისევლები სერიოზულად შეაშფოთა ცნობამ ლაზარეს აღდგინების შესახებ, მათ სასწრაფოდ მოიწვიეს სინედრიონის სხდომა და თქვეს: "რა ვქნათ? ეს კაცი მრავალ სასწაულს ახდენს, თუ თავის ნებაზე მივუშვით, ყველა ირწმუნებს: მოვლენ რომაელები და წაგვართმევენ ჩვენს ადგილ-მამულსაც და ხალხსაც ... იმ დღიდან გადაწყვიტეს მოეკლათ იგი" (იოანე 11:47-48, 53). "ხოლო მღვდეღმთავრებმა განიზრახეს ლაზარეს მოკვლაც, ვინაიდან მის გამო მრავალი იუდეველი მოდიოდა და აღიარებდა იესუს" (იოანე 12:10).

ორმაგი მკვლელობის აღსრულებით ფარისევლები იმედოვნებდნენ, რომ სამუდამოდ შეწყვეტდნენ იესუ ქრისტეს მოღვაწეობას და საბოლოოდ მოახდენდნენ ერში მისი გავლენის პარალიზებას. ასე პასუხობდა იუდეველ მღვდელმთავართა უძლური და უაზრო ბოღმა უდიადეს სასწაულს, რომელიც დედამიწაზე განკაცებულმა ღმრთის ძემ ცოდვისა და სიკვდილისგან კაცობრიობის დასახსნელად აღასრულა.

ლაზარეს მკვდრეთით აღდგინების სასწაულის გახსენებას, მართლმადიდებლური ეკლესია დიდი მარხვის მეექვსე კვირის შაბათს უძღვნის. ამ დღეს, ლიტურგიაზე იკითხება იოანეს სახარების მეთერთმეთე თავი, ხოლო საგალობლები, ისევე როგორც მწუხრისა და ცისკრის საკითხავები ბუკვალურად სავსეა სახარებისეული თხრობის გადმოცემითა და განმარტებით. ამასთან დღესასწაულის ტროპარი ასახავს როგორც თვით სასწაულის, ასევე მისი თანმხლები ვითარებების დოგმატურ აზრსა და მნიშვნელობას. ტროპარში ნათქვამია: "ყოველსა აღდგომასა პირველ ვნებისა შენისასა მოასწავებდი, ამისთჳსცა მეგობარი შენი ლაზარე მკუდრეთით აღადგინე, ქრისტე ღმერთო, რომლისათჳს ჩუენცა, ვითარცა შვილნი ებრაელთანი, შევწირავთ შენდა ძლევისა გალობასა, რომელმან დასთრგუნე სიკუდილი: ოსანნა მაღალთა შინა, კურთხეულ არს მომავალი სახელითა უფლისათა"

ეს ნიშნავს, რომ ქრისტემ, თავისი ვნების უწინარეს მკვდრეთით აღადგინა ლაზარე, რათა განემტკიცებინა ადამიანთა რწმენა საყოველთაო აღდგომისადმი და ჩვენ (მორწმუნე ქრისტიანთ), სახარებისეულ ჩვილთა და ყრმათა მსგავსად, რომლებიც იერუსალიმში უფლის შესვლის დროს მას პალმის რტოებით ხვდებოდნენ, რომელიც იყო სიკვდილზე გამარჯვების სიმბოლო, შევძლოთ ქება აღვუვლინოთ სიკვდილის დამრთგუნველ ქრისტეს და ვთქვათ: "ოსანა მაღალთ შინა, კურთხეულ არს მომავალი სახელითა უფლისათა!"

აქ, როგორც ჩანს, ლაზარეს აღდგინების სასწაული, დოგმატური აზრით, დაკავშირებულია იერუსალიმში უფლის შესვლასთან და ერთმანეთთან ათანხმებს ამ ორ მოვლენას: "მასთან მყოფი ხალხი მოწმობდა, - ამბობს იოანე მახარობელი, - რომ საფლავიდან გამოიხმო ლაზარე და მკვდრეთით აღადგინა იგი. ამიტომაც გამოეგება ხალხი, ვინაიდან გაეგო, რომ მან მოახდინა ეს სასწაული" (იოანე 12:17-18).

გარდა ამისა, დღესასწაულის სტიქარონებსა და საგალობლებში აისახა ეკლესიური გაგება ბეთანიაში ქრისტეს, როგორც ღმრთისა და ქრისტეს როგორც ადამიანის მოქმედებისა. როგორც კაცი, - იესუ ტირის თავისი მეგობრის საფლავთან, ის იზიარებს გარდაცვლილი დების ურვას; როგორც კაცი ის თანაგრძნობით კითხულობს: "სად დადეთ იგი?" როგორც კაცი ლოცულობს ის მთელ ერის წინაშე ზეციერი მამის მიმართ, "რათა იქ შეკრებილებს ერწმუნათ, რომ მამამ მოავლინა".

მაგრამ როგორც ღმერთი, როგორც სამყაროს შემოქმედი, ის თავისი სიტყვით კვლავ ცოცხალ სხეულად აღადგენს უკვე გახრწნილ გვამს გარდაცვლილი ადამიანისა; როგორც ღმერთი ის უბრძანებს ჯოჯოხეთს გაათავისუფლოს ლაზარეს სული; როგორც ღმერთი ლაზარეს სულს აბრუნებს მისავ მკვდრეთით აღმდგარ სხეულში; და ბოლოს, როგორც ღმერთი უბრძანებს ლაზარეს გამოვიდეს საფლავიდან, რათა გააგრძელოს თავისი სიცოცხლე დედამიწაზე. ამ მოქმედებებში, იესუ ქრისტე ავლენს თავის ძალაუფლებას სიცოცხლეზე, სიკვდილსა და ჯოჯოხეთზე.

დღესასწაულის საღვთისმსახურებო ტექსტები ნათლად გვიხსნიან ქრისტიანული სიყვარულის მნიშვნელობას, - რომელიც იმჟამად სუფევდა ბეთანიელი ოჯახის წევრთა შორის. ქრისტეს ძლიერ უყვარდა მარიამი, მართა და თავისი მეგობარი ლაზარე; ლაზარეს დებს ძლიერ უყვარდათ ქრისტე, ერთმანეთი და თავიანთი ძმა; და ყველაფერი, რაც კი მოხდა ბეთანიაში ლაზარეს დასნებოვნებისა და სიკვდილის დროს, ასევე მისი მკვდრეთით აღდგომისას, - არსებითად, ღმერთკაცის სიყვარულის ზეიმი იყო ადამიანთა მიმართ, და ასევე ადამიანთა საპასუხო სიყვარული ღმრთის მიმართ. ეს სიყვარული, რომელიც უსაზღვროა თავისი თავისი სიღრმით, სულითა და ძლიერებით, აღმოჩნდა ის უმძლავრესი ძალა, რომელმაც აღადგინა ოთხი დღის მკვდარი ლაზარე: "რათა ერწმუნათ" (იოანე 11:42) ქრისტეს ეს უძლეველი სიყვარული ადამიანისადმი და მისი ძალაუფლება სიკვდილსა და ჯოჯოხეთზე.

ბეთანიელი ოჯახისადმი თავის სიყვარულში, ქრისტემ, როგორც ამას ლაზარეს შაბათის დღესასწაულზე გალობს ეკლესია, გვიჩვენა გულითადი სიყვარულის სახე", ანუ მაგალითი ჭეშმარიტი ადამიანური, სულიერი, გულითადი და უსაზღვრო სიყვარულისა; იმ სიყვარულისა, რომელმაც მისცა სიბრძნე მართას, როდესაც მან თავისი გულის სიღრმიდან აღიარა ქრისტე, როგორც ძე ღმრთისა მომავალი სოფლად. სწორედ ამ სიყვარულმა შვა მასში ბრძნული რწმენა.

მაგრამ როგორი იყო ლაზარეს ახალი ცხოვრება და მომავალი ბედი? მახარობელი ამის შესახებ მწირ ცნობებს გვაწვიდს. ცნობილია მხოლოდ ის, რომ ლაზარე გარკვეული პერიოდი კვლავ ბეთანიაში ცხოვრობდა, საიდაც მასთან მოდიოდა მრავალი იუდეველი, რათა ენახათ და დარწმუნებულიყვნენ, რომ ლაზარე ნამდვილად აღდგა მკვდრეთით. ცნობილია ასევე, რომ ლაზარე აგრძელებდა მონაწილეობას ოჯახურ ცხოვრებაში და იმყოფებოდა იმ ტრაპეზზეც, რომელიც პასექამდე ექვსი დღით ადრე მოაწყვეს მართამ და მარიამმა ქრისტესთვის. მაგრამ ლაზარეს შემდგომ ცხოვრებაზე მხოლოდ საეკლესიო გადმოცემა გვესაუბრება. ასე, მაგალითად, წმიდა და მართალი ლაზარეს შაბათის სვინაქსარში, ეკლესიაში იკითხება ლაზარეს ცხოვრება, სადაც ნათქვამია, რომ მას ფარისევლებმა სიკვდილი მიუსაჯეს. თავი რომ ეხსნა ლაზარე კუნძულ კვიპროსზე გადასახლდა. იქ მან ოცდაათი წელი იცხოვრა, და მოციქულთა საუკუნეში კვიპროსის ეპისკოპოსი გახლდათ. ლაზარე იქვე გარდაიცვალა. მისი სხეული, საეკლესიო ისტორიის მიხედვით, შემდეგში გადაასვენეს კონსტანინოპოლს და ერთ-ერთ ადგილობრივ ტაძარში დაკრძალეს.

უნაყოფო ლეღვის ხე

(მთ. 21:17-22: მკ. 11:12-14: 20-23)

"ამდენი სასწაული მოახდინა მათ წინაშე, მაგრამ არ იწამეს იგი"

(იოანე 12:37)

ებრაელი ერის ტრაგედია მდგომარეობდა იმაში, რომ ის, წარმოადგენდა რა ღვთივრჩეულ ერს, რომელიც ათასწლეულების განმავლობაში ელოდა მესიის მოსვლას, - ვერ იცნო იგი, როდესაც განკაცდა და დედამიწაზე მოევლინა ადამიანებს. თავის ოფიციალურ და არაოფიციალურ, სამოქალაქო თუ სასულიერო პირთა სახით, მან უარყო თავისი მაცხოვარი. მეფე ჰეროდედან მოყოლებული, რომელმაც ბეთლემში ყრმები მოწყვიტა, ვიდრე სინედრიონის ხროვამდე, რომელმაც აიყოლია ხალხთა მასები და უყვიროდნენ პილატეს: "ჯვარს აცვ, ჯვარს აცვ ეგე", იუდეველები თავიდანვე ისწრაფოდნენ იესუ ქრისტეს მოსაკლავად და, ბოლოს და ბოლოს, მიაღწიეს თავიანთ მიზანს.

მაგრამ რატომ მოხდა ეს ტრაგედია? რატომ ვერ ირწმუნეს ებრაელებმა ქრისტესი, რომელმაც მათ თვალწინ წარმოუდგა? რატომ ვერ დააჯერა ებრაელები ჭეშმარიტებაში ვერც მისმა სწავლებამ და ვერც მისმა სასწაულებმა?

არსებითად, ეს საკითხი დღემდე რჩება ისრაელის სულის ისტორიულ საიდუმლოდ. მაგრამ, წინასწარმეტყველმა ესაიამ, რომელმაც წინდაწინ უწყოდა ის, რაც უნდა მომხდარიყო, მრავალი ასწლეულის წინ იწინასწარმეტყველა: "ამისთჳს ვერ ჰრწმენდა, რამეთუ ... დაუბრმეს მათ თუალნი მათნი, რაჲთა ვერ იხილონ თუალითა, და დაუსულბეს გულნი მათნი, რაჲთა არა გულისჴმა-ყონ გულითა და მოიქცენ, და მე განვკურნნე იგინი.

"იმიტომაც ვერ იწამეს, რომ ... დაივსო ამ ხალხმა თავისი თვალი და გაიქვავა გული, რათა არ იხილონ თვალით, არ იგრძნონ გულით და არ მოიქცნენ, რომ განვკურნო ისინი". "ესა თქვა ესაიამ, - ამატებს იოანე მახარობელ, - როცა იხილა მისი დიდება და იუბნა მისთვის" (იოანე 12:40-41).

გამხმარი ლეღვის სასწაული, რომელიც იესუ ქრისტემ მისი ცხოვრებისა და ქადაგების ყველაზე უკანასკნელ დღეებში აღასრულა, ებრაელის ერის ტრაგიკული ბედის დამამთავრებელი იგავ-სიმბოლო აღმოჩნდა, რომელმაც ვერ გამოიყო ნაყოფი სინანულისა.

იერუსალიმსა და ტაძარში დიდების შესვლის შემდეგ, სადაც ქრისტემ განკურნა მასთან მისული ყველა კოჭლი და ბრმა და "როდესაც მოიხილა ყველაფერი, უკვე გვიანი იყო და ბეთანიას გაემართა თორმეტის თანხლებით ... და იქ გაათია ღამე". და ადრე დილით კვლავ იერუსალიმს მიაშურა, ოღონდ უკვე ყოველგვარი საზეიმო მსვლელობის გარეშ. და აქ, როდესაც ქალაქს მიუახლოვდა, მოშივდა: "დაინახა გზის პირას ერთი ლეღვის ხე, და რაკი ზედ ფოთლების მეტი ვერაფერი ნახა, უთხრა მას: აღარასოდეს გამოგეღოს ნაყოფი უკუნისამდე. და მაშინვე გახმა ლეღვის ხე. ეს რომ იხილეს, გაუკვირდათ მოწაფეებს და თქვეს: რა უცებ გახმა ლეღვის ხე?" (მთ. 21:19-20).

მოციქულები გააოგნა ამ სასწაულთმოქმედების ფაქტმა, ანუ იმან, რომ ქრისტეს ძალაუფლება ვრცელდება მცენარეთა სამეფოზეც. თუმცა, ქრისტემ არაერთხელ ასწავლა მათ, და ახლაც დაადასტურა, რომ უეჭველი რწმენის ძალა უსაზღვროა. "ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: - უთხრა მათ იესუმ, - თუ გექნებათ რწმენა და არ შეეჭვდებით, არა მარტო იმის ქმნას შესძლებთ, რაც დაემართა ლეღვის ხეს, არამედ თუნდაც ამ მთას უბრძანებთ: აღმოიფხვერი მანდედან და ზღვაში ჩავარდიო, და მოხდება აგრე".

მაგრამ, ქრისტეს მიერ ლეღვის ხის გახმობის სასწაულის მთავარი აზრი, მოცემულ შემთხვევაში, ქრისტეს მცნებების სხვა პლანში მდგომარეობდა. აქ საკითხი იდგა ებრაელი ერის ბედზე, რომელიც სულიერად უნაყოფო აღმოჩნდა, ხოლო გამხმარი ლეღვის ხე წარმოადგენდა სიმბოლოს, წინასწარმეტყველებას და იგავს, ღმრთის მიერ ისრაელის დასჯისა, რომელმაც ვერ იცნო საკუთარი მესია.

შეუძლებელი იყო მოსწავლეებს ვერ გაეგოთ ამ სასწაულის აზრი, რადგან სულ ახლახან მათ ქრისტესგან ესმათ გამაფრთხილებელი იგავი იმავე თემაზე. მაშინ უფალი მათ ელაპარაკებოდა ლეღვის ხეზე, რომელიც უკვე მესამე წელია უნაყოფოა და მებაღეზე, რომელიც ევედრებოდა ბატონს ხე არ მოეჭრა: "ბატონო, წლეულსაც აცალე, ძირს შემოვუბარავ და ნაკელს დავუყრი; იქნება ივარგოს; თუ არა და, გაისად მოჭერი" (ლუკა 13:6-9).

და აი, ახლა, ეს "წელიც" დადგა. ღმრთის სასუფეველზე ქრისტეს ქადაგების სამი წელი, რომელსაც თან ახლდა ქრისტეს ენით გამოუთქმელი სიყვარული და მზრუნველობა "ღმრთის საყვარელ ნერგზე", მაგრამ მან ვერ გააღვიძა ისტორიული ისრაელის გახევებული სული და ვერ გამოიწვია მასში საკუთარი მესიისადმი საპასუხო სიყვარული.

ამიტომაც, უნაყოფო ლეღვის დაწყევლის სასწაული სხვა არაფერი იყო, თუ არა იესუ ქრისტეს სიმბოლური წინასწარმეტყველება ძველი ისრაელის მომავალ ტრაგიკულ დაღუპვაზე, რაც ძალიან მალე აღსრულდა რომაელთა მიერ იერუსალიმის ტაძრის დანგრევის შემდეგ, იმპერატორთა ვესპასიანესა და ტიტეს დროს 69-70 წლებში.

ლეღვის ხის სასწაული, როგორც ზემოთ ითქვა, აღწერილია მხოლოდ ორ სინოპტიკოსთან: მაგრამ მარკოზი, მათესთან შედარებით, ამატებს იმასაც, რომ იესუ ქრისტემ, "შორიდან დაინახა გაფოთლილი ლეღვის ხე და მივიდა, იქნებ ზედ რამე ვიპოვოო, მაგრამ მისულმა ვერაფერი ნახა ფოთლების გარდა, ვინაიდან ჯერ კიდევ არ მოეწია ლეღვის მწიფობას" (მკ. 11:13). ეს სიტყვები აცბუნებს სახარების მრავალ კომენტატორს: ისინი უთითებენ, რომ შეუძლებელი იყო ქრისტეს არ ცოდნოდა წელიწადის ამ დროს რომ ლეღვს ნაყოფი არ გამოაქვს და, თუ ასეა, მაშ რატომ მოიმოქმედა ასე ქრისტემ? და რაშია დამნაშავე თვით ლეღვის ხე, რომელიც დაისაჯა? ამაზე უნდა ვუპასუხოთ, რომ ქრისტე ცხოვრობდა ადამიანებს შორის, როგორც ადამიანი და, როგორც ასეთს, შეეძლო "ეძებნა", შეეძლო "ეკითხა", შეეძლო "ეტირა", შეეძლო "ეგლოვა" და საერთოდ, გამოევლინა ადამიანისთვის დამახასიათებელი ყველა გრძნობა, გარდა ცოდვისა, როგორც ეს ჩანს მთელი მისი მიწიერი ცხოვრების განმავლობაში. ამიტომაც, ის "ეძებდა" ნაყოფს და შეეძლო ის ეპოვა, ლეღვის ხე (სწორედ ეს კონკრეტული ხე!) საერთოდ რომ უნაყოფო არ ყოფილიყო. საქმე იმაშია, რომ პალესტინაში იზრდება სამი სახეობის ლეღვი: 1) ადრეული, რომლებიც იფურჩქნებიან მარტში და მწიფდებიან ივლისში; 2) ე. წ. კერენზები, რომლებიც იფურჩქნებიან ივლისში და მწიფდებიან აგვისტოში და 3) გვიანდელი, რომლებზეც ნაყოფი გაზაფხულამდე რჩება. მაგრამ რომელი სახეობასაც უნდა მიკუთვნებოდა ეს მცენარე, ფაქტია ის, რომ მასზე ფოთლების გარდა (სიმბოლო გარეგანი მორთულობისა), - არაფერი იყო. ნაყოფი კი შეიძლებოდა ყოფილიყო (გინდ ძველი, გინდ ახალი), მაგრამ ნაყოფი ხეს არ ესხა.

რაც შეეხება უდანაშაულო ლეღვის ხის "შერისხვას", რა თქმა უნდა, თავისთავად, მცენარე არაფერშია დამნაშავე: მაგრამ ხეებსაც დასჯის გამო ხომ არ ჭრიან, არამედ იმიტომ, რომ ისინი უკვე არანაირ სასარგებლო ფუნქციას აღარ ასრულებენ ან კიდევ სხვა მიზნების აღსრულების გამო. თუკი ლაპარაკია უნაყოფო ლეღვის ხის შერისხვაზე, როგორც დასჯის სიმბოლოზე, მაშინ ეს არის ღმრთის დამსჯელი ხელის სიმბოლო, და მოცემულ შემთხვევაში ის სრულიად გამართლებულია.

ქრისტემ, როგორც წმ. იოანე ოქროპირი ასწავლის, მთელი თავისი მიწიერი ცხოვრების განმავლობაში სწყალობდა ადამიანებს და მხოლოდ ერთხელ, ისიც არა ადამიანის, არამედ უსულო მცენარის მაგალითზე, სიმბოლურად აჩვენა, რომ ის, როგორც ღმრთის ძე არის სამყაროს მსაჯული, რომელიც ყოველ ადამიანის მიაგებს მისი საქმეებისაებრ.

ამრიგად, უნაყოფო ლეღვის ხის შერისხვის სასწაული, ყველა დროისთვის რჩება იმ ერებისა და ცალკეული ადამიანების სულიერი უნაყოფობის სიმბოლოდ, რომლებმაც ვერ იცნეს და არ მიიღეს იესუ ქრისტე, როგორც ღმერთკაცი, მესია და სამყაროს მაცხოვარი.

მართლმადიდებლური ეკლესია, თავის საღვთისმსახურებო ცხოვრებაში, ხაზს უსვამს ამ სასწაულს ვნების შვიდეულის დიდ ორშაბათს: ცისკარზე იკითხება მათეს სახარება ლეღვის ხის შერისხვაზე და მასვე ეძღვნება ამ დღის საგალობლის ზოგიერთი სტიქარონი.

მალქოსის განკურნება

(ლუკა. 22: 49-51)

მალქოსის განკურნება იყო ბოლო სასწაული, რომელიც უფალმა თავის ჯვარცმამდე აღასრულება. მის შესახებ მოგვითხრობს მხოლოდ ლუკა მახარობელი, მაშინ როდესაც სხვა მახარობლები უფრო დეტალურად აღწერენ მხოლოდ იმ ვითარებას, როდესაც მოხდა ეს მოვლენა.

სასწაული აღსრულდა გეთსემანიის ბაღში იუდეველთა მიერ იესუ ქრისტეს შეპყრობის საშინელ ღამეს. "ურვილი (ქრისტე), - ამბობს მახარობელი ლუკა, - უფრო გულმხურვალედ ლოცულობდა და მისი ოფლი სისხლის წვეთებად ეპკურებოდა მიწას. ილოცა, ადგა, მივიდა თავის მოწაფეებთან და მწუხარებისაგან ძილად მივარდნილი ჰპოვა ისინი, უთხრა მათ: რად გძინავთ? ადექით და ილოცეთ, რათა არ შეხვიდეთ საცდუნებელში. სიტყვა არ დაესრულებინა, - აგრძელებს მახარობელი, - რომ, აჰა, გამოჩნდა ხალხი, რომელსაც წინ მოუძღოდა ერთი თორმეტთაგანი, იუდად წოდებული, და საამბოროდ მიეახლა იესუს, ხოლო იესუმ უთხრა მას: იუდა, მაშ, ამბორით გასცემ კაცის ძეს? როცა მასთან მყოფებმა დაინახეს, რაც ხდებოდა, უთხრეს: უფალო, ხომ არ დავცეთ მახვილი? ერთმა მათგანმა დაჰკრა ხმალი მღვდელმთავრის მონას და მარჯვენა ყური ჩამოათალა". მაშინ ქრისტემ უთხრა პეტრეს: "ჩააგე მახვილი ქარქაშში! ნუთუ არ უნდა შევსვა სასმისი, რომელიც მამამ მომცა?" (იოანე 18:11).

მათე მახარობელის მიხედვით კი ქრისტემ კიდევ დაამატა: "ყველა, ვინც აიღებს მახვილს, მახვილითვე დაიღუპება" (მათე. 26:52). და მაშინათვე, მიუბრუნდა ყველა მოციქულს და უთხრა მათ: "მოეშვით, კმარა; შეეხო მის ყურს და განკურნა იგი" (ლუკა 22:51).

მახარობელთა ეს მოკლე მონათხრობი მონის განკურნების შესახებ, იმ დრამატული მოვლენების მიხედვით, რომელშიც ის მოხდა, სახარებებში აღწერილ სასწაულთაგან ყველაზე გამორჩეულია. და მიუხედავად ამისა, მოცემული სასწაული, ისევე როგორც ქრისტეს ყველა სასწაული, სინამდვილეში გამოხატავს მაცხოვრის მოწოდებას ღმრთის სასუფეველის დამკვიდრებისკენ.

მოწაფეებს ეძინათ, როდესაც ქრისტე, ოფლსა და სისხლში ლოცულობდა მამის მიმართ. ყველაზე საჭირო მომენტში, როდესაც ის, როგორც ადამიანი საჭიროებდა მათ სულიერ და მორალურ მხარდაჭერას, მოციქულებმა მას დახმარება ვერ გაუწიეს. და მხოლოდ მაშინ, როდესაც ის, უკვე მზად იყო ნებაყოფლობით სიკვდილზე წასასვლელად და მტრებს შეეგება, მოწაფეებმა ძილისგან გამოიღვიძეს და დაინახეს რა საშიშროება, ქრისტეს დაცვის მზადყოფნა გამოხატეს: "უფალო, ხომ არ დავცეთ მახვილი?" და არ დაელოდნენ რა პასუხს, სიმონ პეტრემ იშიშვლა მახვილი და მალქოსს მარჯვენა ყური ჩამოათალა. დარტყმა, როგორც ჩანს, მიყენებული იყო უკნიდან ან გერდიდან, რადგან წინა მხრიდან მარჯვენა ხელით მოქმედების შემთხვევაში, მონის პირისპირ მდგომი პეტრესთვის მარცხენა ყურის მოჭრა უფრო მოსახერხებელი იქნებოდა. შესაძლოა, ასეც იყო: წინიდან, ქრისტეს პირველი იუდა მიუახლოვდა, რათა სახეში ეკოცნა მისთვის, ამ მომენტში კი უკნიდან ან მარჯვნიდან ქრისტეს მალქოსი მიეპარა, რათა იმწამსვე შეეპყრო იუდას ამბორით მითითებული პიროვნება. პეტრე, რომელიც უშუალოდ ქრისტეს მისდევდა, მალქოსის უკან აღმოჩნდა - და ამ დროს ქრისტეს უკან მდგომ მონას თავში მახვილი ჩასცა. ყველა სხვა მოწაფე უკან იდგა, ისინი დაიბნენ და აღარ იცოდნენ რა ექნათ, რადგან ქრისტემ არა თუ აუკრძალა პეტრეს და ყველა მათგანს იარაღის გამოყენება, არამედ იმწამსვე განკურნა დაჭრილი მონა.

ამ დროს, მეომრებისა და ბრბოს უკან, ასევე შეიძლებოდა მომხდარიყო ერთგვარი არეულობა. ღამის ბუნდოვანებაში შესაძლო იყო იქ მყოფთა სახეების აღრევა, და თავდამსხმელის ვინაობაც შეიძლებოდა გაურკვეველი ყოფილიყო: სად იყო ქრისტე? მალქოსმა, როგორც ჩანს უკან დაიხია. მაშინ იესუმ, რომელმაც "იცოდა ყველაფერი, რაც მოელოდა; გამოვიდა და უთხრა მათ: ვის ეძებთ? მიუგეს: იესუ ნაზარეველს. უთხრა მათ იესუმ: მე ვარ. ხოლო იუდაც, მისი გამცემი, მათთან იდგა" (იოანე 18:4-5).

ასეთი იყო გეთსიმანიის ბაღში განვითარებული მოვლენები, ასეთი იყო ვითარება, რომელშიც მოხდა მალქოსის განკურნება.

ადამიანური განსჯით სრულიად გასაგებია მოციქულ პეტრეს ჟესტი, რომელმაც გამოავლინა "შეიარაღებული მზადყოფნა" დაეცვა თავისი მოძღვარი და უფალი და, შეიძლებოდა თვითონაც დაცემულიყო არათანასწორ შებრძოლებაში რომაელ ჯარისკაცებთან. დიახ, ეს იყო ადამიანური ჟესტი, საკმაოდ ადამიანური. ხოლო ქრისტე, რომელმაც ადრე ერთხელ უკვე უთხრა პეტრეს: "გამშორდი, სატანა! ჩემი საცთური ხარ! რადგან ღმერთისას კი არ ფიქრობ, არამედ კაცისას" (მათე 16:23).

მაგრამ რაში მდგომარეობს მალქოსზე აღსრულებული სასწაულის მთვარი აზრი და სიმბოლო? და აქ უპირველეს ყოვლისა უნდა ითქვას, რომ მომხდური მტრის ჭრილობების განკურნებით, ქრისტემ ცოდვილი ადამიანისადმი მოწყალების, სიყვარულისა და ყოვლისმიმტევებლობის უდიდესი საქმე აღასრულა. თავისი მიწიერი ცხოვრების ტრაგიკულ პირობებში, მან პირადი მაგალითით დაამტკიცა თავისი მცნება, რომელიც ხალხს ჯერ კიდევ მთაზე ქადაგებისას ამცნო, ანუ მცნება მტრებისადმი მოწყალებისა და მათდამი სიყვარულისა. მაშინ მაცხოვარმა ბრძანა: "გიყვარდეთ თქვენი მტრები და კეთილი უყავით თქვენს მოძულეთ...", "ვინც ყვრიმალში შემოგკრას, მიუშვირე მეორეც... და იქნებით უზენაესის ძენი; რადგან ის კეთილმოწყალეა თვით უმადურთა და უკეთურთა მიმართ" (ლუკა 6:27-36; მათე 5:44). ახლა კი თვითონ აღასრულა ეს მცნება და ამით აჩვენა, რომ მტრებისადმი სიყვარულს არ გააჩნია გამონაკლისი და აღსრულებადია ყოველთვის, ცხოვრების ყველაზე ტრაგიკულ მომენტებში და თვით ყველაზე მძვინვარე მტრების მიმართაც კი.

შემდეგ, მალქოსზე აღსრულებული სასწაულით, ქრისტემ აჩვენა და ამცნო ყველას, რომ საკუთარი სულიერი გზის დაცვა და საერთოდ სულიერი ღირებულებების დაცვა "შეიარაღებული ხელით" - ღმრთის ნების საწინააღმდეგოა და, აქედან გამომდინარე, უმძიმესი ცოდვაა. ადამიანები, ჩვეულებისამებრ, სრულიად საპირისპიროდ ფიქრობენ, მაგრამ ეს იმიტომ, რომ ისინი შორს, ძალიან შორს არიან ღმრთის გზებისგან და უფრო იმაზე კი არ ფიქრობენ, თუ რა არის ღმრთისა, არამედ იმას, თუ რა არის კაცისა. სინამდვილეში კი "ყველა, ვინც აიღებს მახვილს, მახვილითვე დაიღუპება". თუ ავიღებთ სიტყვებს "მახვილი" ან "დანა", როგორც სიმბოლოს, ქრისტეს ამ წინასწარმეტყველების სულიერი აზრი შეიძლება დავინახოთ იმაშიც, რომ სულიერად იღუპება არა ის ადამიანი, რომელსაც კლავენ, არამედ ის, ვინც თვითონ ჰკლავს. და ეს სრულიად თანხმიერია იმისა, რაც ღმერთმა თავიდანვე ამცნო ადამიანს: "ვინც ადამიანის სისხლს დაღვრის, ადამიანის მიერვე დაიღვრება მისი სისხლი, რადგან ღვთის ხატად შეიქმნა ადამი" (დაბ. 9:6).

ეს თანხმიერია ასევე იმისა, რაც ხდებოდა და მოხდება ცოდვილ სამყაროში ვიდრე მის აღსასრულამდე, კაცობრიობის და ქვეყნიერების ისტორიის დასასრულამდე, როგორც ეს იდუმალთმხილველმა აპოკალიფსისში იწინასწარმეტყველა: "ვისაც ტყვე მიჰყავს, არც თვითონ ასცდება ტყვეობა, ვინც მახვილით კლავს, თვითონაც მახვილით მოკვდება" (გამოცხ. 13:10).

ამრიგად, ბოლო სასწაული, რომელიც იესუ ქრსიტემ აღასრულა, გახლავთ ღმერთკაცის დამამთავრებელი აღთქმა მტრებისადმი სიყვარულისა და მოწყალების შესახებ, ასევე იმის შესახებ, რომ ჭეშმარიტება არ საჭიროებს ძალადობითა და იარაღით დაცვას.

"ესაა წმიდათა მოთმინება და რწმენა" - ბრძანებს იდუმალთმხილველი (გამოცხ. 13:10).