განმარტება - წმ. მოციქულ იოანე ღვთისმეტყველის აპოკალიფსისი. II_1 - აპოკალიფსისი

თანამედროვე ბიბლიური მეცნიერების ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს და საინტერესო პრობლემას წარმოადგენს იუდაიზმისა და ქრისტიანობის მდგომარეობის საკითხი კაცობრიობის რელიგიურ ისტორიაში. ამ საკითხის სრულიად მეცნიერული დაყენება ეკუთვნის შედარებით ახლო დროებას, ამავდროულად წმიდა დამწერლობის ძეგლთა რელიგიურ-ისტორიულმა კვლევამ უკვე მიიპყრო პირთა დიდი წრე, და თვით რელიგიურ-ისტორიულმა ჰიპოთეზამ მრავალი მომხრე ჰპოვა.

აპოკალიფსისის მკვლევარს განსაკუთრებულად უწევს ანგარიშის გაწევა მასთან რადგან, ამ წმიდა წიგნს თავისი გარეგნული ფორმით მრავალი ათანაბრებს იუდაურ-აპოკალიპტურ ნაწარმოებებთან, რომლებშიც, როგორც ამტკიცებენ, განსაკუთრებულად მკაფიოდ ჩანს აღმოსავლურ რელიგიათა გავლენა გვიანდელ იუდაიზმზე. აქედან გამომდინარე, წინამდებარე გამოკვლევაში, - არ შემოვიფარგლებით რა აპოკალიფსისის განმარტების რელიგიურ-ისტორიული მეთოდისადმი უახლესი დამოკიდებულებით, - ჩვენთვის აუცილებელია შევჩერდეთ თვით იმ საფუძვლებზეც, რომლებსაც ეყრდნობა ეს ჰიპოთეზა.

ჩვენ გვიცხადებენ, რომ ქრისტიანობა, რომელიც იშვა სინკრეტული იუდაიზმისგან, თვითონ ატარებს აშკარა სინკრეტულ ნიშნებს (230). ჩნდება კითხვა: როდის და სად შეეხო ქრისტიანობა წარმართულ რელიგიებს და ისესხა მათი ელემენტები? ამ კითხვაზე, როგორც ეს შეიძლება ჩანდეს, არსებობს მხოლოდ ერთი პასუხი, რომელიც მდგომარეობს მტკიცებულებაში, რომ ქრისტიანობაში უცხო ელემენტების შემომტანი იყო იუდეველობა.

რაც შეეხება ტყვეობის შემდგომიიუდეველობის სინკრეტულ ხასიათს, მისი მტკიცება საკმაოდ გავრცელებულია. თუმცა, ყოველ მკვლევარს შეგნებული უნდა ჰქონდეს, რომ ტყვეობის შემდგომი იუდეველობა ტყვაობამდელი იუდეველობისგან განსხვავებულია. მის რელიგიაში პირველ პლანზე შეიმჩნევა ისეთი ელემენტები, რომლებიც ადრე ჩრდილში იყო მოქცეული.

ებრაელთა რელიგიაში არსებული ეს ცვლილება გარდაუვალი იყო მათი ეროვნული ცხოვრების ვითარებათა გამო, მოყოლებული ბაბილონის ტყვეობიდან. ყველანაირად შესამჩნევია, რომ ამ პერიოდში, იუდეველობაში, აღესრულა სწრაფი განვითარება, რომელმაც, საბოლოოდ, ისეთ პუნქტს მიაღწია, რომლიდანაც ან უნდა დაწყებულიყო კვდომა, გაშეშება, ან კიდევ უნდა მომხდარიყო გადასვლა უფრო მაღალ ფორმაში.

სწორედ აქ ჩნდება კითხვა: აიხსნება თუ არა ეს განვითარება შინაგანი მიზეზებით, თუ მისი მაცოცხლებელი წყაროები და სტიმულები გარეგან გავლენებში უნდა ვეძებოთ? მრავალი, მათ შორის ისინიც, ვინც ჯეროვან ადგილს მიაკუთვნებენ პირველი კატეგორიის მიზეზებს, უარს ამბობენ გვიანდელი იუდეველობა ახსნან სხვაგვარად, თუ არა იმ ვარაუდის მიხედვით, რომ იუდაურ მსოფლმხედველობაში უცხო ელემენტები ტალღასავით შემოიჭრა. მაგრამ, როგორც კი დგება განსაზღვრული საკითხი რელიგიის შესახებ, რომელმაც იუდეველობაზე გავლენა მოახდინა, ხელის ცეცებით სიარული იწყება.

საქმე იმაშია, რომ ხსენებულ გავლენაზე პრეტენზიები შეიძლება ჰქონდეთ, უკიდურეს შემთხვევაში, სამ რელიგიას ან კულტურას: ბაბილონურს, სპარსულს და ელინურს.